ڕوونکردنەوە سەبارەت بە کووکی، بەپێی یاساکانی یەکێتی ئەوروپا، هەموو ماڵپەڕەکان کووکییان هەیە، بەڵام تاکە ماڵپەڕێک کە پرسیار لە بەکارهێنەران دەکات بلۆگەکانی گووگڵە، بەڵام باقی ماڵپەڕەکان تەنها کلیکی لەسەر دەکەن و کووکیەکان بە شێوەیەکی ئۆتۆماتیکی دەچنە ناو سیستەمەکەتەوە.

 

ڕوونکردنەوە سەبارەت بە کووکی، بەپێی یاساکانی یەکێتی ئەوروپا، هەموو ماڵپەڕەکان کووکییان هەیە، بەڵام تاکە ماڵپەڕێک کە پرسیار لە بەکارهێنەران دەکات بلۆگەکانی گووگڵە، بەڵام باقی ماڵپەڕەکان تەنها کلیکی لەسەر دەکەن و کووکیەکان بە شێوەیەکی ئۆتۆماتیکی دەچنە ناو سیستەمەکەتەوە

.

کووکی چییە؟

کووکی بریتییە لە پارچە دەقێکی بچووک کە لەلایەن ماڵپەڕێکەوە کە سەردانی دەکەیت بۆ وێبگەڕەکەت دەنێردرێت. ئەوان یارمەتی ئەو ماڵپەڕە دەدەن کە زانیارییەکانی سەردانەکەت لەبیربکاتەوە، ئەمەش هەم دەتوانێت دووبارە سەردانی ماڵپەڕەکە ئاسانتر بکات و هەم ماڵپەڕەکە سوودی زیاتری بۆ تۆ بکات.

ئایا پێویستە کوکیز وەربگرم؟

ئایا پێویستە کوکیز وەربگریت؟ 5 جار بە دڵنیاییەوە نابێت ...

بیرۆکەیەکی باشە کە کووکی لایەنی سێیەم ڕەت بکەیتەوە. ئەگەر تۆ ڕەتی نەکەیتەوە، ئەوا ماڵپەڕەکە دەتوانێت داتای گەڕانەکەت بفرۆشێت بە لایەنی سێیەم. هەروەها هاوبەشکردنی زانیارییە کەسییەکانت لەگەڵ لایەنی سێیەم بەبێ ئەوەی هیچ کۆنتڕۆڵێکت پێبدات بەسەریدا، دەتوانێت تۆ تووشی لاوازی بکات.

هەمووان ئەو بانەرانەی ماڵپەڕەکەیان بینیوە کە لێت دەپرسن ئایا ڕێگە بە کووکی دەدەیت لە وێبگەڕەکەتدا یان نا. بەڵام ئەمە بەڕاستی مانای چییە و ئەم کولێرە چین؟ باشە، بۆ دەستپێکردن، ئەوان پێویستن بۆ ئەزموونی ئینتەرنێتی مۆدێرن. بەشێکی پێویستە لە گەڕان بە وێبدا، کووکی یارمەتی گەشەپێدەرانی وێب دەدات سەردانی ماڵپەڕێکی کەسی و گونجاوترت پێبدات. بە کورتی کووکی ڕێگە بە ماڵپەڕەکان دەدات تۆ، چوونەژوورەوەکانت، سەبەتەی کڕین و زۆر شتی تر لەبیر بکەن. بەڵام دەتوانن گەنجینەی زانیاری تایبەتیش بن و لاوازییەکی جددی بن بۆ پاراستنی نهێنیەکانتان.

پاراستنی نهێنیەکانت بە شێوەی ئۆنلاین دەتوانێت زۆر قورس بێت. خۆشبەختانە تەنانەت تێگەیشتنێکی بنەڕەتی لە کووکی دەتوانێت یارمەتیت بدات چاوی نەخوازراو لە چالاکییەکانی ئینتەرنێتەکەت دوور بخەیتەوە. لە کاتێکدا زۆربەی کووکیەکان بە تەواوی سەلامەتن، بەڵام دەتوانرێت هەندێکیان بەکاربهێنرێن بۆ بەدواداچوونت بەبێ ڕەزامەندی تۆ لەلایەن تاوانبارانی ئەلیکترۆنیەوە. لەم بابەتەدا ڕێنماییتان دەکەین لە چۆنیەتی کارکردنی کووکیەکان و چۆن دەتوانن لە ڕێگەی ئۆنلاینەوە بە سەلامەتی بمێننەوە.

W'لە ناوخۆدا هەڵیاندەگرێت بۆ ئەوەی "جووتە ناو-بەها" کە تۆ دەناسێتەوە لەبیرت بێت. کاتێک لە داهاتوودا دەگەڕێیتەوە بۆ ماڵپەڕەکە، وێبگەڕەکەت ئەو داتا کووکییە دەگەڕێنێتەوە بۆ سێرڤەری ماڵپەڕەکە، ئەمەش دەبێتە هۆی وەبیرهێنانەوەی زانیارییەکانی دانیشتنەکانی پێشووت.

بە سادەیی، کولێرە کەمێک وەک وەرگرتنی بلیتێک وایە بۆ چێکی پاڵتۆ:

تۆ “پاڵتۆکەت” ڕادەستی مێزی پۆشاکەکە دەکەیت. تۆ ماڵپەڕێک بەیەکەوە دەبەستیت/سەردانی دەکەیت و گیرفانێک داتا لە سێرڤەری ماڵپەڕەکەدا بە تۆوە بەستراوەتەوە. ئەم زانیاریانە دەتوانن ئەژمێری کەسی تۆ بن، سەبەتەی کڕینەکەت یان تەنانەت تەنها چ لاپەڕەیەک کە سەردانیت کردووە.

هەمووان ئەو بانەرانەی ماڵپەڕەکەیان بینیوە کە لێت دەپرسن ئایا ڕێگە بە کووکی دەدەیت لە وێبگەڕەکەتدا یان نا. بەڵام ئەمە بەڕاستی مانای چییە و ئەم کولێرە چین؟ باشە، بۆ دەستپێکردن، ئەوان پێویستن بۆ ئەزموونی ئینتەرنێتی مۆدێرن. بەشێکی پێویستە لە گەڕان بە وێبدا، کووکی یارمەتی گەشەپێدەرانی وێب دەدات سەردانی ماڵپەڕێکی کەسی و گونجاوترت پێبدات. بە کورتی کووکی ڕێگە بە ماڵپەڕەکان دەدات تۆ، چوونەژوورەوەکانت، سەبەتەی کڕین و زۆر شتی تر لەبیر بکەن. بەڵام دەتوانن گەنجینەی زانیاری تایبەتیش بن و لاوازییەکی جددی بن بۆ پاراستنی نهێنیەکانتان.

پاراستنی نهێنیەکانت بە شێوەی ئۆنلاین دەتوانێت زۆر قورس بێت. خۆشبەختانە تەنانەت تێگەیشتنێکی بنەڕەتی لە کووکی دەتوانێت یارمەتیت بدات چاوی نەخوازراو لە چالاکییەکانی ئینتەرنێتەکەت دوور بخەیتەوە. لە کاتێکدا زۆربەی کووکیەکان بە تەواوی سەلامەتن، بەڵام دەتوانرێت هەندێکیان بەکاربهێنرێن بۆ بەدواداچوونت بەبێ ڕەزامەندی تۆ لەلایەن تاوانبارانی ئەلیکترۆنیەوە. لەم بابەتەدا ڕێنماییتان دەکەین لە چۆنیەتی کارکردنی کووکیەکان و چۆن دەتوانن لە ڕێگەی ئۆنلاینەوە بە سەلامەتی بمێننەوە.

کووکی ئینتەرنێت چییە؟

کووکی (زۆرجار بە کووکی ئینتەرنێت ناسراوە) بریتین لە فایلە دەقییەکان کە پارچە داتایەکی بچووکیان تێدایە — وەک ناوی بەکارهێنەر و وشەی نهێنی — کە بەکاردەهێنرێن بۆ ناسینەوەی کۆمپیوتەرەکەت لەکاتی بەکارهێنانی تۆڕێکدا. کووکی تایبەت بەکاردەهێنرێت بۆ ناسینەوەی بەکارهێنەرانی تایبەت و باشترکردنی ئەزموونی گەڕان بە وێبدا. ئەو زانیاریانەی لە کووکیدا هەڵگیراون لەلایەن سێرڤەرەوە لە کاتی پەیوەندیکردنەکەتدا دروست دەکرێن. ئەم داتایانە بە ناسنامەیەکی تایبەت بە تۆ و کۆمپیوتەرەکەت ناوزەد کراون. کاتێک کووکی لە نێوان کۆمپیوتەرەکەت و سێرڤەری تۆڕەکەدا ئاڵوگۆڕ دەکرێت، سێرڤەرەکە ناسنامەکە دەخوێنێتەوە و دەزانێت چ زانیارییەک بە تایبەتی خزمەتت دەکات.

بەهۆی یاسا نێودەوڵەتییەکان، وەک ڕێسای گشتی پاراستنی زانیارییەکانی یەکێتی ئەوروپا (GDPR)، و هەندێک یاسای ویلایەت، وەک یاسای نهێنی بەکاربەرانی کالیفۆرنیا (CCPA)، ئێستا زۆرێک لە ماڵپەڕەکان پێویستە داوای مۆڵەت بکەن بۆ بەکارهێنانی هەندێک کووکی لەگەڵ وێبگەڕەکەت و دابینکردنی تۆ لەگەڵ زانیاری لەسەر چۆنیەتی بەکارهێنانی کووکیەکانیان ئەگەر قبوڵ بکەیت.

کووکی سیحراوی و کووکی HTTP

هەموو کووکیەکان بەگشتی بە هەمان شێوە کاردەکەن، بەڵام بۆ حاڵەتە جیاوازەکانی بەکارهێنان بەکارهێنراون:

کووکی سیحراوی زاراوەیەکی کۆنی کۆمپیوتەرە کە ئاماژەیە بۆ پاکەتەکانی زانیاری کە بەبێ گۆڕانکاری لە داتاکان دەنێردرێت و وەردەگیرێت. ئەمە بە شێوەیەکی باو بۆ چوونەژوورەوە بۆ سیستەمی بنکەدراوەی کۆمپیوتەر بەکاردەهێنرێت، وەک تۆڕێکی ناوخۆیی بازرگانی. ئەم چەمکە پێش ئەو “کوکی” مۆدێرنەیە کە ئەمڕۆ بەکاری دەهێنین.

کووکی HTTP وەشانێکی دووبارە مەبەستدارە لە "کووکی سیحراوی" کە بۆ گەڕانی ئینتەرنێتی هاوچەرخ دروستکراوە. لە ساڵی ١٩٩٤، پرۆگرامەری وێبگەڕ لو مۆنتولی "کوکی سیحراوی"ی وەک ئیلهامبەخش بەکارهێنا بۆ دروستکردنی کووکی HTTP، لە کاتێکدا یارمەتی فرۆشگایەکی کڕینی ئۆنلاین دەدا بۆ چاککردنەوەی سێرڤەرە بارگاویکراوەکانیان. کووکی HTTP ئەوەیە کە ئێمە لە ئێستادا بە شێوەیەکی گشتی ئەمڕۆ بە کووکی ناوی دەبەین. هەروەها ئەوەیە کە هەندێک لە تاوانبارانی ئەلیکترۆنی دەتوانن بەکاری بهێنن بۆ سیخوڕیکردن لەسەر چالاکییە ئۆنلاینەکانتان و هاککردنی زانیارییە کەسییەکانتان.

کووکی HTTP چییە؟

کووکی HTTP، یان کووکی ئینتەرنێت، بە تایبەتی بۆ وێبگەڕەکان دروستکراون بۆ بەدواداچوون، کەسایەتیکردن و هەڵگرتنی زانیاری دەربارەی هەر دانیشتنێکی بەکارهێنەر. “دانیشتن” ئەو وشەیە کە بەکاردێت بۆ پێناسەکردنی بڕی ئەو کاتەی کە لە سایتێکدا بەسەر دەبەیت. کووکی بۆ ناسینەوەت دروست دەکرێت کاتێک سەردانی ماڵپەڕێکی نوێ دەکەیت. وێب سێرڤەر — کە داتاکانی ماڵپەڕەکە هەڵدەگرێت — ڕژێمێکی کورتی زانیاری ناسینەوە دەنێرێت بۆ وێبگەڕەکەت لە شێوەی کووکیدا. ئەم داتا ناسینەوەیە (هەندێکجار بە "کووکی وێبگەڕ" ناسراوە) لەلایەن جووتە "ناو-بەها"ەوە پرۆسێس دەکرێت و دەخوێندرێتەوە. ئەم جووتانە بە کووکیەکان دەڵێن کە بۆ کوێ بنێردرێت و چ داتایەک وەبیربهێنرێتەوە.

کەواتە، کووکیەکان لە کوێ هەڵدەگیرێن؟ ئەوە سادەیە: وێبگەڕەکەت لە ناوخۆدا هەڵیاندەگرێت بۆ ئەوەی ئەو "جووتە ناو-بەهایە" لەبیرت بێت کە تۆ دەناسێتەوە. کاتێک لە داهاتوودا دەگەڕێیتەوە بۆ ماڵپەڕەکە، وێبگەڕەکەت ئەو داتا کووکییە دەگەڕێنێتەوە بۆ سێرڤەری ماڵپەڕەکە، ئەمەش دەبێتە هۆی وەبیرهێنانەوەی زانیارییەکانی دانیشتنەکانی پێشووت.

بە سادەیی، کولێرە کەمێک وەک وەرگرتنی بلیتێک وایە بۆ چێکی پاڵتۆ:

تۆ “پاڵتۆکەت” ڕادەستی مێزی پۆشاکەکە دەکەیت. تۆ ماڵپەڕێک بەیەکەوە دەبەستیت/سەردانی دەکەیت و گیرفانێک داتا لە سێرڤەری ماڵپەڕەکەدا بە تۆوە بەستراوەتەوە. ئەم زانیاریانە دەتوانن ئەژمێری کەسی تۆ بن، سەبەتەی کڕینەکەت یان تەنانەت تەنها چ لاپەڕەیەک کە سەردانیت کردووە.

تۆ “بلیت”ێک بەدەست دەهێنیت بۆ ئەوەی تۆ وەک خاوەنی “پاڵتۆ” بناسێنێت. پاشان کووکی (کە داتاکانی تێدایە) دەدرێت بە تۆ و لە وێبگەڕەکەتدا هەڵدەگیرێت. ناسنامەیەکی ناوازەی هەیە بە تایبەتی بۆ ئێوە.

ئەگەر ڕۆشت و گەڕایتەوە، دەتوانیت لەگەڵ “بلیت”ەکەتدا “پاڵتۆ”کە بەدەست بهێنیت. کاتێک سەردانی ماڵپەڕەکە دەکەیتەوە، وێبگەڕەکەت کووکییەکە دەداتەوە بە ماڵپەڕەکە. پاشان ماڵپەڕەکە ناسنامەی ناوازەی ناو کووکییەکە دەخوێنێتەوە بۆ کۆکردنەوەی داتای چالاکییەکانت، دەتباتەوە بۆ ئەو شوێنەی کە بۆ یەکەمجار سەردانیت کردبوو، وەک ئەوەی هەرگیز نەڕۆشتیت.

کووکی بۆ چی بەکاردێت؟

ماڵپەڕەکان کووکی HTTP بەکاردەهێنن بۆ ڕێکخستنی ئەزموونەکانی وێبەکەت. بەبێ کووکی، دەبوو هەر جارێک کە ماڵپەڕێک بەجێدەهێڵیت بچیتە ژوورەوە یان سەبەتەی کڕینەکەت دروست دەکەیتەوە ئەگەر بە هەڵە لاپەڕەکەت داخست. دروستکردنی کوکی بەشێکی گرنگە لە ئەزموونی ئینتەرنێتی مۆدێرن.

بۆ ئەوەی پوختتر قسە بکەین، کووکیەکان بۆ ئەوەیە کە بۆ:

بەڕێوەبردنی دانیشتن: بۆ نموونە، کووکی ڕێگە بە ماڵپەڕەکان دەدات بەکارهێنەران بناسنەوە و زانیاری و هەڵبژاردەکانی چوونەژوورەوەی تاکەکەسی خۆیان بەبیر بهێننەوە، وەک هەواڵی وەرزشی بەرامبەر سیاسەت.

کەسایەتیکردن: ڕیکلامی تایبەتمەند ڕێگەی سەرەکییە کە کووکی بەکاردەهێنرێت بۆ کەسایەتیکردنی دانیشتنەکانت. لەوانەیە تۆ هەندێک شت یان بەشەکانی ماڵپەڕێک ببینیت، و کووکیەکان ئەم داتایانە بەکاردەهێنن بۆ یارمەتیدانی دروستکردنی ڕێکلامە ئامانجدارەکان کە ڕەنگە چێژت لێ وەربگرن. هەروەها بۆ هەڵبژاردنی زمانیش بەکاردەهێنرێن.

بەدواداچوون: سایتەکانی کڕین کووکی بەکاردەهێنن بۆ بەدواداچوونی ئەو شتانەی کە بەکارهێنەران پێشتر سەیریان کردووە، ئەمەش ڕێگە بە سایتەکان دەدات پێشنیاری کاڵای دیکە بکەن کە ڕەنگە حەزیان لێبێت و شتەکان لە سەبەتەی کڕینەکاندا بهێڵنەوە لەکاتێکدا بەردەوامن لە بازاڕکردن لە بەشێکی دیکەی ماڵپەڕەکەدا. هەروەها بەدواداچوون و چاودێری شیکارییەکانی کارایی دەکەن، وەک ئەوەی چەند جار سەردانی لاپەڕەیەکت کردووە یان چەند کاتت لە لاپەڕەیەکدا بەسەر بردووە.

لە کاتێکدا ئەمە زیاتر بۆ سوودی تۆیە، گەشەپێدەرانی وێب زۆر شت لەم ڕێکخستنەش وەردەگرن. کووکیەکان لە ئامێرەکەتدا بە شێوەیەکی ناوخۆیی هەڵدەگیرێن بۆ ئەوەی شوێنی هەڵگرتن لە سێرڤەرەکانی ماڵپەڕێکدا ئازاد بکەیت. لە بەرامبەردا ماڵپەڕەکان دەتوانن ناوەڕۆکەکان بە کەسی بکەن، لە هەمان کاتدا پارە لە چاککردنەوەی سێرڤەر و تێچووی هەڵگرتن پاشەکەوت دەکەن.

جۆرە جیاوازەکانی کووکی HTTP چین؟

بە چەند گۆڕانکارییەک (کە دواتر باسی دەکەین)، کووکیەکان لە جیهانی ئەلیکترۆنیدا لە بنەڕەتدا بە دوو جۆر دێن: کووکی دانیشتن و کووکی بەردەوام.

کووکی دانیشتن تەنها لە کاتی گەڕان بە ماڵپەڕێکدا بەکاردەهێنرێت. لە بیرگەی دەستگەیشتن بە هەڕەمەکیدا هەڵدەگیرێن و هەرگیز لەسەر هارد دیسکەکە نانووسرێن. کاتێک دانیشتنەکە کۆتایی دێت، کووکیەکانی دانیشتنەکە بە شێوەیەکی ئۆتۆماتیکی دەسڕدرێنەوە. هەروەها یارمەتی دوگمەی "back" دەدەن لەسەر وێبگەڕەکەت کاربکات.

لە بەرامبەردا کووکییە بەردەوامەکان بۆ ماوەیەکی نادیار لەسەر کۆمپیوتەر دەمێننەوە، هەرچەندە زۆربەیان بەرواری بەسەرچوونیان تێدایە و کاتێک گەیشتە ئەو بەروارە بە شێوەیەکی ئۆتۆماتیکی لادەبرێن. کووکی بەردەوام بۆ دوو مەبەستی سەرەکی بەکاردەهێنرێت:

ڕەسەنایەتی. ئەم کووکیانە بەدواداچوون بۆ ئەوە دەکەن کە ئایا بەکارهێنەرێک چووەتە ژوورەوە یان نا و لە ژێر چ ناوێکدا هاتووە. هەروەها زانیارییەکانی چوونەژوورەوە ڕێکدەخەن، بۆ ئەوەی بەکارهێنەران پێویست ناکات وشەی نهێنی سایتەکان لەبیر بکەن.

بەدواداچوون. ئەم کووکیانە بە تێپەڕبوونی کات چەندین سەردان بۆ هەمان ماڵپەڕ بەدواداچوون دەکەن. بۆ نموونە هەندێک لە بازرگانانی ئۆنلاین کووکی بەکاردەهێنن بۆ بەدواداچوونی سەردانەکانی بەکارهێنەرانی تایبەت، لەوانەش ئەو لاپەڕە و بەرهەمانەی کە بینراون. ئەو زانیاریانەی کە بەدەستیان دەهێنن ڕێگەیان پێدەدات بابەتی دیکە پێشنیار بکەن کە ڕەنگە سەردانکەران سەرنجڕاکێش بن. وردە وردە پرۆفایلێک لەسەر بنەمای مێژووی گەڕانی بەکارهێنەرێک لەو ماڵپەڕەدا دروست دەکرێت.

کووکی لایەنی یەکەم بەرامبەر بە لایەنی سێیەم

لێرەوە دەتوانرێت کووکی ئینتەرنێت دابەش بکرێت بۆ دوو پۆلی دیکە: لایەنی یەکەم و لایەنی سێیەم. بەپێی ئەوەی لە کوێوە هاتوون، ڕەنگە هەندێک لە کووکیەکان زیاتر هەڕەشە بن لە هەندێکی تر.

کووکی لایەنی یەکەم ڕاستەوخۆ لەلایەن ئەو ماڵپەڕەوە دروست دەکرێت کە تۆ بەکاری دەهێنیت. ئەمانە بەگشتی سەلامەتترن، بە مەرجێک تۆ بەدوای ماڵپەڕە بەناوبانگەکاندا دەگەڕێیت یان ئەو ماڵپەڕانەی کە بەهۆی پێشێلکردنی داتا یان هێرشێکی ئەلیکترۆنی ئەم دواییە مەترسییان لەسەر نەبووە.

کووکی لایەنی سێیەم زیاتر کێشەدارە. ئەوان لەلایەن ئەو ماڵپەڕانەوە دروست دەکرێن کە جیاوازن لەو لاپەڕانەی کە بەکارهێنەران ئێستا لێیان دەگەڕێن، بەزۆری لەبەر ئەوەی بەستراوەتەوە بە ڕێکلامەکانی ئەو لاپەڕەیە. کووکی لایەنی سێیەم ڕێگە بە ڕێکلامکەران یان کۆمپانیاکانی شیکاری دەدات کە مێژووی گەڕانی تاکێک لە سەرانسەری وێبدا لە هەر سایتێکدا کە ڕێکلامەکانیان تێدایە بەدواداچوون بکەن. بەڵام وەک پێشتر ئاماژەمان پێدا، بەهۆی یاسا نوێیەکانی پاراستنی زانیارییەکان، ڕێگەدان بە کووکی لایەنی سێیەم بۆ چوونە ناو وێبگەڕەکەت ئێستا لە زۆرێک لە وڵات و ویلایەتەکاندا ئیختیارییە. لەم ڕۆژانەدا زۆربەی کووکی لایەنی سێیەم هیچ کاریگەرییەکی ڕاستەوخۆیان لەسەر ئەزموونی گەڕانەکەت نییە، چونکە زۆرێک لە وێبگەڕەکان پێشتر دەستیان کردووە بە قۆناغ بە قۆناغ کۆتاییهێنانیان (گوگڵ کۆتایی هاتنی کووکی لایەنی سێیەمی لە کرۆمدا ڕاگەیاند تا ساڵی ٢٠٢٤). زۆرێک لە ماڵپەڕەکان هێشتا بە باشی کاردەکەن و هەڵبژاردنەکانت لەبیرە بەبێ بەکارهێنانی کووکی لایەنی سێیەم.

کووکی زۆمبی جۆرێکە لە کووکی لایەنی سێیەم و بەردەوام، کە بۆ هەمیشە لەسەر کۆمپیوتەری بەکارهێنەران دامەزراون. توانای ناوازەیان هەیە بۆ دووبارە دەرکەوتنەوە دوای ئەوەی لە کۆمپیوتەرەکەتدا "سڕاونەتەوە". هەروەها هەندێک جار پێیان دەوترێت “کوکی فلاش” یان “سوپەرکوکی” و لابردنی زۆر قورسە. وەک کووکی لایەنی سێیەمی تر، کووکی زۆمبی دەتوانرێت لەلایەن کۆمپانیاکانی شیکاری وێبەوە بەکاربهێنرێت بۆ بەدواداچوونی مێژووی گەڕانی کەسە ناوازەکان. هەروەها ڕەنگە ماڵپەڕەکان زۆمبی بەکاربهێنن بۆ قەدەغەکردنی بەکارهێنەرانی تایبەت. بەڵام لە هەندێک حاڵەتدا ئەم جۆرە کووکیانە دەتوانرێت لەلایەن هاکەرەکانەوە دروست بکرێت و بەکاربهێنرێت بۆ تووشکردنی سیستەمەکەت بە ڤایرۆس و بەرنامەی زیانبەخش.

ئێستا کووکییە بنەڕەتییەکان هاوواتای ئەو پەلەوەرەیە کە داوای هەڵبژاردەکانی کووکیت لێدەکات کاتێک بۆ یەکەمجار سەردانی ماڵپەڕێک دەکەیت. کووکییە بنەڕەتییەکان کووکی دانیشتنی لایەنی یەکەمن کە پێویستن بۆ بەڕێوەبردنی ئەو ماڵپەڕە یان خزمەتگوزارییانەی کە تۆ داوای کردووە بە شێوەی ئۆنلاین (وەک بیرهێنانەوەی بڕوانامەی چوونەژوورەوەت).

چالاککردن و لابردنی کووکی

هەندێک لە کووکیەکان دەتوانن بەشێکی ئیختیاری ئەزموونی ئینتەرنێتەکەت بن، بۆ نموونە دەتوانیت سنووردار بکەیت کە چ کووکییەک لە کۆمپیوتەر یان ئامێری مۆبایلەکەتدا کۆتایی دێت. ئەمڕۆ، ئەمە بە شێوەیەکی باو کاتێک دەکرێت کە سەردانی ماڵپەڕێک دەکەیت و بژاردەی چالاککردنی کووکی لایەنی سێیەم (یان دیکە)ت پێدەدرێت یان نا.

ئەگەر کووکی چالاک بکەیت و ڕێگەی پێ بدەیت، دەتوانێت ئەزموونی وێبگەڕەکەت ڕێکبخات. لێرەدا چۆنیەتی ڕێگەدان بە کووکی دەخەینەڕوو:

بەشی کووکی بدۆزەرەوە — بە شێوەیەکی گشتی لە ژێر نهێنی ڕێکخستنەکان.

بۆ ڕێگەدان بە کووکی کلیک لە بۆکسەکان بکە. هەندێک جار بژاردەکە دەڵێت، ڕێگە بە داتای “خۆجێیی” بدە.

ئەگەر کووکیت ناوێت، دەتوانیت بە سادەیی ئەم بۆکسانە هەڵبگریت.

لابردنی کووکیەکان دەتوانێت یارمەتیت بدات بۆ کەمکردنەوەی مەترسییەکانی پێشێلکردنی نهێنی. هەروەها دەتوانێت شوێنپێهەڵگرتن و کەسایەتیکردنی وێبگەڕەکەت ڕێست بکاتەوە. لابردنی کووکی ئاسایی ئاسانە، بەڵام دەتوانێت گەشتکردن بە هەندێک وێب سایت قورستر بکات. بەبێ کووکی، بەکارهێنەرانی ئینتەرنێت لەوانەیە بۆ هەر سەردانێک پێویستیان بە دووبارە داخڵکردنەوەی داتاکانیان هەبێت. وێبگەڕە جیاوازەکان کووکی لە شوێنی جیاوازدا هەڵدەگرن، بەڵام بەزۆری، دەتوانیت:

بەشی ڕێکخستنەکان، نهێنی بدۆزەرەوە — هەندێک جار لە ژێر ئامرازەکان، هەڵبژاردەکانی ئینتەرنێت، یان پێشکەوتوودا هاتووە.

بۆ بەڕێوەبردن یان لابردنی کووکیەکان، ڕێنماییەکانی سەر هەڵبژاردە بەردەستەکان جێبەجێ بکە.

بەڵام بۆ لابردنی هێرشی بەردەوامی کووکی بەدواداچوون و جۆرە زیانبەخشەکانی زیاتر کە لەلایەن هاکەرەکانەوە دروستکراون، دەتەوێت یارمەتی هەندێک لە پاراستنی پریمیۆم وەربگریت. هەروەها لە داهاتوودا پێویستە بەکارهێنانی وێبەکەت بە بەکارهێنانی تۆڕێکی تایبەتی مەجازی (VPN) بێناو بکەیت. ئەم خزمەتگوزاریانە پەیوەندی وێبەکەت تونێل دەکەن بۆ سێرڤەرێکی دوور کە خۆی وەک تۆ نیشان دەدات. پاشان کووکیەکان بۆ ئەو سێرڤەرە دوورە لە وڵاتێکی تردا ناوزەد دەکرێن، لەبری کۆمپیوتەری ناوخۆیی خۆت.

بەبێ گوێدانە ئەوەی کە چۆن مامەڵە لەگەڵ کووکیزدا دەکەیت، باشتر وایە بە ئاگادارییەوە بمێنیتەوە و زۆرجار کولێرەکانت پاک بکەیتەوە.

ووتاره‌ په‌یوه‌ندیداره‌کان:

Explanations about cookies, according to European Union laws, all websites have cookies, but the only website that asks users is Google blogs, but the rest of the websites just click on it and the cookies will automatically enter your system.

What are Cookies?

Cookies are small pieces of text sent to your browser by a website you visit. They help that website remember information about your visit, which can both make it easier to visit the site again and make the site more useful to you.

Should I accept cookies?

Should you accept cookies? 5 times you definitely shouldn't ...

It's a good idea to decline third-party cookies. If you don't decline, the website could sell your browsing data to third parties. Sharing your personal information with third parties without giving you any control over it could also leave you vulnerable.

Everyone has seen the website banners that ask you if you’ll allow cookies on your browser or not. But what exactly does this mean and what are these cookies? Well, to begin with, they are essential to the modern internet experience. A necessary part of browsing the web, cookies help web developers give you a more personal and convenient website visit. In short, cookies let websites remember you, your logins, shopping carts and more. But they can also be a treasure trove of private info and a serious vulnerability to your privacy.

Guarding your privacy online can be overwhelming. Fortunately, even a basic understanding of cookies can help you keep unwanted eyes off your internet activity. Whilst most cookies are perfectly safe, some can be used to track you without your consent by  cybercriminals. In this article, we will guide you through how cookies work and how you can stay safe online.

W'will store them locally to remember the “name-value pair” that identifies you. When you return to the website in the future, your web browser returns that cookie data to the website’s server, triggering the recall of your data from your previous sessions.

To put it simply, cookies are a bit like getting a ticket for a coat check:

You hand over your “coat” to the cloak desk. You connect/visit a website and a pocket of data is linked to you on the website’s server. This data can be your personal account, your shopping cart or even just what pages you’ve visited.

Everyone has seen the website banners that ask you if you’ll allow cookies on your browser or not. But what exactly does this mean and what are these cookies? Well, to begin with, they are essential to the modern internet experience. A necessary part of browsing the web, cookies help web developers give you a more personal and convenient website visit. In short, cookies let websites remember you, your logins, shopping carts and more. But they can also be a treasure trove of private info and a serious vulnerability to your privacy.

Guarding your privacy online can be overwhelming. Fortunately, even a basic understanding of cookies can help you keep unwanted eyes off your internet activity. Whilst most cookies are perfectly safe, some can be used to track you without your consent by  cybercriminals. In this article, we will guide you through how cookies work and how you can stay safe online.

What Are Internet Cookies?

Cookies (often known as internet cookies) are text files with small pieces of data — like a username and password — that are used to identify your computer as you use a network. Specific cookies are used to identify specific users and improve their web browsing experience. Data stored in a cookie is created by the server upon your connection. This data is labeled with an ID unique to you and your computer. When the cookie is exchanged between your computer and the network server, the server reads the ID and knows what information to specifically serve you.

Due to international laws, such as the EU’s General Data Protection Regulation (GDPR), and certain state laws, like the California Consumer Privacy Act (CCPA), many websites are now required to ask for permission to use certain cookies with your browser and provide you with information on how their cookies will be used if you accept.

Magic Cookies and HTTP Cookies

All cookies generally function in the same way, but have been applied to different use cases:

Magic cookies are an old computing term that refers to packets of information that are sent and received without changes to the data. This would commonly be used for a login to computer database systems, such as a business internal network. This concept predates the modern “cookie” we use today.

HTTP cookies are a repurposed version of the “magic cookie” built for contemporary internet browsing. In 1994, web browser programmer Lou Montulli used the “magic cookie” as inspiration to create the HTTP cookie, whilst he was helping an online shopping store fix their overloaded servers. The HTTP cookie is what we currently refer to as a cookie more generally today. It is also what some cybercriminals can use to spy on your online activity and hack your personal information.

What are HTTP Cookies?

HTTP cookies, or internet cookies, are built specifically for web browsers to track, personalize and save information about each user’s session. A “session” is the word used to define the amount of time you spend on a site. Cookies are created to identify you when you visit a new website. The web server — which stores the website’s data — sends a short stream of identifying information to your web browser in the form of cookies. This identifying data (known sometimes as “browser cookies”) is processed and read by “name-value” pairs. These pairs tell the cookies where to be sent and what data to recall.

So, where are the cookies are stored? It’s simple: your web browser will store them locally to remember the “name-value pair” that identifies you. When you return to the website in the future, your web browser returns that cookie data to the website’s server, triggering the recall of your data from your previous sessions.

To put it simply, cookies are a bit like getting a ticket for a coat check:

You hand over your “coat” to the cloak desk. You connect/visit a website and a pocket of data is linked to you on the website’s server. This data can be your personal account, your shopping cart or even just what pages you’ve visited.

You get a “ticket” to identify you as the “coat” owner. The cookie (containing the data) is then given to you and stored in your web browser. It has a unique ID especially for you.

If you leave and return, you can get the “coat” with your “ticket”. When you revisit the website, your browser gives the website the cookie back. The website then reads the unique ID in the cookie to assemble your activity data, bringing you back to where you were when you first visited, as if you never left.

What Are Cookies Used For?

Websites use HTTP cookies to streamline your web experiences. Without cookies, you’d have to login every time you leave a site or rebuild your shopping cart if you accidentally closed the page. Making cookies is an important part of the modern internet experience.

To be more concise, cookies are intended to be used for:

Session management: For example, cookies let websites recognize users and recall their individual login information and preferences, such as sports news versus politics.

Personalization: Customized advertising is the main way cookies are used to personalize your sessions. You may view certain items or parts of a site, and cookies use this data to help build targeted ads that you might enjoy. They’re also used for language preferences as well.

Tracking: Shopping sites use cookies to track items users previously viewed, allowing the sites to suggest other goods they might like and keep items in shopping carts while they continue shopping on another part of the website. They will also track and monitor performance analytics, like how many times you visited a page or how much time you spent on a page.

While this is mostly for your benefit, web developers get a lot out of this set-up as well. Cookies are stored on your device locally to free up storage space on a website’s servers. In turn, websites can personalize content, whilst saving money on server maintenance and storage costs.

What are the different types of HTTP Cookies?

With a few variations (which we’ll discuss later), cookies in the cyber world essentially come in two types: session cookies and persistent cookies.

Session cookies are used only while navigating a website. They are stored in random access memory and are never written on to the hard drive. When the session ends, session cookies are automatically deleted. They also help the "back" button work on your browser.

Persistent cookies, on the other hand, remain on a computer indefinitely, although many include an expiration date and are automatically removed when that date is reached. Persistent cookies are used for two primary purposes:

Authentication. These cookies track whether a user is logged in and under what name. They also streamline login information, so users don't have to remember site passwords.

Tracking. These cookies track multiple visits to the same site over time. Some online merchants, for example, use cookies to track visits from particular users, including the pages and products viewed. The information they gain allows them to suggest other items that might interest visitors. Gradually, a profile is built based on a user's browsing history on that site.

First-Party vs. Third-Party Cookies

From here, internet cookies can be broken down into two further categories: first-party and third-party. Depending on where they come from, some cookies may potentially be more of a threat than others.

First-party cookies are directly created by the website you are using. These are generally safer, as long as you are browsing reputable websites or ones that have not been compromised by a recent data breach or cyberattack.

Third-party cookies are more troubling. They are generated by websites that are different from the pages that the users are currently surfing, usually because they're linked to ads on that page. Third-party cookies let advertisers or analytics companies track an individual's browsing history across the web on any sites that contain their ads. However, as previously mentioned, due to new data protection laws, allowing third-party cookies to access your browser is now optional in many countries and states. These days, most third-party cookies have no direct impact on your browsing experience, as many browsers have already begun phasing them out (Google has announced the end of third-party cookies in Chrome by 2024). Many websites still operate fine and remember your preferences without using third-party cookies.

Zombie cookies are a form of third-party, persistent cookie, which are permanently installed on users' computers. They have the unique ability to reappear after they've been “deleted” from your computer. They are also sometimes called “flash cookies” or “supercookies” and are extremely difficult to remove. Like other third-party cookies, zombie cookies can be used by web analytics companies to track unique individuals' browsing histories. Websites may also use zombies to ban specific users. In some cases, however, these types of cookies can be fabricated by hackers and used to infect your system with viruses and malware.

Essential Cookies are now synonymous with the pop-up asking you for your cookie preferences when you first visit a website. Essential cookies are first-party session cookies that are necessary to run the website or services you have requested online (such as remembering your login credentials).

Enabling and Removing Cookies

Some cookies can be an optional part of your internet experience, for example you can limit what cookies end up on your computer or mobile device. Today, this is commonly done when you visit a website and are given the option to enable third-party (or other) cookies or not.

If you enable and allow cookies, it can streamline your web-surfing experience. Here’s how to allow cookies:

Find the cookie section — typically under Settings Privacy.

Click the boxes to allow cookies. Sometimes the option says, allow “local” data.

If you don’t want cookies, you can simply uncheck these boxes.

Removing cookies can help you mitigate your risks of privacy breaches. It can also reset your browser tracking and personalization. Removing normal cookies is easy, but it could make certain web sites harder to navigate. Without cookies, internet users may have to re-enter their data for each visit. Different browsers store cookies in different places, but usually, you can:

Find the Settings, Privacy section — sometimes listed under Tools, Internet Options, or Advanced.

Follow the prompts on the available options to manage or remove cookies.

However, to remove persistent tracking cookie infestations and more malicious types created by hackers, you’ll want to enlist the help of some Premium Protection. In the future, you should also anonymize your web use by using a  virtual private network (VPN). These services tunnel your web connection to a remote server that poses as you. Cookies will then be labeled for that remote server in another country, instead of your local computer.

Regardless of how you handle cookies, it’s best to remain on guard and clean up your cookies often.

Related articles:

https://www.kaspersky.com