آموزش توالت رفتن به کودکان چگونه است ؟ Toilet Training آموزش توالت رفتن

آموزش توالت رفتن به کودکان چگونه است ؟ Toilet Training آموزش توالت رفتن

آموزش توالت رفتن (Toilet Training) یعنی آنکه کودک طرز صحیح استفاده از توالت ، نیاز به دستشویی کردن، نشستن بر روی لگن ، طرز صحیح دستشویی کردن، شستن و پاک کردن خودش و شستن دست‌ها و خشک کردن آنها را بیاموزد.

کودکان از لحاظ سنی و سرعت یادگیری در کنترل ادرار و مدفوع کاملا با یکدیگر فرق دارند . کودک باید بتواند با سرعت و توان خود جلو برود البته در آموزش توالت نیز تنها یک راه وجود ندارد . از هر پنج کودک چهار ساله یکی و از هر شش کودک پنج ساله نیز یکی قادر به کنترل ادرار شب هنگام خود نیستند .شاید انتظارات مربوط به یادگیری مهارتهایی مانند نشستن ، راه رفتن و حرف زدن در یک محدوده سنی ثابت باشد ولی در رابطه با کنترل مثانه و روده این انتظار دقیقا مشخص نیست  ولی  بطور کلی معمولا دختر ها زود تر از پسر ها در توالت رفتن به استقلال می رسند .

کودکان معمولا تا سن ۵-۴ سالگی برای توالت رفتن  نیاز به کمک دارند. اکثر کودکان کنترل عضلانی برای تنظیم خود را بین سن ١٨ ماهگی و ٣ سالگی بدست می‌آورند. ولی برخی کودکان نمی‌توانند تا سنین بالاتر این کنترل را بدست آوردند. البته علاوه بر سن کودک، آمادگی کودک نیز برای این آموزش مهم است. مثلا اینکه کودک باید بتواند بنشیند و بتواند حداقل برای ۵ دقیقه آرام بازی کند، قادر به همراهی و کمک کردن برای پوشیدن و درآوردن لباسش باشد، رفتارهای تقلیدی را نشان دهد، توانایی فهمیدن و دنبال کردن دستورات ساده را داشته باشد، در مرحله لجبازی و منفی گرایی نباشد، حرکات روده و فعالیت آن در زمان‌های خاصی از روز تنظیم شده باشد، توانایی این را داشته باشد که حداقل بتواند برای مدت سه ساعت خودش را خشک نگه دارد و یک نام و اسم برای ادرار و مدفوع داشته باشد و زمانی که شروع به آموزش توالت می‌کنیم نباید کودک در وضعیت استرس آوری باشد، مثلا زمان‌هایی مثل از شیرگیری کودک، تولد فرزند جدید و تغییرات منزل، زمان‌هایی مناسبی برای شروع آموزش نیستند.

تا زمانی که احساس نکردید کودکتان آمادگی لازم را داراست کار آموزش توالت رفتن را شروع نکنید زیرا که ممکن است احتمال موفقیتتان کاهش یابد . اول باید بدانید که کودک شما آمادگی ذهنی – زبانی دارد یا خیر بدین معنی که آیا فرمانهای شما را اجرا می کند یا نه . آیا کودک از حس همکاری برخوردار هست ؟ کودکان نوپا ممکن است منفی باشند و همه چیز را رد کنند این مرحله ای طبیعی است . ولی زمانی خواهد رسید که از پیروی دستورات شما لذت خواهد برد

شاید بتوان  گفت  اگر یک حکم کلی در آموزش توالت وجود داشته باشد این است که هر چه کودکان سنشان بالاتر رود احتمال یادگیریشان بیشتر می شود . پس از فرمانبرداری کودک باید احساس بعد از دفع را درک کند سپس احساس حین دفع و در آخر احساس قبل از دفع را متوجه شود در این مرحله استفاده از پوشکهایی که رطوبت را به مقدار زیاد جذب می کنند باعث می شود کودک شما اصلا نداند و اهمیتی به خیس شدنش ندهد . در طول روز از پوشکهایی استفاده کنید که رطوبت کمتری را جذب می کنند .

همینطور شورتهای فانتزی را زمانی به کودک بپوشانید که استفاده از توالت را آموزش دیده باشند . برای او شورتهای فانتزی بخرید و بگویید این مخصوص زمانی است که بزرگتر شوی و بتوانی مثل مامان و بابا خودت به دستشویی بروی . این انتظار نوعی ایجاد انگیزه در کودک بوجود می آورد . یک لگن توالت مخصوص کودک را تهیه و آنرا در حمام قرار دهید سپس از این جملات برای کودک استفاده کنید :

“لگن برای موقعی است که جیش یا پی پی  داری”

“بچه ها وقتی کمی بزرگ می شوند دیگر در پوشک جیش نمی کنند آنها شلوار می پوشند و موقع توالت از لگن یا توالت استفاده می کنند”

به او بگویید روی لگن بنشیند و ببیند چه احساسی دارد می توانید در این مرحله او را حتی با لباس روی آن بنشانید و در صورتی که تمایل نشان دهد مکررا او را روی لگن بنشانید .می توانید هنگامی که کودک روی لگن نشتسته برای او کتاب بخوانید یا برنامه تلوزیونی مورد علاقه او را برایش پخش کنید ولی هرگز کودک را مجبور نکنید بیشتر از زمان دلخواهش روی لگن بنشیند . بچه ها اویل بیشتر از چند ثانیه روی لگن نمینشینند .

هنگامی که کودکتان شما را از احساس دفع مطلع می کند حتما او را تشویق کنید . زمانهایی که مشغول تعویض پوشک هستید با خونسردی و لحنی کودکانه به او بگویید :

“وای خودتو خیس کردی اگر دفعه دیگه به مامان بگی  یک ستاره خواهی گرفت”

همین که کودک از اینکه ادرار کرده آگاه شود ، مهم است ونشان می دهد که شما قدم اول را در آموزش برداشته اید .

در مواقعی که کودکتان بیداراست بهتر است از پوشک استفاده نکنید گرچه ممکن است نقاطی از خانه را کثیف کند ولی باید این خطر را بپذیرید .چند شلوار بچه های بزرگسال را برای او بخرید . این شلوارها را کودک باید بتواند خودش بیرون بیاورد و بپوشد. به او بگویید که “آرام آرام در حال بزرگ شدن هستی” و می تواند مثل ما این کار را انجام بدی ( از جمله “دیگه بزرگ شدی” استفاده نکنید) . برای این منظور او را به خیابان برده و شلوار های راحت حوله ای که پاچه های کش دار دارند را برای او خریداری کنید . شلوار های مخصوص توالت از جنس حوله های ضخیم هستند که پاچه های آنها کش دار است و در صورت مدفوع یا ادرار اتفاقی از شلوار بیرون نمی ریزد .این شلوار ها بدون دکمه ، زیپ یا کمربند هستند .هنگام آموزش توالت رفتن از کلمات مختلفی می توانید استفاده کنید مثلا : پی پی ، جیش یا شماره یک و شماره دو .

البته هنگام خروج از منزل از او بخواهید روی لگن بنشیند . البته توالت رفتن قبل از مواقع ضروری مهارتی است که کودک بعد ها کسب خواهد کرد . سپس می توانید او را پوشک کرده و برایش توضیح دهید که در مغازه و اتوبوس و خیابان معمولا توالت وجود ندارد .

وقتی کودک به تنهایی از لگن استفاده می کند بیشتر او را تشویق کنید . در همان اتاق خودش که بازی می کند می توانید لگنی را بگذارید و به او بگویید که چگونه می تواند لباسش را بالا و پایین بکشد . به او بگویید می تواند از توالت هم استفاده کند و استفاده از توالت فقط مخصوص بزرگتر ها نیست .

بچه ها متوجه می شوند با خیس کردنهای ناگهانی موجب جلب توجه شما می شوند و شما باید در طول آموزش چهره خونسردی داشته باشید . و اگر ناگهان کودک خود را خیس کرد رفتاری که نشان از توجه شما باشد ، از خود نشان ندهید . در صورت مواجهه با شکست به هیچ وجه شکایت نکنید بهتر است این شکوه ها به گوش کودک نرسد .

در طول آموزش کودک ناخودآگاه ممکن است شلوارش را خیس کند یا کثیف کند و این امری است طبیعی و این نکته را به خاطر داشته باشید که کودک به هر دلیلی آمادگی ندارد به هیچ وجه اصرار نکنید و این کار را به وقت دیگری محول نمایید . هرگز تصور نکنید با پوشک گرفتن مجدد از هدف اصلی تان فاصله گرفته اید . احساس بازنده نکنید و همچنین احساس نکنید کودک شما را فریب داده است .هیچگاه نباید آموزش توالت رفتن به صحنه مبارزه تبدیل شود . هنگامی که در طول آموزش کودک به طور تصادفی خودش را کثیف می کند با حفظ خونسردی  و لحنی کودکانه بگویید :

“وای… شلوارتو خیس کردی ، یک بار دیگر از لگن استفاده می کنیم”

 اگر در طول دوره آموزش عصبانی شوید قطعا آموزش را با مشکل مواجه خواهد کرد . بچه ها حتی به قیمت عصبانی کردن والدین از جلب توجه لذت می برند.

کودکان در مرحله ای از رشد به ماهیچه مقعد خود حساس می شوند و دوست دارند که آنرا با کنترل خود باز یا بسته کنند . هر نوع تنبیه ، فشار یا “توجه” والدین باعث بروز مشکلاتی در این مرحله خواهد شد . بنابراین به هیچ وجه کودک را وادار به دفع خصوصا برای مدفوع نکنید.

به هیچ وجه از واژه هایی مانند “اَه .. اَه ” ، “پیف پیف” و”کثیف” و… برای مدفوع کودک استفاده نکنید چرا که در اوایل کودک مدفوع خود را جزئی از بدن خود می داند و با این کار ما بدن او را بد و کثیف خوانده ایم . این کار می تواند در آینده او را به وسواس وادارد.

برای حل این مشکل اینگونه عمل کنید :

 پرتغالی را  پوست کنید ، سپس از کودک بپرسید که که آیا دو ست دارد پوست آنرا بخورد؟ پس از شنیدن پاسخ ، پوست آنرا در سطل زباله بیندازید و بگویید همانطور که ما این پوست پرتغال را دوست نداریم و بیرون می اندازیم  ، بدن ما هم بخشی از غذاهایی که می خورد را دوست ندارد و آنها را به شکل “پی پی” بیرون می ریزد .

کودکان نو پا ممکن از گاهی از ریختن پی پی خود به توالت می ترسند .آنها را مجبور نکنید که این صحنه را ببینند ولی یکی از  راهکارها این است که از دور بایستند و با “پی پی” خود “بای بای” کنند .

۱. آموزش توالت رفتن از دو تا دو و نیم سالگی شروع می شود، سعی نکنید این کار را زودتر انجام دهید.همچنین کودکان اول ادرار کردن را آموزش می بینند و ممکن است مدتی طولانی مجبور باشید برای مدفوع او را پوشک کنید . در این مدت باید نحوه پی پی کردن ، مکان آن و… توسط خود کودک انتخاب شود و هیچ گونه اجبار یا تو جهی نباید توسط والدین صورت بگیرد.

۲. آموزش توالت رفتن باید بدون خجالت و تنفر از ادرار و مدفوع همراه باشد. به یاد داشته باشید آموزش توالت بی شک شامل بهداشت آن هم می شود.

۳. معمولا آموزش توالت رفتن حدود دو تا سه هفته به طول می انجامد.

۴. پشتکار و استمرار داشته باشید و اگر نتیجه رضایت بخش نبود نا امید نشوید، آموزش را به همان شکل ادامه دهید ولی اگر کودک مقاومت کرد باید این آموزش را به زمان دیگری موکول کنید .

۵. به نشانه ها و علائم نیاز کودک به دستشوئی دقت کنید و در طول روز در مورد ادرار می توانید از او بپرسید: جیش نداری؟ ولی در مورد مدفوع به هیچ وجه چنین سئوالی از او نکنید.

۶. کودک اول به احساس بعد از دفع ، سپس به احساس حین دفع و در آخر به احساس قبل از دفع دست پیدا خواهد کرد . این علائم می توانند به شما بگویند آیا کودک آمادگی آموزش دیدن دارد یا خیر .

۷. بهتر است از لگن مخصوص کودک استفاده کنید. اول می توانید آنرا خارج از توالت و بعد از مدتی داخل توالت ببرید.

۸. گاهی موارد که با شکست روبرو می شوید نیاز است آموزش توالت رفتن را به تعویق بیندازید .

۹. اگر کودک متوجه شود که این مسئله برای شما مهم است از آن به عنوان ابزاری برای کنترل شما استفاده خواهد کرد.

۱۰. ماندن دراین مرحله می تواند آسیب های شدیدی به کودک بزند بهتر است برای جلوگیری از آسیب دیدن کودک  که می تواند در شکل گیری شخصیت او تاثیر بسزایی داشته باشد توسط یک متخصص آموزش ببینید .