کویلەێکی داماو بە
ناوەی ئاکام عەزیزی کە تەنیا درو کردن نەبیت هیچ لە ژیانیدا نازانیت .
نەخۆشیەکانی کۆرد و میتۆمانیاک
زیادەڕەوی درۆزن
درۆ دەکات بەبێ ئەوەی تەنانەت لەناخیدا ناڕەزایەتی دەرببڕێت. کەسێک بە ناوی ئاکام
عەزیزی بە ڕۆژێکی ڕووناک لە گەلاپ هاوسدا درۆی کردووە بەبێ ئەوەی لە خۆی بپرسێت کە
دەتوانرێت ئەمە وەک بوختان لێپێچینەوەی یاسی لەگەڵدا بکرێت.
پویا محەمەدی
تائیدی درۆکانی ئاکام عەزیزی نەخوشی دەروونی میتومانیاک.
پویا محەمەدی
ناسراوە کە سەیرێکی ئینترەنت بەکەیت بوتان دەردەکەویت کە خەریکی چییە چی دەکات کارە نایاسیەکانی روژێک دەلێتن کارمەندی وەزارەتی دەرەویی
فینلانداییە روژێک دەلێت کاری ئای تی دەکات و لە ئیران خاوەن دەفتەری رەسمییە.
کورد و درو ئەگەر
درو کردن لە کورد جودا بەکەینەوە ئەوا چتیک نامینیتەوە کە ناوەی کورد بیت. ئەم دیاردیە نەخوشینیکی
دەروونییە کە بالی رەشی کیشاوە بە سەر کومەلگای کورد دا و بەشیک لە حیزبەکان خۆیان
مەسەببی بەلاو بوونەویی ئەم نەخوشینانن لە
نێو گەنجانی کورد دا.
ئەلبتە ئەم دیاردەییە تەنیا لە کوردستان نییە
بەلکو لە ئیرانیەکانیش زۆر درو دەکەن لە مەقالەی دەروونی تەجاوەز دیدی و گەلانی ئیرانی کە بە زمانی فارسی نووسیومە
دەتوانن لە ئیرەدا دای بەنیم .
دەروونناسی... و دەرونی پێشێلکراو و مەزاجەکانی ئێرانی.
بەداخەوە خوم
کوردم بەلام زۆر جیگای نیگرانیە کە کاتیک دەی بینم کەسیک بە ناوەی گوری شەهیدان
سویند دەخوات بە رۆژی روناک درو دەکات. وابزانم خوینی شەهیدان ئەوندە بی بەها بێت لە لای تاکی کورد کە وەها دروان بکەن
و بە ئسانی گالتە بە خوینی شەهیدان بکەن.
ئاکام عەزیزی
پروردەکراویی ژیر دەستی حیزبی دیمۆکراتی کوردستانی ئیران بە وەتی خۆیی ئەندام و
لایەنگری ئەو حیئزبیە و چەند سالێک لە نێو ریزەکانی حیزبدا بووە.
ئایا ئەوە بیرۆکی
کویلایەتی نییە کە پالی بە ئەو کەسەوە نابیت کە درو بکات بە بی ئەویی پەشیمان بە
بیەوە؟
پسپورانی دەرووناس
پەێان واییە دروکردن پێوندی بە خەموکی دەروونیەوە هەییە کە پال بە مروڤەکانەوە
دەنیت کە بە ئاسانی درو بکەن.
لە ئیرەدا پرسیار
دروست دەبیت کە ئایا کەسیک وەها درو بکات بە بی ئەویی لە ناخیەوە کاردانەوێکی هەبیت
دەژ بە دروکانی خۆیی.
کویلایەتی نەخوشینێکی دەرووننییە کە بەسەر کویلەکدا سپیندراو
دەروونناسی درۆکردن - چۆن مامەڵە لەگەڵ درۆزنەکان بکەین؟
پێش ئەوەی باسی دەروونناسی درۆ بکەین، با پێکەوە بیرۆکەیەک دروست بکەین.
چاوەکانت دابخە و بیهێنە بەرچاوت جیهانێک کە درۆزنەکانی تێدا نەبێت!
هەموو ئەو شتانەی لە ڕۆژدا دەیبیستیت ڕاستییە و مرۆڤەکان هیچ بیرۆکەیەکیان
نییە کە درۆ چییە! ژنەکەت ڕاستیەکانت پێدەڵێت سەبارەت بە پەیوەندییەکەی لەگەڵ کەسانی
تر. منداڵەکەت ڕاستی دەڵێت سەبارەت بە جگەرە نەکێشان. هەواڵی تیڤی جگە لە راستی هیچی تر ناڵێت و سیاسەتمەداران جگە لە ڕاستی هیچ مانشێتێکی تریان نییە..
سیاسەتمدار یانی
باوکی درو یانی میومانیاێکی دەقیق
جوانە، نەخێر؟ بەڵام بەداخەوە ڕاست نییە و هەر کە چاومان کردەوە ئەم دونیا
جوانە لەناو دەچێت. ئێمە لە جیهانێکی پڕ لە درۆدا دەژین. ئەگەر دەتەوێت درۆزنەکان
باشتر بناسیت و زمانی جەستەیان بزانیت و تێبگەیت باشترین ڕێگە بۆ مامەڵەکردن لەگەڵیان
چییە، ئەم بابەتە گۆڤاری بۆکاپۆ بۆ تۆ نووسراوە.
هۆکاری دەروونی درۆ، بۆ درۆ دەکەین؟
هەموومان هەندێک جار درۆ دەکەین و زۆر جار وا دەزانین کەمێک درۆ ئازاری کەس
نادات. بەڵام کێشەکە لەوەدایە کە لێکۆڵینەوەکان دەریدەخەن تا زیاتر درۆ بکەیت
ئاسانتر دەبێت.
دان ئاریلی، پسپۆڕی دەروونناسی ڕەفتار دەڵێت: "شتە مەترسیدارەکەی درۆ
ئەوەیە کە خەڵک نازانن چۆن ئێمە دەگۆڕێت". جگە لەوەش، سام هاریس، نووسەری کتێبی
درۆکردن / ئیرادەی ئازاد، پێی وایە تەنانەت درۆکردنی گونجاویش فریودانی کەسانی دیکەیە.
دیرلی فیتزجێراڵد، پزیشک و یاریدەدەری پرۆفیسۆری دەروونناسی ئەمریکی دەڵێت،
لێکۆڵینەوەکان دەریانخستووە کە درۆکردن پەیوەندی بە زیادبوونی مەترسییەکانی دڵەڕاوکێ،
خەمۆکی، ئالوودەبوون، قومارکردن، کەمی ڕازیبوون لە کار، خراپی پەیوەندییەکان و هتد
هەیە.
ئێمە نزیکەی هەموو ئەمانە دەزانین، بەڵام بۆچی دووبارە درۆ دەکەینەوە؟ درۆکردن
دەتوانێت هۆکاری جیاوازی هەبێت؛ بەڵام دەروونناسی درۆکردن پێمان دەڵێت کە مرۆڤەکان
بەزۆری درۆ دەکەن لەبەر ٣ هۆکار:
دوور بکەوەرەوە لە هەست و دەرئەنجامە خراپەکان
هەست بە باشتر بوون بکە و پاداشت وەربگرە
وا لە کەسانی تر بکە حەزیان لێ بێت و سەرسام بن
درۆکردن بەزۆری لەو درۆ سپییە بچووکانە دەست پێدەکات. هەمان ئەو درۆیانە کە
ئێمە بە بێ زیان دەزانین. بەڵام دەبێت ئەوە بزانین کە تەنانەت درۆ بچووکەکانیش دەتوانن
سووڕێکی دەرئەنجامە خراپەکانی لێبکەوێتەوە.
دەروونناسی درۆکردنی پیاوان
پشکنینی دەروونناسی درۆکردن لە پیاواندا دەتوانێت یارمەتیت بدات بۆ دەستنیشانکردنی
هۆکار و ڕەگ و ڕیشەی درۆکردنیان. ئەگەر پیاوێک لە ژیانتدا هەبێت کە بەردەوام درۆ دەکات،
لەوانەیە بتوانیت هۆکارەکەی لە هەندێک لەمانەی خوارەوەدا بدۆزیتەوە و دواتر یارمەتی
بدەیت بۆ چارەسەرکردنی ئەم درۆکردنە.
بێگومان لەبیرت بێت ئەم شتانە هەموو مرۆڤەکان ناگرێتەوە و هیچ ڤێرژنێک نییە
کە بتوانرێت بۆ هەموو کەسێک جێبەجێ بکرێت.
بۆ ئەوەی لە نائومێدی دوور بکەویتەوە
ئەو پیاوانەی درۆ دەکەن هەمیشە مەبەستیان ئەوە نییە ئازارت بدەن. هەندێک
جار درۆ دەکەن چونکە پێیان وایە بەس باش نین. پێیان وایە بە وتنی ڕاستییەکان لەوانەیە
خۆشەویستیت لەدەست بدەن. بۆیە درۆ لەسەر سەرگەرمی و لێهاتوویی و توانا و هتد دەکەن
بۆ ئەوەی سەرسامت بکەن.
ئەگەر هەستت کرد هۆکاری درۆکردنی یەکێک لە پیاوەکانی دەوروبەرت بۆ دوورکەوتنەوەیە
لە نائومێدی، هەوڵبدە متمانەی بەخۆی بەرز بکەیتەوە. پێی بڵێ تۆ بەو شێوەیەی کە هەیە
خۆشت دەوێت. ئەمەش یارمەتیدەر دەبێت بۆ دروستکردنی متمانە بە پەیوەندییەکەتان و لەوانەیە
خووی درۆکردن بشکێنێت.
ئەگەر کەسێکی وەها لە دەوروبەرت هەیە، پێشنیاری ئەوە بکە کە پوختەی کتێبی هێزی
متمانە بەخۆبوون لە بۆکاپۆدا بخوێنێتەوە
بۆ ئەوەی شەرمەزاری نەبێت
زۆرجار پیاوان وا بیردەکەنەوە کە ژنان زۆر سۆزدارین و لەوانەیە کاردانەوەی
زۆریان هەبێت یان شکست بهێنن لە قبوڵکردنی واقیع. بۆیە هەندێک جار کاتێک هەڵەیەک دەکەن
کە دەبێتە هۆی وەسوەسەی تاوانباری لە ناویاندا، درۆتان لەگەڵ دەکەن لەو بارەیەوە!
ئەو پیاوانەی کە بە ڕادەی پێویست لەبارەی دەروونناسی درۆ نازانن وا بیر دەکەنەوە
کە شەرمەزاری خۆیان لێت شاردووەتەوە و لە هەمان کاتدا، غروریان زیانی پێنەگەیشتووە
بۆ بەهێزکردنی ئیگۆکەت
ڕەنگە هەندێک لە پیاوان درۆ بکەن بۆ ئەوەی هەست بە باشی بکەن لە خۆیان. بۆ
نموونە لەوانەیە پیاوێکت ناسیبێت کە باسی سەرگەرمیەکانی لە ئەفریقات بۆ دەکات بۆ ئەوەی
سەرسامت بکات، لەکاتێکدا هەرگیز پێی لە ئەفریقا دانەناوە! ڕەنگە ئەم جۆرە پیاوانە
هەر درۆیەک بکەن بۆ ئەوەی کەمێک ئیگۆیان لێبدرێت!
بۆ ئەوەی ململانێ دروست نەبێت
ڕەنگە زۆربەی خەڵک بۆ دوورکەوتنەوە لە ململانێ درۆ بکەن. لەوانەیە پیاوان
ببنە درۆزنێکی لێهاتوو کاتێک هەست دەکەن هاوبەشی ژیانیان متمانەی پێیان نییە. بۆیە
ئەگەر حەزت لە بیستنی درۆ نییە هەوڵبدە هەستی متمانە بەخۆی دروستبکەیت. ئەگەر دڵنیا
بێت لەسەر هەموو شتێکی بچووک شەڕ نابێت، ڕەنگە درۆ نەکات
دەروونناسی درۆکردنی منداڵان
ئایا دایک و باوک منداڵ فێری درۆ دەکەن؟ بەڵێ! لەوانەیە دایک و باوک منداڵەکەیان
فێری درۆکردن لەگەڵ ڕەفتارەکانیان بکەن و تەنانەت هانی بدەن بۆ ئەوەی ئەو کارە
بکات. کەی منداڵ دەتوانێت ببێتە درۆزن؟
کاتێک منداڵ درۆ لە دایک و باوکیەوە دەبیستێت بۆ ئەوەی لە کارلێکی کۆمەڵایەتی
ڕزگاری بێت، فێر دەبێت کە درۆکردن جێگەی قبوڵکراوە.
منداڵانی درۆزن لەوانەیە درۆ بکەن بۆ ئەوەی توڕەیی یان نائومێدی نەبن لە دایک
و باوکیان.
هۆکارێکی دیکە کە ڕەنگە ببێتە هۆی درۆکردنی منداڵ ئەوەیە کە لە ماڵەوە ستایشی
ناکرێ. لەوانەیە منداڵەکە درۆ بکات بۆ ئەوەی سەرنجی خەڵک ڕابکێشێت
کەواتە باشترین ڕێگا دروستکردنی فەزای سەلامەتە بۆ ئەوەی منداڵەکە هەستەکانی
دەرببڕێت. پێویستە منداڵەکەت بزانێت ئەگەر ڕاستی بڵێت سزا نادرێت و درۆکردن لە ڕێگای
ڕاست دووری دەخاتەوە.
تۆماس ئەنتۆنی هاریس، لە کتێبەکەیدا بە ناوی دوا دەوڵەت دەڵێت، منداڵی کاریگەرییەکی
سەرسوڕهێنەری لەسەر ژیانی هەموو مرۆڤێک هەیە. پوختەی ئەم کتێبە بەنرخە لە بۆکاپۆدا
بخوێنەرەوە بۆ ئەوەی تێبگەیت کە چۆن هەڵسوکەوتەکانت لەگەڵ منداڵەکەت کاریگەری لەسەر
داهاتووی هەیە.
زمانی جەستەی درۆزنەکان
دەروونناسی درۆکردن پێمان دەڵێت کە درۆزنەکان بەزۆری نیشانە هاوبەشەکان لە
زمانی جەستە و تۆنی دەنگیاندا نیشان دەدەن. لێرەدا هەندێک لەم نیشانە باوانە دەخەینەڕوو:
١.
بەردەوام گۆڕینی شوێنی سەر
گۆڕینی شێوازی هەناسەدانت
دووبارەکردنەوەی وشە یان دەستەواژە
دەست لێدان یان داپۆشینی دەم
مەیلی غەریزەیی بۆ داپۆشینی بەشە لاوازەکانی جەستە
سەختی قسەکردن
چاولێکردن لە دیوەکەی تر بەبێ ئەوەی زۆر چاوت بتروکێنێت
یاری بە قژ بکە
دووبارەکردنەوەی پرسیارەکان پێش وەڵامدانەوەیان
بۆ ئەوەی بە شێوەیەکی ناڕوون قسە بکەم
بە یەک ڕستە قسە بکە
بۆ زانیاری زیاتر لەسەر ئەم بابەتە بانگهێشتتان دەکەین بۆ خوێندنەوەی پوختەی
کتێبی زمانی جەستەی درۆزنەکان. پوختەی ئەم کتێبە بەنرخە کە لەلایەن لیلیان گلاس شیکارکەری
ڕەفتار و پسپۆڕی زمانی جەستە و پەیوەندیکردن نووسراوە، لە بۆکاپۆ بەردەستە و بە خوێندنەوەی،
دەتوانیت زانیارییەکی زۆر بەسوود لەسەر ئەم بابەتە بەدەستبهێنیت
چۆن مامەڵە لەگەڵ درۆزنەکان بکەین؟
درۆکردن لە هەندێک حاڵەتدا دەبێتە نەخۆشی. لەم حاڵەتەدا ژیان یان پەیوەندی
کۆمەڵایەتی لەگەڵ کەسێکی درۆزندا زۆر قورس دەبێت و کەسوکاری کەسەکە دەخاتە دۆخێکی
سەختەوە. ئەگەر درۆزنێک لە نێو هاوڕێکانتدا دەناسیت و نازانیت چۆن مامەڵەی لەگەڵ
بکەیت، پێشنیار دەکەین ئەم ئامۆژگارییانەی خوارەوە ئەنجام بدەیت.
کۆنترۆڵی دەمارەکانت لەدەست مەدە
هەرچەندە ئەو درۆیەی کە دەیبیستیت دەمارگیرکەر یان نائومێدکەر بێت، نابێت دڵتەنگ
بیت. زۆر گرنگە لەم دۆخەدا تۆکمە و یەکلاکەرەوە بین. بەڵام لە هەمان کاتدا دەبێت
هاوسۆزی و میهرەبان بیت. ئەگەر بەزەحمەت کۆنتڕۆڵکردنی توڕەییەکەت، کتێبی بەڕێوەبردنی
توڕەیی بخوێنەرەوە بۆ ئەوەی کۆنتڕۆڵی توڕەییەکەت بکەیت پێش ئەوەی درەنگ بێت.
لایەنگری ئەو بە
بەپێی دەرەنجامەکانی دەروونناسی درۆکردن لەوانەیە ئەو کەسەی درۆت لەگەڵ دەکات
ترسی لەدەستدانی هەبێت و درۆ بکات بۆ ئەوەی تۆ لە ژیانیدا بمێنێتەوە. پێویستە بیری
بخەیتەوە کە پێویست ناکات سەرسامت بکات و تۆش بەو شێوەیە خۆشت دەوێت
یارمەتی پزیشکی پێشکەش بکە
چارەسەرکەر دەتوانێت زۆر باشتر لە هەموو کەسێک ڕەگی کێشەی درۆکردنی مرۆڤەکان
دەستنیشان بکات و چارەسەری بکات. بەڵام پێشنیارێکی لەو شێوەیە ڕەنگە ببێتە هۆی ئەوەی
کەسێک لە پلەی یەکەمدا پاسەوانی بکرێت. بەڵام پێی بڵێ کە ئۆفەرەکەت لە خەمی ڕاستەقینەی
تۆوە سەرچاوە دەگرێت بۆی.
هەروەها خوێندنەوەی کتێبی "ڕەنگە پێویستت بە قسەکردن لەگەڵ کەسێک بێت"
دەتوانێت یارمەتی بدات. پێشنیاری بکە کە پوختەی ئەم کتێبە لە بۆکاپۆ لەدەست نەدات.
بەڵام ئەگەر هەستت کرد تەنانەت یارمەتییەکەت کاریگەری لەسەری نییە و ئەو کەسە
بەردەوام بوو لە درۆکردن، باشتر وایە زۆر وریا بیت لە کۆبوونەوە لەگەڵیدا و متمانەت
بۆ سەرف نەکەیت. دڵنیابە ئەگەر کەسێک نەیویست بگۆڕێت، هیچ شتێک نییە کە تۆ بتوانی
بیکەیت.
دوا وشە
ئەگەر ڕاستیەکانتان دەوێت، دەبێت بڵێین هیچ نیشانەیەکی گشتگیر و متمانەپێکراو
نییە کە ئاماژە بەوە بکات کە کەسێک بە دڵنیاییەوە درۆ دەکات. هەموو ئەو نیشانە و ڕەفتارانەی
کە توێژەران و دەروونناسی درۆکردن پەیوەستن بە درۆزن بوونەوە، ئاماژەمان پێدەبەخشن
کە ڕەنگە بتوانین بزانین کەسێک درۆ دەکات؛ بەڵام بڕیارێک نییە کە مەرجە دەستنیشانکردنەکەمان
ڕاست بێت.
بۆیە باشترە کەسێک بە درۆزن ناوزەد نەکەین تا دڵنیا دەبینەوە. بەڵام ئەگەر
دڵنیا بوویت کە کەسێک درۆزن و هیچ هیوایەکت نییە بۆ گۆڕینی، باشترە واز لە کۆبوونەوە
لەگەڵیدا بهێنیت. لە هەمان کاتدا ڕەنگە دونیای بێ درۆزن بە خەیاڵ نەکراو دەرکەوێت،
بەڵام لە خەیاڵکردن و خەونبینین نەوەستن؛ ڕەنگە ڕۆژێک ئەم خەونانە گۆڕانکاری گەورەیان
لێ بکەوێتەوە
دەروونناسی درۆ حەوت نیشانە دەبێت بزانیت بۆ ناسینەوەی درۆ و درۆزن
درۆکردن ڕۆژانە ٥ جار تێکڕای درۆکردنە لە نێو هەموو مرۆڤەکاندا. هەموو ئەم
درۆیانە ئازاربەخش نین. بۆ نموونە ژنەکەت پێت دەڵێت ڕۆژێکی نایابی بەسەر برد لەکاتێکدا
نەیکرد. ئەم درۆیانە بە "درۆی سپی" ناسراون. بەڵام هەندێک درۆ هەندێک
جار ژیانی مرۆڤەکان لە ئاراستەیەکەوە بۆ ئاراستەیەکی تر دەگۆڕێت. لەم بابەتەدا لەگەڵمان
بمێننەوە بۆ ئەوەی ٧ ڕاستیتان پێ بڵێن کە پێویستە لەسەر درۆزنەکان و دەروونناسی درۆ
و درۆزنەکان بزانن.
یەکەم: هەموو مرۆڤەکان کەم تا زۆر درۆ دەکەن
بۆ ئەوەی زیاتر دەربارەی دەروونناسی درۆ و درۆزنەکان بزانین، بیرۆکەیەکی
خراپ نییە گرنگی بەم خاڵە بدەین: بەپێی لێکۆڵینەوە زانستییەکانی دەروونناسەکان، هەموو
مرۆڤەکان بە تێکڕا ڕۆژانە یەک بۆ دوو جار درۆ دەکەن. ئەگەر باوەڕت بەم ئامارە نییە،
ئەم پرسیارانەی خوارەوە لە خۆت بکە:
*کاتێک ستایشی کەسێک دەکەیت بەڕاستی شایەنی ئەو
ستایشەیە؟
ڕۆژێکی خراپت بەسەر بردووە بەڵام بە هەمووان بڵێ هەموو شتێک بە باشی بەڕێوەچوو؟
* لەبەر ئەوەی هەستت بە قسەکردن لەگەڵ کەسێک نەدەکرد،
پێت وتووە سەرقاڵیت و کاتت نییە؟
ئەگەر وەڵامی هەموو یان تەنانەت یەکێک لەم پرسیارانەت بە بەڵێ دایەوە، ئەوا
تۆ یەکێکیت لەو کەسانەی کە ڕۆژانە لانیکەم جارێک یان دووجار درۆ دەکەیت.
دووەم: درۆزنانی ئاسایی بەرامبەر درۆزنانی پیشەیی
مژدە خۆشەکە ئەوەیە کە زۆربەی خەڵک ڕاستگۆن و هەواڵێکی باشتر لەوەش ئەوەیە
کە گروپی "درۆزنانی پیشەیی" کۆمەڵەیەکی بچووکی خەڵکی دەوروبەرمانن. بەڵام
چۆن دەتوانیت درۆزنەکانی پیشەیی دەستنیشان بکەیت؟ لە ڕاستیدا دەروونناسی درۆ و درۆزنەکان
ئەوەمان پێدەڵێت.
*درۆزنانی پیشەیی ڕۆژانە بەلایەنی کەمەوە ٥ بۆ
٦ درۆ دەڵێن.
درۆزنانی پیشەیی زۆرترین درۆ بۆ منداڵ و هاوسەرەکانیان دەکەن.
*درۆزنانی پیشەیی پێیان وایە لە هەندێک بارودۆخدا
درۆکردن پێویستە.
*درۆزنانی پیشەیی لە ڕۆژدا ٥ درۆی سپی بۆ هەر
کەسێک دەڵێن.
*درۆزنانی پیشەیی لە ڕۆژدا بە تێکڕا ١٩ درۆی
گەورە دەکەن
دەروونناسی درۆ حەوت نیشانە دەبێت بزانیت بۆ ناسینەوەی درۆ و درۆزن
درۆکردن ڕۆژانە ٥ جار تێکڕای درۆکردنە لە نێو هەموو مرۆڤەکاندا. هەموو ئەم
درۆیانە ئازاربەخش نین. بۆ نموونە ژنەکەت پێت دەڵێت ڕۆژێکی نایابی بەسەر برد لەکاتێکدا
نەیکرد. ئەم درۆیانە بە "درۆی سپی" ناسراون. بەڵام هەندێک درۆ هەندێک
جار ژیانی مرۆڤەکان لە ئاراستەیەکەوە بۆ ئاراستەیەکی تر دەگۆڕێت. لەم بابەتەدا لەگەڵمان
بمێننەوە بۆ ئەوەی ٧ ڕاستیتان پێ بڵێن کە پێویستە لەسەر درۆزنەکان و دەروونناسی درۆ
و درۆزنەکان بزانن.
یەکەم: هەموو مرۆڤەکان کەم تا زۆر درۆ دەکەن
بۆ ئەوەی زیاتر دەربارەی دەروونناسی درۆ و درۆزنەکان بزانین، بیرۆکەیەکی
خراپ نییە گرنگی بەم خاڵە بدەین: بەپێی لێکۆڵینەوە زانستییەکانی دەروونناسەکان، هەموو
مرۆڤەکان بە تێکڕا ڕۆژانە یەک بۆ دوو جار درۆ دەکەن. ئەگەر باوەڕت بەم ئامارە نییە،
ئەم پرسیارانەی خوارەوە لە خۆت بکە:
*کاتێک ستایشی کەسێک دەکەیت بەڕاستی شایەنی ئەو
ستایشەیە؟
ڕۆژێکی خراپت بەسەر بردووە بەڵام بە هەمووان بڵێ هەموو شتێک بە باشی بەڕێوەچوو؟
* لەبەر ئەوەی هەستت بە قسەکردن لەگەڵ کەسێک نەدەکرد،
پێت وتووە سەرقاڵیت و کاتت نییە؟
ئەگەر وەڵامی هەموو یان تەنانەت یەکێک لەم پرسیارانەت بە بەڵێ دایەوە، ئەوا
تۆ یەکێکیت لەو کەسانەی کە ڕۆژانە لانیکەم جارێک یان دووجار درۆ دەکەیت.
دووەم: درۆزنانی ئاسایی بەرامبەر درۆزنانی پیشەیی
مژدە خۆشەکە ئەوەیە کە زۆربەی خەڵک ڕاستگۆن و هەواڵێکی باشتر لەوەش ئەوەیە
کە گروپی "درۆزنانی پیشەیی" کۆمەڵەیەکی بچووکی خەڵکی دەوروبەرمانن. بەڵام
چۆن دەتوانیت درۆزنەکانی پیشەیی دەستنیشان بکەیت؟ لە ڕاستیدا دەروونناسی درۆ و درۆزنەکان
ئەوەمان پێدەڵێت.
*درۆزنانی پیشەیی ڕۆژانە بەلایەنی کەمەوە ٥ بۆ
٦ درۆ دەڵێن.
درۆزنانی پیشەیی زۆرترین درۆ بۆ منداڵ و هاوسەرەکانیان دەکەن.
*درۆزنانی پیشەیی پێیان وایە لە هەندێک بارودۆخدا
درۆکردن پێویستە.
*درۆزنانی پیشەیی لە ڕۆژدا ٥ درۆی سپی بۆ هەر
کەسێک دەڵێن.
*درۆزنانی پیشەیی لە ڕۆژدا بە تێکڕا ١٩ درۆی
گەورە دەکەن.
سێیەم: گرنگیدان بە جوڵەی جەستەی درۆزنەکان.
لە ڕوانگەی دەروونناسی درۆزنەوە، جوڵە و زمانی جەستەی نەرگسیەکان دەتوانن
درۆکانیان ئاشکرا بکەن. مرۆڤ کاتێک درۆ دەکات، بەزۆری جەستەی خۆی ڕادەکێشێتە دواوە
و کەمێک بچووک دەبێتەوە بۆ ئەوەی دوورییەکەی لە تۆوە بمێنێتەوە. بەم شێوەیە وا بیر
دەکەنەوە کە تا زیاتر لە تۆ دوور بن، دواتر خۆیان لێ ڕزگار دەکەن. بەڵام جوڵە و
زمانی جەستە بەتەواوی نیشاندەری ڕێژەیی و پێوەرێکی جێی متمانە نییە بۆ ناسینەوەی
درۆزنەکان. هەندێک جار، دڵەڕاوکێ و کشانەوە لە جەستە یان نەڕوانین لە چاوی بەرامبەردا
دەگەڕێتەوە بۆ دڵەڕاوکێ و نەبوونی متمانە بەخۆبوون.
چوارەم: سەیری چاوەکانی بەرامبەر بکە.
پێنجەم: درۆزنەکان زۆر دەلەرزن.
یاریکردن بە پەنجەکان یان یاریکردن بە ئامێرە مۆبایلەکان وەک کیبۆرد یان مۆبایل
نیشانەی فشارە بۆ ئاشکراکردنی کێشەیەکی دیاریکراو. درۆزن بەزۆری لەکاتی قسەکردندا
زۆر قسەی ناشرین دەکات و لەڕادەبەدەر چالاکە. یەکێکی تر لەو نیشانانەی کە دەتوانیت
بەکاری بهێنیت بۆ ئەوەی گومان بکەیت کە بەرامبەرەکە درۆ دەکات ئەوەیە کە لەناکاو دەستەکانی
دەخاتە گیرفانییەوە، بەڵام بۆچی ئەم کارە دەتوانێت نیشانەی درۆکردن بێت، لەبەر ئەوەیە
کە مرۆڤ کاتێک کفنەکانی دەردەخات مانای ئەوەیە کە ئاسوودەیە و ڕاستگۆیە، بۆیە بە غەریزە
هەست بە پێویستی دەکات دەستەکانی بشارێتەوە کاتێک درۆ دەکات. هەروەها ئەگەری ئەوە
هەیە درۆزن دەستەکانی لە پشتی خۆی بشارێتەوە یان هەوڵی یاریکردن بە دەستەکانی بدات
بە کەلوپەلێک، بۆ نموونە دەستەکانی بە مۆبایلەکەیەوە سەرقاڵ بکات و بەم شێوەیە ناهێڵێت
دەستەکانی بە ئاشکرا ببینیت. لەرزینێکی زۆر لە قاچەکان یان سەر و زۆر بەکارهێنانی
پەنجەی ئاماژە بەرامبەرت لە نیشانەکانی درۆکردنە.
لەبیرت بێت هەندێک جار درۆزن بە شێوەیەکی هەڕەمەکی قۆڵەکانی دەکاتەوە یان
دادەخات یان قۆڵەکانی بە دەوری جەستەیدا دەجوڵێنێت بۆ ئەوەی سەرقاڵت بکات. هەر لە
منداڵییەوە فێردەبین لە کاتی درۆکردندا بە دەستەکانمان دەم داپۆشین؛ ئەمەش جوڵەیەکی
تری جەستە و بەناو زمانی جەستەی درۆزنەکانە.
شەشەم: گوێ لە قسەکانی بگرن
بەو هەموو لێهاتووییەی کە درۆزنانی پیشەیی لە درۆکردندا هەیانە، هەمیشە
لاوازییەک لە درۆکانیاندا ئاشکرا دەکەن؛ درۆزنەکان یادەوەرییان لاوازە. ڕاستییەکە
ئەوەیە کە نزیکەی ٨٠٠ میلی چرکە دەخایەنێت لەو کاتەی بڕیار دەدەین درۆ بکەین و ڕاستییەک
بشارینەوە. بەپێی لێکۆڵینەوەکان مێشکی مرۆڤ لەکاتی درۆکردندا وەک جاران خێراتر نابێت
و درۆکردن کاتێکی زیاتری دەوێت لە وتنی ڕاستییەکان. بە واتایەکی تر ئەو چالاکییەی
مێشک کە لە کاتی درۆکردندا زیاد دەکات توانای ئەم ئەندامە بۆ هەڵگرتنی زانیاری و
پرۆسێسکردنیان کەمدەکاتەوە. هەر بۆیە دەڵێن درۆزنەکان هەمیشە یادەوەرییان لەدەست دەدەن.
ئەم ڕستەیە بەتەواوی لەگەڵ ئەو توێژینەوەیانەی کە لەسەر شەپۆلی مێشک ئەنجامدراون یەکدەگرێتەوە
و دەیسەلمێنێت. توێژەران هیوادارن لە داهاتوویەکی نزیکدا بتوانن لە ڕێگەی ئەم شەپۆلانەی
مێشکەوە نەخش و نەخشەی مێشک ئامادە بکەن.
حەوتەم: درۆزنەکان بەزۆری تووشی تیکە دەمارییەکان دەبن.
لەڕووی دەروونناسی درۆ و درۆزنانەوە، کاتێک مرۆڤ درۆیەک دەگێڕێتەوە، کۆنتڕۆڵکردنی
هەستەکانی قورس دەبێت، بۆیە جەستەی بەردەوام سیگناڵی جیاواز دەنێرێت و بۆ ئەوەی خۆی
لەو دۆخە ناخۆشە دەربهێنێت، هەوڵدەدات خۆی سەرقاڵ بکات لە هەست و سۆزە نەرێنییەکانەوە،
و هەر بۆیەش تیکێکی دەمارگیری هەیە.دەبێت درۆزنەکان بەزۆری مل و گوێچکە وەکو
ئامرازێک بۆ هێورکردنەوەی خۆیان بەکاردەهێنن. کاتێک پرسیارێک لە کەسێک دەکەیت و بە
خێرایی دەستی دەخاتە گوێی یان تیکێکی تری دەمارگیری هەیە، دەتوانیت گومان لە دڵسۆزیەکەی
بکەیت.
بە گشتی هۆکارەکان زۆرن کە وات لێدەکات درۆ بکەیت. شێوازی پەروەردەکردنی خێزان، مێژووی درۆکردن لە منداڵیدا و ڕاهاتن پێی، هێزی یادەوەری و زۆر شتی تر لەو هۆکارانەن. لەوانەیە درۆ بکەیت بۆ ئەوەی کەسانی تر سەرسام بکەیت و ئەو وێنەیەی پێشکەشی کەسانی تر دەکەیت باشتر بکەیت. لە ڕاستیدا لە زۆربەی حاڵەتەکاندا هۆکاری درۆکردن ئەوەیە کە لەلایەن کەسانی دەوروبەرمانەوە پەسەند بکرێت و پێگەیەکی کۆمەڵایەتی قبوڵکراو بۆ خۆمان بەدەست بهێنین. هەندێک جار درۆ دەکەین بۆ ئەوەی خۆمان بەدوور بگرین لە لۆمەی کەسانی تر و کەم زانینی خۆمان و متمانە بەخۆبوون و هەست بە مەترسیداری بکەین لە بارودۆخی جیاوازدا. باشە بزانیت کەسانی دەرەوەگەرا درۆزن باشترن لە کەسانی دەرەکی و بەڕێگەدا زیاتر درۆ دەکەن
لە گەل ریزمدا سامۆیئل کرماشانی
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر