.png)
کەرامەتی مرۆڤ چییە؟ پێناسە باوەکان.
کەرامەتی مرۆڤ هیچ پەیوەندییەکی بە دینەوە نییە، بەپێچەوانەوە دین مرۆڤ بێشەرەف دەکات، ئایینیش ١٨٠ پلە لە کەرامەتەوە دوورە. کەرامەتی مرۆڤ لە ژینگەیەکی تەندروست و پەروەردەیەکی تەندروستدا لەسەر بنەمای زانست و زانستی مرۆڤایەتی سەرهەڵدەدات
لەم ڕۆژانەدا زۆر گوێت لە زاراوەی “کەرامەتی مرۆڤ” دەبێت. کەرامەتی مرۆڤ لە دڵی مافەکانی مرۆڤدایە. کەرامەتی مرۆڤ بەڕاستی چییە؟ مێژووی ئەم چەمکە چییە و بۆچی گرنگە؟ لەم بابەتەدا باس لە مێژووی ئەم زاراوەیە و ماناکەی و شوێنی خۆی لە هەردوو چوارچێوەی مافی مرۆڤ و چوارچێوەی ئایینیدا دەکەین.
کەرامەتی مرۆڤ چییە؟
لە بنەڕەتیترین حاڵەتدا، چەمکی کەرامەتی مرۆڤ ئەو باوەڕەیە کە هەموو مرۆڤەکان بەهایەکی تایبەتیان هەیە کە تەنها بەستراوەتەوە بە مرۆڤایەتی خۆیانەوە. هیچ پەیوەندییەکی بە چین و ڕەگەز و ڕەگەز و ئایین و توانا و هیچ هۆکارێکی ترەوە نییە جگە لە مرۆڤبوونیان.
زاراوەی "کەرامەت" بەدرێژایی ساڵان پەرەی سەندووە. لە بنەڕەتدا وشەکانی لاتینی و ئینگلیزی و فەرەنسی بۆ “کەرامەت” پەیوەندییان بە بەهای سروشتی مرۆڤەوە نەبووە. زۆر نزیکتر لەگەڵ “شایستەیی” کەسێکدا هاوتەریب بوو. ئەگەر کەسێک "کەرامەت" بوو، ئەوە مانای ئەوە بوو کە پێگەیەکی بەرزی هەبوو. ئەوان سەر بە پاشایەتی یان کڵێسا بوون، یان لانیکەم پارەیان هەبوو. هەر لەبەر ئەم هۆکارە، “کەرامەتی مرۆڤ” لە جاڕنامەی سەربەخۆیی ئەمریکا یان دەستووردا دەرناکەوێت. ئەو دەستەواژەیە وەک ئەوەی ئەمڕۆ لێی تێدەگەین تا ساڵی ١٩٤٨ دانپێدانەنرا، نەتەوە یەکگرتووەکان جاڕنامەی جیهانی مافەکانی مرۆڤی پەسەند کرد.
کەرامەتی مرۆڤ: چوارچێوەی مافی مرۆڤ
مانای ڕەسەنی وشەی “کەرامەت” ئەوە دامەزراند کە کەسێک بەهۆی پێگەی خۆیەوە شایەنی ڕێزگرتنە. لە جاڕنامەی گەردوونی مافی مرۆڤدا ئەو چەمکە لەسەر سەری خۆی سوڕاوەتەوە. لە مادەی یەکەمدا هاتووە: “هەموو مرۆڤەکان لەدایک بوون بە ئازادی و یەکسان لە کەرامەت و مافەکاندا”. لەناکاو کەرامەت شتێک نەبوو کە خەڵک بەهۆی چین و ڕەگەز و سوودێکی دیکەوە بەدەستی بهێنن. شتێکە هەموو مرۆڤەکان لەگەڵیدا لەدایک دەبن. تەنها بە مرۆڤ بوون هەموو مرۆڤەکان شایەنی ڕێزن. مافی مرۆڤ بە سروشتی خۆی لەو کەرامەتەوە سەرچاوە دەگرێت.
پەیمانی نێودەوڵەتی مافە مەدەنی و سیاسییەکان کە لە ساڵی ١٩٦٦ پەسەند کرا، درێژە بەم لێکتێگەیشتنە دا. لە پێشەکییەکەدا هاتووە کە “...ئەم مافانە لە کەرامەتی سروشتی کەسی مرۆڤەوە سەرچاوە دەگرن.” ئەم باوەڕە شانبەشانی گشتگیربوونی مافەکانی مرۆڤ دەڕوات. لە ڕابردوودا تەنها کەسانێک کە بە پێگەی خۆیان شکۆمەند بوون، ڕێز و مافیان پێدەدرا. بە پێناسەکردنەوەی کەرامەت وەک شتێکی سروشتی بۆ هەمووان، مافە گشتگیرەکانیش دادەمەزرێنێت.
لە ئایینی هیندۆسی و بودا بە ڕێککەوت کەرامەت لە سروشتی خۆیدایە چونکە مرۆڤەکان دەرکەوتنی ئیلاهیین یان لە گەشتێکی گشتگیردان بۆ بەختەوەری. لە کتێبی (شڤێتاسڤاتارا ئوپانیشاد) کە دەقێکی کۆنی سانسکریتییە، نووسراوە “هەموومان لە نەمر لەدایک بووین”، یان “ئێمە منداڵی نەمرین”. ئایینی بودا بەو تێگەیشتنە دەست پێدەکات کە مرۆڤەکان "دەگمەنن"، چونکە دەتوانێت هەڵبژاردنێک بکات کە ببێتە هۆی ڕۆشنگەری. کەرامەتی ئێمە لەم بەرپرسیارێتی و توانایەوە سەرهەڵدەدات، هەموو مرۆڤەکان لە هەوڵەکانیاندا یەکدەخات.
کاتێک هەمووان یەکسانن، هەموویان بە یەکسانی شایستەی ڕێز و مافە سەرەتاییەکانن، لانیکەم لە ڕووی تیۆریەوە. خەڵکێکی بێشومار بەدرێژایی ساڵان لەلایەن دامەزراوە ئاینییەکان و ئەوانی دیکە کە ئایینیان وەک پاساو بەکاردەهێنن، بێڕێزییان بە کەرامەتی خۆیان کردووە.
بۆچی داننان بە کەرامەتی مرۆڤ ئەوەندە گرنگە
بۆچی کەرامەتی مرۆڤ زۆر گرنگە کاتێک باس لە مافی مرۆڤ دەکرێت؟ کەرامەتی مرۆڤ مافەکانی مرۆڤ ڕەوا دەکات. کاتێک مرۆڤەکان دابەش دەکرێن و بەهایەکیان پێدەدرێت کە لەسەر بنەمای تایبەتمەندییەکانی وەک چین، ڕەگەز، ئایین و هتد، کۆمەڵگایەکی نایەکسان دروست دەکات کە جیاکاری تێدا پەرەی سەندووە. ئەو کەسانەی کە بەهایەکی زیاتریان بۆ دیاری کراوە، مامەڵەی ئیمتیازاتیان بۆ دەکرێت. هەرکەسێک لە پۆلی ئیمتیازداردا جێی نەبێتەوە، وازی لێدەهێنرێت یان ستەم دەکرێت. ئێمە بینیومانە چی ڕوودەدات لەو شوێنانەی کە کەرامەتی مرۆڤ وەک سروشتی نابینرێت و مافەکانی مرۆڤ گشتگیر نین. لە کاتێکدا کەم کەسە ئیمتیازدارەکان لەم کۆمەڵگایانەدا گەشە دەکەن، کۆمەڵگا بە گشتی زیانێکی بەرچاوی پێدەگات. بە ناچاری توندوتیژی سەرهەڵدەدات. ئەگەر گروپێکی نوێ دەسەڵات بگرێتە دەست و هەروەها شکست بهێنێت لە داننان بە کەرامەتی مرۆڤدا، ئەوا سووڕی لەناوچوون بەردەوام دەبێت، تەنها لەگەڵ بەشداربووانی جیاواز.
داننان بە کەرامەتی مرۆڤ و گشتگیربوونی مافەکانی مرۆڤ تەنها بۆ ئەوە نییە کە تاکەکان بپارێزرێن و ڕێزیان لێ بگیرێت. بۆ چاکەی هەموو جیهانە. ئەگەر ڕێز لە مافەکانی هەمووان بگیرێت و هەمووان دەرفەتی یەکسان بۆ گەشەکردنیان بۆ ڕەخسا، جیهان شوێنێکی زۆر بەختەوەرتر و ئارامتر دەبوو.
زیاتر بزانە چۆن دەتوانیت بەرگری لە کەرامەتی مرۆڤ بکەیت و بپارێزیت لە خولێکی ئۆنلاین بەخۆڕایی.
مانای کەرامەتی مرۆڤ چییە؟
لە بنەڕەتیترین حاڵەتدا، چەمکی کەرامەتی مرۆڤ ئەو باوەڕەیە کە هەموو مرۆڤەکان بەهایەکی تایبەتیان هەیە کە تەنها بەستراوەتەوە بە مرۆڤایەتی خۆیانەوە. هیچ پەیوەندییەکی بە چین و ڕەگەز و ڕەگەز و ئایین و توانا و هیچ هۆکارێکی ترەوە نییە جگە لە مرۆڤبوونیان. زاراوەی "کەرامەت" بەدرێژایی ساڵان پەرەی سەندووە.
کەرامەت بە وشەیەکی سادە چییە؟
کەرامەت (لە لاتینی dignitas بە واتای "بەها، شایستەیی؛ کەرامەت، پێگە، پلە، پێگە؛ دەسەڵات، پۆست؛ ڕێزگرتن لە خۆ، نیعمەت") لە هەندێک لە بەکارهێنانە مۆدێرنەکانیدا هاتووە بە مانای مافی مرۆڤ بۆ بەهادان و... لە پێناو خۆیاندا ڕێزیان لێ بگیرێت، و بە شێوەیەکی ئەخلاقی مامەڵەیان لەگەڵدا بکرێت.
٣ جۆری کەرامەتی مرۆڤ چین؟
بەشی شەشەم بەو ئەنجامە دەگا کە هەریەک لە سێ جۆرەکەرامەتەکە- شایستەیی، مەدەنی و مرۆڤایەتی- بەشێکیان دەبێت لە تیۆرییەکی نائایدیاڵی کەرامەتدا کە بە تەواوی کاری لەسەر کراوە.
3 تایبەتمەندی کەرامەتی مرۆڤ چین؟
دوای ئەم پێشەکییانە، لە بەشی دووەمدا نیشان دەدەم کە بە لەبەرچاوگرتنی تێگەیشتنێکی لەو شێوەیە، بەڵگەی زۆرمان لەبەردەستە کە بەڕاستی دەتوانین بڵێین کەرامەتی مرۆڤ بەهایەکی سروشتی و ڕەها و کۆتاییە؛ و هەروەها کە ئەم سێ تایبەتمەندییە تایبەتمەندی یەک بەهان.
کەرامەتی مرۆڤ چییە. هەموو کەسێک مافی ئەوەی هەیە ئەوەی پێویستە هەیبێ
نموونەی کەرامەتی مرۆڤ چین؟
نموونەیەک لە کەرامەتی مرۆڤ: بەشداری نەکردن لە پێکەنین یان گاڵتەکردن بە کەسێک کاتێک "تیمێک" (کۆمەڵێک هاوڕێ، هاوکاران لە کۆبوونەوەیەک، کۆبوونەوەی کۆمەڵایەتی و هتد) تێبینی خراپ دەکەن. کە کەرامەتی مرۆڤایەتی دەبەخشێت هەم بە بابەتی گاڵتەجاڕی و هەم بۆ ئەو کەسەی کە ڕەتیدەکاتەوە لەگەڵ گروپەکەدا بڕوات
What is Human Dignity? Common Definitions.
What is human dignity?
Human dignity has nothing to do with religion, on the contrary, religion makes people dishonorable, and religion is 180 degrees away from dignity. Human dignity arises in a healthy environment and healthy education based on knowledge and human science
You’ll hear the term “human dignity” a lot these days. Human dignity is at the heart of human rights. What is human dignity exactly? What’s the history of this concept and why does it matter? In this article, we’ll discuss the history of the term, its meaning, and its place in both a human rights framework and a religious framework.
what is human dignity. everyone has the right to have what they need to have.
What is human dignity?
At its most basic, the concept of human dignity is the belief that all people hold a special value that’s tied solely to their humanity. It has nothing to do with their class, race, gender, religion, abilities, or any other factor other than them being human.
The term “dignity” has evolved over the years. Originally, the Latin, English, and French words for “dignity” did not have anything to do with a person’s inherent value. It aligned much closer with someone’s “merit.” If someone was “dignified,” it meant they had a high status. They belonged to royalty or the church, or, at the very least, they had money. For this reason, “human dignity” does not appear in the US Declaration of Independence or the Constitution. The phrase as we understand it today wasn’t recognized until 1948. The United Nations ratified the Universal Declaration of Human Rights.
Human dignity: the human rights framework
The original meaning of the word “dignity” established that someone deserved respect because of their status. In the Universal Declaration of Human Rights, that concept was turned on its head. Article 1 states: “All human beings are born free and equal in dignity and rights.” Suddenly, dignity wasn’t something that people earned because of their class, race, or another advantage. It is something all humans are born with. Simply by being human, all people deserve respect. Human rights naturally spring from that dignity.
The International Covenant on Civil and Political Rights, adopted in 1966, continued this understanding. The preamble reads that “…these rights derive from the inherent dignity of the human person.” This belief goes hand in hand with the universality of human rights. In the past, only people made dignified by their status were given respect and rights. By redefining dignity as something inherent to everyone, it also establishes universal rights.
In Hinduism and Buddhism, respectively, dignity is inherent because humans are manifestations of the Divine or on a universal journey to happiness. In the Shvetasvatara Upanishad, an ancient Sanskrit text, it reads “We are all begotten of the immortal,” or “We are children of immortality.” Buddhism begins with the understanding that humans are “rare” because they can make choices that lead to enlightenment. Our dignity arises from this responsibility and ability, uniting all humans in their quest.
When everyone is equal, they are all equally deserving of basic respect and rights, at least in theory. Countless people have had their dignity disrespected over the years by religious institutions and others using religion as justification.
Why recognizing human dignity is so important
Why is human dignity so important when it comes to human rights? Human dignity justifies human rights. When people are divided and given a value based on characteristics like class, gender, religion, and so on, it creates unequal societies where discrimination runs rampant. People assigned a higher value get preferential treatment. Anyone who doesn’t fit into the privileged category is abandoned or oppressed. We’ve seen what happens in places where human dignity isn’t seen as inherent and human rights aren’t universal. While the privileged few in these societies flourish, society as a whole suffers significantly. Inevitably, violence erupts. If a new group takes power and also fails to recognize human dignity, the cycle of destruction continues, only with different participants.
Recognizing human dignity and the universality of human rights isn’t just so individuals can be protected and respected. It’s for the good of the entire world. If everyone’s rights were respected and everyone got equal opportunities to thrive, the world would be a much happier, more peaceful place.
Learn more how you can defend and protect human dignity in a free online course.
What is the meaning of human dignity?
At its most basic, the concept of human dignity is the belief that all people hold a special value that's tied solely to their humanity. It has nothing to do with their class, race, gender, religion, abilities, or any other factor other than them being human. The term “dignity” has evolved over the years.
What is dignity in simple words?
Dignity (from the Latin dignitas meaning "worth, worthiness; dignity, position, rank, status; authority, office; self-respect, grace") in some of its modern usages has come to mean the right of a person to be valued and respected for their own sake, and to be treated ethically.
What are the 3 types of human dignity?
Part 6 concludes that each of the three kinds of dignity—meritocratic, civic, and human—would have a part to play in a more fully worked-out non-ideal theory of dignity.
What are the 3 characteristics of human dignity?
After these preliminaries, I show in a second part that given such an understanding, we have ample evidence that we can indeed say that human dignity is an inherent, absolute and final value; and also that these three characteristics are properties of a single value.
What are examples of human dignity?
One example of human dignity: Not joining in laughter or mockery of someone when a “team” (group of friends, colleagues at a meeting, social gathering, etc) is making snide remarks. That imparts human dignity both to the subject of mockery and to the person who refuses to go along with the group
بنەماکانی پاریس لە تەمەنی ٢٥ ساڵیدا: دامەزراوە نیشتمانییە بەهێزەکانی مافی مرۆڤ زیاتر لە هەموو کاتێک پێویستیان بە مرۆڤایەتی هەبوو.
دوای ٢٥ ساڵ لە دوای ٢٥ ساڵ کە کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی بۆ یەکەمجار بە فەرمی بیرۆکەی دروستکردنی دامەزراوە نیشتمانییەکان بۆ بەرەوپێشبردن و پاراستنی مافەکانی مرۆڤ لە ڕێگەی پشتگیریکردنی بنەماکانی پاریسەوە وەرگرت، ئاشکرایە کە دامەزراوە سەربەخۆ و کاریگەرەکانی مافی مرۆڤی نیشتمانی لەمڕۆدا بە هەمان شێوە گرنگ و پەیوەندیدارن .
لە ٢٠ی کانوونی دووەمی ١٩٩٣، کۆمەڵەی گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان بڕیارنامەی ٤٨/١٣٤ی سەبارەت بە "دامەزراوە نیشتمانییەکان بۆ بەرەوپێشبردن و پاراستنی مافی مرۆڤ" پەسەند کرد، لەگەڵ هاوپێچێک کە بنەماکانی پەیوەست بە دۆخی دامەزراوە نیشتمانییەکانی تێدابوو، کە زیاتر بە بنەماکانی پاریس ناسراوە، کە تێیدا... هانی هەموو دەوڵەتەکانی جیهانی دا بۆ دامەزراندنی دامەزراوەی سەربەخۆی نیشتمانی مافی مرۆڤ (NHRIs). NHRI دامەزراوەی نادادپەروەری و سەربەخۆیە کە لەلایەن دەوڵەتەکانەوە لە ڕێگەی دەستوور یان یاسای خۆیانەوە دروستکراون، کە ئەرکی پێشخستنی و پاراستنی مافەکانی مرۆڤیان هەیە. دەوڵەتان ئازادن لە بڕیاردان لەسەر باشترین جۆری NHRI بۆ مەبەستە ناوخۆییەکانیان. لە ئەوروپادا باوترین مۆدێلەکان بریتین لە دامەزراوەکانی چاودێر، کۆمیسیۆنەکانی مافی مرۆڤ، دامەزراوە تێکەڵەکان (کە چەندین ئەرکیان تێکەڵ کردووە، لەوانەش ئەرکی دەستەی یەکسانی)، دامەزراوە و ناوەندەکانی مافی مرۆڤ.
بنەماکانی پاریس کۆمەڵێک ستانداردی دانپێدانراوی نێودەوڵەتی پێکدەهێنن بۆ هەڵسەنگاندنی متمانەپێکراوی، سەربەخۆیی و کاریگەریی NHRI. بۆ ئەوەی بە تەواوی کاریگەر بن، NHRI پێویستە ئەرکێکی فراوانیان هەبێت بۆ مامەڵەکردن لەگەڵ هەموو مافەکانی مرۆڤ؛ پرۆسەی هەڵبژاردن و دامەزراندنی گشتگیر و شەفاف بۆ سەرکردایەتیکردنیان؛ سەربەخۆ بێت چ لە یاسا و چ لە پراکتیکدا؛ دەستڕاگەیشتن بە سەرچاوە و ستافی پێویست؛ و هاوکاری کاریگەرانە لەگەڵ لایەنە پەیوەندیدارە نیشتمانی و نێودەوڵەتییەکان.
NHRIەکان لە شوێنێکی ناوازەدان بۆ لێپرسینەوە لە حکومەتەکان و پێشخستنی مافەکانی مرۆڤ. وەک دامەزراوەیەکی دروستکراوی دەوڵەت و پارەدارکراوی دەوڵەت، شەرعیەتی تایبەت و دەستڕاگەیشتن بە داڕێژەرانی سیاسەت بەهرەمەندن. لە هەمان کاتدا، ئەوان ئەرکیان پێسپێردراوە کە لە نزیکەوە هاوکاری کۆمەڵگەی مەدەنی بکەن. بەم شێوەیە دەتوانن وەک پردێک لە نێوان کۆمەڵگەی مەدەنی و دەسەڵاتدا مامەڵە بکەن و لە هەمان کاتدا سەربەخۆ بن لە هەردووکیان. وەک ئەکتەرە ناوخۆییەکان، NHRI تێگەیشتنێکی قووڵیان لە چوارچێوەی ناوخۆیی هەیە و دەتوانن داکۆکیکردنی بەردەوام بۆ گۆڕانکاری ئەنجام بدەن.
هەموو ڕێکخراوەکانی NHRI بە تەواوی کاریگەر و سەربەخۆ نین، بەڵام ئەوانەی پابەندن بە بنەماکانی پاریسەوە زیاتر وەک ئەکتەری گرنگ لە چوارچێوەی مافی مرۆڤی جیهانیدا ناسراون.
فراوانکردن و بەشداریکردنی NHRIs لە ئەوروپا
لە سەرەتای ساڵانی نەوەدەکاندا، تەنها مشتێک لە NHRI لە ئەوروپادا هەبوون. پشتگیریکردنی بنەماکانی پاریس بووە هۆی گەشەیەکی سەرنجڕاکێش لە ژمارەی NHRI. لە ساڵی ٢٠١٨دا، ٢٧ ڕێکخراوی NHRIی ئەوروپی هەبوون کە لەلایەن هاوپەیمانی جیهانی NHRIs (GANHRI) باوەڕپێکراو بوون کە پلەی Aیان هەبووە (بە تەواوی لەگەڵ بنەماکانی پاریسدا دەگونجێت) و ١١ ڕێکخراوی NHRIیان هەبووە کە پلەی Bیان هەبووە (بەشێکی پابەندن).[1] لە کاتێکدا زۆرینەی زۆری وڵاتانی ئەوروپا لەم سەردەمەدا NHRI یان هەیە، بەڵام چەند وڵاتێکی کەم هێشتا نین، وەک ئیتاڵیا، ماڵتا و سویسرا. هەنگاوێکی دیکەی گرنگ دامەزراندنی تۆڕەکان بوو کە ئاڵوگۆڕی هاوتا و نوێنەرایەتیکردنی NHRIs چالاک دەکەن، وەک تۆڕی ئەوروپی NHRIs (ENNHRI) لە ساڵی 2013.
ڕێکخراوە ناوچەیی و نێودەوڵەتییەکان چالاکانە هانیان داوە و پشتگیریان لە دامەزراندنی ڕێکخراوی NHRI کردووە. بۆ نموونە لە ساڵی 1997 لیژنەی وەزیرانی ئەنجومەنی ئەوروپا ڕاسپاردەی R(97)14 و بڕیارنامەی R(97)11ی پەسەند کرد، کە بانگهێشتی وڵاتانی ئەندام دەکات بۆ دامەزراندنی NHRI کاریگەر، هەروەها ئەنجومەنی ئەوروپا بۆ پەرەپێدانی چالاکییەکانی هاوکاری لەگەڵ ئەوان. مانگی ڕابردوو، لیژنەی وەزیران پێشنیاری CM/Rec(2018)11ی پەسەند کرد سەبارەت بە "پێویستی بەهێزکردنی پاراستن و پێشخستنی فەزای کۆمەڵگەی مەدەنی لە ئەوروپا"، کە دان بە هەردوو ڕۆڵی NHRIs دەنێت لە پێشخستنی و پاراستنی ژینگەیەکی کاراکردن بۆ... مافی مرۆڤ، و ئەو هەڕەشانەی کە ڕووبەڕوویان دەبێتەوە. هەروەها ئەرکی کۆمیساری مافەکانی مرۆڤی ئەنجومەنی ئەوروپا پێشبینی هاوکاری نزیک لەگەڵ ڕێکخراوەکانی NHRI دەکات، کە بەنیازم بەردەوام بم، وەک لە ڕێگەی ئەو ڕاوێژکارییە فرەییانەی کە لەگەڵ ڕێکخراوەکانی NHRI ئەمساڵدا ئەنجاممدا لە دەوری سەردانەکانی وڵاتدا دەرکەوت. من NHRI وەک هاوتا سروشتییەکانی خۆم لەسەر ئاستی نیشتمانی، و وەک هاوبەشی بەنرخ بۆ چاودێریکردن و پێشخستنی مافەکانی مرۆڤ دەزانم.
گومانی تێدا نییە کە NHRI بەهێز و سەربەخۆ و کاریگەر ستوونی دیموکراسی و سەروەری یاسا و ڕێزگرتن لە مافەکانی مرۆڤن. بەشدارییان لە پێشخستنی و پاراستنی مافەکانی مرۆڤ لە ئەوروپا لە ماوەی دوو دەیەی ڕابردوودا، لە هاندانی پەسەندکردنی پەیماننامە نێودەوڵەتییەکان، تا چاودێریکردنی جێبەجێکردنی ڕۆژانەیان و هاندانی دەوڵەتان بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی پێشێلکارییە سیستماتیکییەکان، زۆر گەورە بووە.
NHRIەکان وەکو پشتەوەیەک لە دژی هێرشەکانی سەر دیموکراسی، سەروەری یاسا و مافەکانی مرۆڤ
لە کاتێکدا ئەوروپا بە کاردانەوەیەکی نیگەرانکەردا تێدەپەڕێت دژی مافەکانی مرۆڤ، لەگەڵ بەرزبوونەوەی پۆپۆلیزم و ناسیۆنالیزم، و هەوڵدان بۆ لاوازکردنی چاودێرانی دیکەی وەک دەسەڵاتی دادوەری و کۆمەڵگەی مەدەنی، جێگەی دڵخۆشییە کە ببینین زۆرێک لە NHRIەکان وەک پاڵەوانێک بۆ ئەو تەحەدایە بەرزدەبنەوە مافەکانی مرۆڤ.
NHRI هەڵسەنگاندنی ڕەخنەگرانەیان بۆ سیاسەت و یاساکان پێشکەش کردووە کە مافەکانی مرۆڤ تێکدەدەن، و ستراتیژی داهێنەرانەیان لە کارەکانیاندا لێکۆڵیەوە. بۆ نموونە کۆمیسیۆنی نیشتمانی ڕاوێژکاری فەرەنسا (CNCDH)، پێشێلکارییەکانی لە چوارچێوەی باری نائاساییدا کە دوای هێرشە تیرۆریستییەکانی فەرەنسا لە ساڵی ٢٠١٥دا هاتە ئاراوە، لە ژینگەیەکی سیاسی سەخت و لە نەبوونی پشتیوانی گشتیدا، پێشێلکارییەکانی ئیدانە کرد. چاودێرانی پۆڵەندا چالاکانە بەرگری لە ئازادی گردبوونەوە کردووە و ڕەخنەگرێکی دەنگی ئەو یاسایانە بووە کە کۆنترۆڵی سیاسی بەسەر دادگاکان و دامەزراوە دادوەرییە سەرەکییەکاندا زیادکردووە. چاودێرانی کرواتیا بەدواداچوونی بۆ دۆخی کۆچبەران کردووە لە سنووری بۆسنە و هەرزەگۆڤینا، هەروەها چەندین جار دەسەڵاتدارانی کرواتی ئاگادارکردووەتەوە لە پێشێلکارییە گەورەکانی مافی مرۆڤ کە لەلایەن ئەفسەرانی جێبەجێکردنی یاساوە ئەنجام دەدرێن. لە ئەرمینیا لە کاتێکدا کە خۆپیشاندەران لە مانگی نیسانی ٢٠١٨ شەقامەکانیان پڕکردبوو، بەرگریکاری مافی مرۆڤ و نووسینگەکەی بە درێژایی کاتژمێر کاریان دەکرد بۆ پاراستنی مافی ئازادی و ئاسایش بە سەردانی بنکەکانی پۆلیس و شوێنەکانی دەستبەسەرکردن. ڕێکخراوەکانی NHRI لە سکۆتلەندا و لاتڤیا گرنگییەکی بەرچاویان بە مافە ئابووری و کولتووری و کۆمەڵایەتییەکان داوە، لەوانەش لەسەر پێویستی بەرەنگاربوونەوەی هەژاری و دەستڕاگەیشتن بە خانووبەرەی شایستە و گونجاو بۆ هەمووان.
بە درککردن بە پێویستی وەرگرتنەوەی پشتیوانی لەلایەن خەڵکەوە بۆ مافەکانی مرۆڤ، NHRI دەستیان کردووە بە جەختکردنەوەیەکی زیاتر لەسەر ئەرکی هۆشیارکردنەوەی خۆیان، بە بەکارهێنانی شێوازی نوێی پەیوەندیکردن. بۆ نموونە کۆمیسیۆنی مافی مرۆڤی سکۆتلەندا هەوڵی داوە بۆ گەیشتن بە کۆمەڵێک کەسی نوێ، بەتایبەتی لە ڕێگەی کەمپەینەکانی سۆشیال میدیا کە هونەرمەندانی ناودار تێیدا بەشدارن و بەرهەمهێنانی ڤیدیۆ، بۆ نموونە سەبارەت بە مافی نیشتەجێبوون. چاودێرانی جۆرجیا و پۆڵەندا کۆبوونەوەی بەردەوامی "هۆڵی شار" لەگەڵ دانیشتوانی ئەو ناوچانە ئەنجام دەدەن کە دوور لە شارە پایتەختەکان. NHRI فینلەندی ڕۆڵی سەرەکی هەبوو لە پێشخستنی و بەرزکردنەوەی پەروەردەی مافەکانی مرۆڤ لە مەنهەجی ئاسایی قوتابخانەکاندا.
هەروەها چەندین ڕێکخراوی NHRI کارەکانی دادگاییکردنی ستراتیژی خۆیان لەبەردەم دادگا نیشتمانییەکان و هەروەها دادگا ناوچەییەکان و میکانیزمە نێودەوڵەتییەکان چڕتر کردووەتەوە. بۆ نموونە، دەستێوەردانەکانی لایەنی سێیەمی ENNHRI و NHRIs لە دادگای مافی مرۆڤی ئەوروپا (ECtHR) دەتوانێت دیدێکی نیشتمانی بهێنێتە پێشەوە و ببێتە هۆی یاسای کەیسی کاریگەر. هەروەها ENNHRI و تاکەکەسی NHRI دەتوانن زانیاری نوێ پێشکەش بە لیژنەی وەزیران بکەن سەبارەت بە جێبەجێکردنی بڕیارەکانی دادگا.
NHRI لە ژێر هەڕەشەدایە
سەرەڕای ئەم نموونە ئەرێنیانە، بە نیگەرانییەوە تێبینی ئەوە دەکەم کە چەندین کۆمپانیای NHRI لە ئەوروپا لە چەند ساڵی ڕابردوودا لێدانیان لە سەربەخۆیی و ئۆپەراسیۆنە کاریگەرەکانیان هەبووە. ئەم هێرشانە چەندین شێوەیان گرتووە، لە ڕەخنە و هەڕەشەی ڕووبەڕووەوە تا تاکتیکی زیانبەخشی وردتر.
لە هەندێک حاڵەتدا، NHRIەکان تووشی بچووککردنەوەی توندی بودجەکانیان بوون یان زیادکردنی ئەرکی نوێ بەبێ سەرچاوەی زیادە، لەگەڵ دەرئەنجامە جدییەکان بۆ توانای ئەنجامدانی کارەکانیان بە شێوەیەکی کاریگەر. لە کاتێکدا من تێدەگەم کە کەمکردنەوەی سەرچاوە داراییەکانی دەزگا گشتییەکان هەندێکجار لە کاتی خۆپارێزییدا شتێکی حەتمییە، بەڵام بڕینی ناڕەوا کە NHRI دەکاتە ئامانج دەتوانێت تۆڵەسەندنەوە لەلایەن دەسەڵاتدارانەوە ئاشکرا بکات. بۆ نموونە بودجەی چاودێرانی پۆڵەندا لە ساڵانی ڕابردوودا سەرەڕای زیادبوونی باری کەیسەکان بە شێوەیەکی بەرچاو کەمکراوەتەوە. بە هەمان شێوە، گۆڕانکاری ناڕەوا لە ئەرکەکاندا کە NHRI لاواز دەکات، پێویستە زەنگی ئاگادارکردنەوە لێبدات. ڕێگەیەکی دیکە بۆ لاوازکردنی NHRIەکان ئەوەیە کە بێبەشکردنیان لە "هۆکاری" خۆیان، واتە دەستڕاگەیشتن بە داڕێژەرانی سیاسەت و پرۆسەکانی داڕشتنی سیاسەت. لە کرواتیا، پۆلیسی سنوورەکان لەم دواییانەدا ڕەتیکردەوە چاودێرەکە دەستی بگات بە فایلەکانی، ئەمەش پێشێلکردنی ڕوونە بۆ دەسەڵاتەکانی لێکۆڵینەوە. لە هەندێک وڵات وەک سربیا و جۆرجیا، سیاسەتمەداران لە ڕابردوودا لێدوانی گشتییان داوە و ڕەخنەیان لە سەرۆکی ڕێکخراوەکانی NHRI گرتووە
سەرکردایەتی NHRI بە تایبەتی گرنگە بۆ پاراستنی سەربەخۆیی و دڵنیابوون لە پەیوەندیدارێتی کارەکانی. کاندیدکردنی سەرۆکی دامەزراوەیەکی لاواز دەتوانێت بە خێرایی و بە شێوەیەکی چارەسەرنەکراو سازش لەسەر ئەدای کارکردنی بکات.
پاراستنی سەربەخۆیی و کارکردن لەسەر پرسە ناپەسەندەکان هێز و بوێرییەکی زۆری دەوێت. ئەو NHRI سەربەخۆیانەی کە بەهۆی کاری مافی مرۆڤەوە دەکەونە ژێر هەڕەشەوە دەتوانرێت وەک بەرگریکاری مافی مرۆڤ هەژمار بکرێن و پێویستە دەستیان بە میکانیزمی پاراستنی کاریگەر بگات. ENNHRI سیاسەتێکی سەبارەت بە NHRI لە ژێر هەڕەشەدا گرتۆتەبەر، و من بڕیارم داوە هەرکاتێک کە یارمەتیدەر بێت قسە بکەم بۆ بەرگریکردن لێیان.
ئەوەی لە مەترسیدایە لەگەڵ ئەم هێرشانەدا، لاوازبوونی پاراستنی مافی مرۆڤی کاریگەرە بۆ هەمووان لە کۆمەڵگا دیموکراتیکەکاندا. تەنها کاتێکە کە ڕێکخراوە ناحکومییەکان بتوانن بە شێوەیەکی سەربەخۆ و کارا کاربکەن کە دەتوانن پارێزگارییەکی گونجاو پێشکەش بە تاکەکان و بەرگریکارانی دیکەی مافەکانی مرۆڤ بکەن.
پێشنیارەکان:
بۆ هەموو وڵاتانی ئەندامی ئەنجومەنی ئەوروپا:
دامەزراندنی NHRI کاتێک کە بوونیان نییە، و بەهێزکردنی ئەوانەی کە هەن بە پابەندبوونی تەواو بە بنەماکانی پاریس، لەوانەش لە ڕێگەی داوای یارمەتی تەکنیکی، وەک پەیوەندیدار، لە UN OHCHR و ENNHRI؛
دڵنیابوون لەوەی کە پرۆسەی هەڵبژاردن و کاندیدکردنی سەرکردایەتی NHRI لەسەر بنەمای شایستەیی، شەفاف و بەشداریکردنە، و بە وردی ڕێز لە سەربەخۆیی NHRI بگرێت؛
دابینکردنی سەرچاوە و کارمەندی پێویست بۆ ڕێکخراوە ناحکومییەکان بۆ دڵنیابوون لەوەی کە دەتوانن بە شێوەیەکی کاریگەر ئەرکەکانیان جێبەجێ بکەن؛
دڵنیابوون لەوەی کە NHRIەکان دەستڕاگەیشتنێکی گونجاو بە داڕێژەرانی سیاسەت بەهرەمەندن، لەوانەش ڕاوێژکاری لە کاتی خۆیدا سەبارەت بە ڕەشنووسی یاسا و ستراتیژییەکانی سیاسەت کە کاریگەرییەکانی مافەکانی مرۆڤیان هەیە؛
جێبەجێکردنی پێشنیارەکانی NHRI لە کاتی خۆیدا و پێشکەشکردنی ڕاپۆرتی بەردەوام لەسەر ئەم جێبەجێکردنە؛
بۆ NHRI ئەوروپیەکان:
داوای باوەڕپێکردن لە GANHRI و بەردەوام کارکردن لەسەر بەهێزکردنی پابەندبوون بە بنەماکانی پاریس، لەوانەش لە ڕێگەی دەستەبەرکردنی سەربەخۆیی بەهێز و کارکردن لەسەر هەموو پرسە پەیوەندیدارەکانی مافی مرۆڤ؛
بەردەوامبوون لە باشترکردنی پرۆسەی باوەڕپێکردنی GANHRI بۆ دڵنیابوون لەوەی کە بە شێوەیەکی گونجاو متمانەی NHRIەکان ڕەنگدەداتەوە و ڕێنمایی بۆ بەهێزکردنیان پێشکەش دەکات؛
پەنابردنە بەر میکانیزمەکانی پاراستنی بەردەست لەکاتی ڕووبەڕووبوونەوەی فشار، لەوانەش سیاسەتی ENNHRI سەبارەت بە NHRI لەژێر هەڕەشەدا، و هاوکاری لەلایەن کۆمیساری ئەنجومەنی ئەوروپا بۆ مافەکانی مرۆڤ؛
لە نزیکەوە هاوکاری ئۆرگانەکانی تری نیشتمانی مافی مرۆڤ، کۆمەڵگەی مەدەنی و داکۆکیکارانی مافی مرۆڤ، هەروەها میکانیزمەکانی مافی مرۆڤی ناوچەیی و نێودەوڵەتی.
NHRI سەربەخۆ و کاریگەر گەوهەرێکی سیستەمی مافی مرۆڤە. ئەوان پابەندبوونە نێودەوڵەتییەکانی مافی مرۆڤ دەهێننە ماڵەوە بۆ ئەوەی ببنە واقیع لە ژیانی ڕۆژانەی خەڵکدا، و وەک پشکنین و هاوسەنگییەک کاردەکەن بۆ پاراستنی دیموکراسی و سەروەری یاسا. پێویستە ئێمە NHRI بپارێزین بۆ ئەوەی بتوانن بەهێز بن و هەموومان بپارێزن.
دونیا میجاتۆڤیچ
[1] بڕوانە هاوپەیمانی جیهانی دامەزراوە نیشتمانییەکانی مافی مرۆڤ، دۆخی باوەڕپێکردن لە 8ی ئابی 2018، لەم لینکەدا دەستدەکەوێت:
Paris Principles at 25: Strong National Human Rights Institutions Needed More Than Ever humanity.
25 years after the international community first formally embraced the idea of creating national institutions for the promotion and protection of human rights through the endorsement of the Paris Principles, it is obvious that independent and effective national human rights institutions are every bit as important and relevant today.
On 20 December 1993, the UN General Assembly adopted resolution 48/134 on “National Institutions for the Promotion and Protection of Human Rights”, with an annex containing the Principles relating to the Status of National Institutions, better known as Paris Principles, in which it encouraged all states in the world to set up independent national human rights institutions (NHRIs). NHRIs are non-judicial, independent institutions created by states through their constitution or law, with the mandate to promote and protect human rights. States are free to decide the best type of NHRI for their domestic purposes. In Europe, the most common models are ombudsman institutions, human rights commissions, hybrid institutions (which combine several mandates, including that of equality body), and human rights institutes and centres.
The Paris Principles constitute a set of internationally recognised standards to assess the credibility, independence and effectiveness of NHRIs. To be fully effective, NHRIs should have a broad mandate to deal with all human rights; an inclusive and transparent selection and appointment process for their leadership; be independent both in law and in practice; have access to sufficient resources and staff; and co-operate effectively with national and international stakeholders.
NHRIs are uniquely placed to hold governments to account and advance human rights. As state-created and state-funded institutions, they enjoy special legitimacy and access to policy makers. At the same time, they are mandated to co-operate closely with civil society. They can thus act as a bridge between civil society and the authorities, while at the same time, being independent from both. As local actors, NHRIs have a deep understanding of the domestic context and can conduct persistent advocacy for change.
Not all NHRIs are fully effective and independent, but those that comply with the Paris Principles have become increasingly recognised as crucial actors within the global human rights framework.
Expansion and contribution of NHRIs in Europe
At the beginning of the 90’s, there were only a handful of NHRIs in Europe. The endorsement of the Paris Principles led to an impressive growth in the number of NHRIs. In 2018, there were 27 European NHRIs accredited by the Global Alliance of NHRIs (GANHRI) with an A status (fully compliant with the Paris Principles) and 11 with a B status (partially compliant).[1] While a large majority of European countries have an NHRI nowadays, a few still do not, such as Italy, Malta and Switzerland. Another significant step was the establishment of networks that enable peer-exchange and the representation of NHRIs, such as the European Network of NHRIs (ENNHRI) in 2013.
Regional and international organisations have actively encouraged and supported the establishment of NHRIs. In 1997, for example, the Committee of Ministers of the Council of Europe adopted Recommendation R(97)14 and Resolution R(97)11, inviting member states to establish effective NHRIs, and the Council of Europe to develop co-operation activities with them. Last month, the Committee of Ministers adopted Recommendation CM/Rec(2018)11 on “The need to strengthen the protection and promotion of the civil society space in Europe”, which recognises both the role of NHRIs in promoting and protecting an enabling environment for human rights, and the threats they face. The mandate of the Commissioner for Human Rights of the Council of Europe also foresees close co-operation with NHRIs, which I intend to continue, as demonstrated through the multiple consultations I held with NHRIs around country visits this year. I consider NHRIs as my natural counterparts at the national level, and as precious partners to monitor and promote human rights.
There is no doubt that strong, independent, and effective NHRIs are a pillar of democracy, the rule of law and respect for human rights. Their contribution to the promotion and protection of human rights in Europe over the past two decades has been immense, from encouraging the ratification of international treaties, to monitoring their daily implementation and encouraging states to address systemic violations.
NHRIs as backstop against attacks on democracy, rule of law and human rights
As Europe is going through a worrying backlash against human rights, with populism and nationalism on the rise, and attempts to weaken other watchdogs such as the judiciary and civil society, it is heartening to see that many NHRIs are rising to the challenge as champions for human rights.
NHRIs have provided critical assessments of policies and laws that undermine human rights, and explored innovative strategies in their work. The French Commission Nationale Consultative des Droits de l’Homme (CNCDH), for example, denounced abuses in the context of the state of emergency that followed terrorist attacks in France in 2015, in a difficult political environment and in the absence of public support. The Polish Ombudsman has actively defended freedom of assembly and has been a vocal critic of laws that increased political control over courts and key judicial institutions. The Croatian Ombudswoman has investigated the situation of migrants at the border with Bosnia and Herzegovina, and repeatedly notified the Croatian authorities of serious human rights violations committed by law enforcement officers. In Armenia, as protestors filled the streets in April 2018, the Human Rights Defender and his office worked around the clock to protect the right to liberty and security by visiting police stations and places of detention. The NHRIs in Scotland and Latvia have devoted significant attention to economic, cultural and social rights, including on the need to fight poverty and access to decent and affordable housing for all.
Realising the need to regain support from the public for human rights, NHRIs have started putting more emphasis on their awareness-raising mandate, using new methods of communication. The Scottish human rights commission, for example, has strived to reach new groups of people, notably through social media campaigns involving famous artists and producing videos, for example on the right to housing. The Georgian and Polish Ombudspersons conduct regular “town hall” meetings with inhabitants of regions located away from the capital cities. The Finnish NHRI was instrumental in promoting and enhancing human rights education in the regular school curriculum.
Several NHRIs have also stepped up their strategic litigation work before national courts, as well as regional courts and international mechanisms. For example, ENNHRI and NHRIs’ third party interventions at the European Court of Human Rights (ECtHR) can bring forward a national perspective and lead to impactful case-law. ENNHRI and individual NHRIs can also provide up-to-date information to the Committee of Ministers about the execution of the Court’s judgments.
NHRIs under threat
Despite these positive examples, I observe with concern that several NHRIs in Europe have experienced blows to their independence and effective operations over the past few years. These attacks have taken several forms, from head-on criticism and threats, to more subtle damaging tactics.
In some cases, NHRIs have experienced drastic downsizing of their budgets or the addition of new functions without additional resources, with serious consequences for their ability to carry out their work effectively. While I understand that reducing the financial resources of public bodies is sometimes unavoidable in times of austerity, unjustified cuts targeting NHRIs can also reveal retaliation by the authorities. For instance, the budget of the Polish Ombudsman has been significantly reduced in recent years in spite of an increasing caseload. Similarly, unjustified changes of mandates that weaken an NHRI should raise alarm. Another way to weaken NHRIs is to deprive them of their very “raison-d’être”, that is access to policy makers and policy-making processes. In Croatia, the border police recently denied the Ombudswoman access to its files, in a clear violation of her investigative powers. In some countries, such as Serbia and Georgia, politicians have in the past made public statements criticising the heads of NHRIs.
The leadership of a NHRI is particularly important to protect its independence and ensure the relevance of its work. Nominating a weak head of institution can quickly and irremediably compromise its performance.
Maintaining independence and working on unpopular issues takes great strength and courage. The independent NHRIs that come under threat because of their human rights work can be considered as human rights defenders and should have access to effective protection mechanisms. ENNHRI has adopted a policy on NHRIs under threat, and I am determined to speak up to defend them whenever it can be helpful.
What is at stake with these attacks is the weakening of effective human rights protection for all in democratic societies. It is only when NHRIs are able to operate independently and efficiently that they can also offer adequate protection to individuals and other human rights defenders.
Recommendations:
To all Council of Europe member states:
Establish NHRIs when they do not exist, and strengthen those that exist in full compliance with the Paris Principles, including through asking for technical assistance, as relevant, from UN OHCHR and ENNHRI;
Ensure that the selection and nomination process of NHRIs’ leadership is meritbased, transparent and participatory, and scrupulously respect the independence of NHRIs;
Provide the NHRIs with sufficient resources and staffing to ensure that they can effectively carry out their mandate;
Ensure that NHRIs enjoy adequate access to policy makers, including timely consultations on draft legislation and policy strategies with human rights implications;
Implement NHRIs’ recommendations in a timely fashion and provide regular reports on this implementation;
To European NHRIs:
Seek accreditation with GANHRI and continuously work on strengthening compliance with the Paris Principles, including by ensuring strong independence and working on all relevant human rights issues;
Continue to improve the GANHRI accreditation process to ensure that it adequately reflects the credibility of NHRIs and provides guidance for their strengthening;
Resort to available protection mechanisms when facing pressure, including ENNHRI’s policy on NHRIs under threat, and assistance from the Council of Europe Commissioner for human rights;
Closely cooperate with other national human rights bodies, civil society and human rights defenders, as well as regional and international human rights mechanisms.
Independent and effective NHRIs are a jewel of the human rights system. They bring international human rights obligations home to make them a reality in people’s daily lives, and act as checks and balances to guard democracy and the rule of law. We need to protect NHRIs so that they can be strong and protect us all.
Dunja Mijatović
[1] See Global Alliance of National Human Rights Institutions, Accreditation status as of 8 August 2018, available at:
.jpg)
.jpeg)
.jpeg)
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر