بازی هایی برای تقویت هوش و خلاقیت کودک
بازی برای افزایش هوش و خلاقیت از تولد تا ۳ ماهگی
بازی اول : ” کوچولوی نازم،خیلی دوست دارم! “
تحقیقات نشان می دهد :هرچه نوزاد را بیشتر در آغوش بگیریم،نوازش کنیم و محبت مان را به او ابراز کنیم،وقتی بزرگ می شود،بیشتر احساس امنیت و استقلال می کند و اعتماد به نفس بیشتری پیدا می کند.
– این بازی پیوند میان شما و نوزادتان را محکم تر می کند.
نوع بازی :
* نوزادتان را آغوش بگیرید و او را با ملایمت به چپ و راست حرکت دهید.
* همین طور که دارید او را حرکت می دهید،با لحن ملایم و آهنگین به او بگویید” محکم میگیرمت توی بغلم و نازت می کنم.آخه خیلی دوستت دارم”.
* وقتی به کلمه “دوستت” رسیدید،جایی از بدنش را ببوسید.مثلا سر یا بینی یا انگشت پایش.
* وقتی فرزندتان بزرگتر شود، ممکن است دوست داشته باشد باز هم با همدیگر این بازی را بکنید.
بازی دوم : لحن کودکانه
تحقیقات نشان می دهد : نوزادان نسبت به حرفهای “کودکانه” والدینشان واکنش نشان می دهند، یعنی به همان صداهای بلند و بچه گانه ای که بزرگترها موقع حرف زدن با آنها از خودشان در می آورند.
– وقتی با نوزادتان با لحنه کودکانه حرف می زنید،در واقع با او ارتباط برقرار می کنید و او را تشویق می کنید صداهایی را در پاسخ به شما از خودش درآورد. این کار موجب تقویت مهارت های زبانی او می شود.
نوع بازی :
* حرف هایی از این قبیل به نوزادتان بگویید: “چه بچه نازی هستی!” یا ” انگشتاش رو نیگا کن.چقدر کوچولو و خوشگلن !”
* همین طور که داریید با لحن کودکانه با نوزادتان حرف می زنید، او را نزدیک صورت تان نگه دارید و مستقیم به چشم هایش نگاه کنید.
بازی سوم : موسیقی آرامش بخش
تحقیقات نشان می دهد: وقتی برای نوزادان موسیقی پخش می شود،به طور ناخودآگاه به آن واکنش نشان می دهند چون در رحم مادر با ریتم،صدا و حرکت آشنا شده اند.
– حتی نوزادان خیلی کوچک هم ممکن است با شنیدن موسیقی هایی که به گوش شان آشناست آرام شوند.
نوع بازی :
* ضبط صوت کوچکی را کنار نوزادتان بگذارید.
* یک موسیقی یا لالایی ملایم برایش پخش کنید.
* موسیقی هایی که ملودی تکراری دارند خیلی برای نوزاد آرامش بخشند چون این نوع موسیقی شبیه به صداهایی است که او در رحم مادر می شنیده است.
* ضمنا می توانید صدای ماشین ظرفشویی یا لباسشویی را ضبط کنید و برای او پخش کنید. این صداها نیز شبیه به صداهای رحم است که او در دوران جنینی آنها را می شنیده است.
بازی چهارم : در آغوش گرفتن و بوسیدن
تحقیقات نشان می دهد : توانایی کودک در کنترل احساسات و عواطفش بستگی به کیفیت تجربه ها و رابطه های عاطفی او در اوایل دوران زندگیش دارد.
– اینکه چطور نوزادمان را لمس می کنیم،چطور با او رفتار می کنیم و چطور به او غذا می دهیم تاثیر ماندگاری بر روی شخصیت آینده او دارد. با این بازی احساس آرامش و امنیت را در فرزندتان تثبیت می کنید.
نوع بازی :
* همین طور که نوزادتان را در آغوش گرفته اید و به آرامی به چپ و راست حرکت می دهید و می بوسید، این شعر را برایش بخوانید :
بوس و بغل دوست دارم.
کوچولوی من دوست دارم.
بوس و بغل دوست دارم.
کوچولوی من دوست دارم.
* وقتی دارید پوشک نوزادتان را عوض می کنید می توانید این شعر را برایش بخوانید و بینی، انگشت های دست و انگشت های پایش را ببوسید.
بازی پنجم : کنجکاوی نوزادتان را تحریک کنید
تحقیقات نشان می دهد :سلول های عصبی مربوط به بینایی در طول ماه های ابتدایی زندگی شکل می گیرند. به همین دلیل، انجام بازی هایی که بینایی نوزاد را تحریک می کنند و باعث می شوند او بیشتر از چشم هایش استفاده کند، تقویت قدرت بینایی او را تا سطح عالی تضمین می کنند.
– این بازی را مدام با نوزادتان انجام بدهید چون به رشد مغز او کمک می کند ( مثل تمام بازی ها حواس تان باشد ببینید نوزادتان چه وقت خسته می شود و می خواهد بخوابد یا بازی دیگری بکند).
نوع بازی :
* شی ای را که رنگ روشن دارد جلوی صورت او بگیرید.
* برای آنکه توجه او را به شی جلب کنید،آن را آهسته به اطراف و این طرف و آن طرف حرکت بدهید و با نوزادتان درباره رنگ آن حرف بزنید. مثلا بگویید : ” وای، نیگا کن! چه رنگ قشنگی داره! “.
* وقتی مطمین شدید توجه او جلب شده است و دارد به آن نگاه می کند،آهسته آن را به چپ یا راست حرکت بدهید. سپس شی را به آرامی به طرف جلوی صورت نوزاد برگردانید و بعد آن را به جهت مخالف حرکت بدهید.
* این بار حرکت جلو و عقب را تمرین کنید : شی را جلوی صورت نوزاد بگیرید و به آرامی آن را به عقب ببرید. سپس به جلو بیاورید. او را تشویق کنید با نگاهش آن را دنبال کند.
بازی ششم : جغجغه بازی
تحقیقات نشان می دهد : واکنش های ما نسبت به صداها و حرکت های نوزاد تاثیر بسزایی در رشد مغز او و تبدیل شدن این عضو مهم بدن به یک ارگان فکری و عاطفی دارد.
– ترکیب صدا و تصویر به نوزاد شما کمک می کند در ذهنش بین چیزی که می بیند و صدایی که می شنود ارتباط برقرار کند.این مسیله باعث رشد بیشتر مغز او می شود.
نوع بازی :
* جغجغه ای را جلوی صورت نوزادتان بگیرید و آ رام آن را به این طرف و آن طرف تکان دهید.
* همین طور که جغجغه را تکان می دهید. شعر ساده ای مثل شعر زیر را برایش بخوانید :
” جیرینگ جیرینگ
بالا،پایین.
جیرینگ،جیرینگ،
این ور ،اون ور.”
* آنقدر به این کار ادامه دهید تا توجه کودکتان به جغجغه جلب شود و به آن نگاه کند.
* حالا جغجغه را به آرامی به یک طرف حرکت بدهید و دوباره شعر را از اول برایش بخوانید.
* در قسمت های مختلف اتاق بایستید و جغجغه را تکان دهید.در حین انجام این کار ببینید آیا نوزاد سرش را به سمت جهتی که صدا می آید حرکت می دهد یا نه.
* اکنون پیش نوزادتان برگردید و جغجغه را توی دستش بگذارید و دوباره شعر را برایش بخوانید.
* نوزادعاشق آواز است و بعدها که زبان باز می کند،سعی می کند صداهایی را که شنیده است تقلید کند.
بازی هفتم : چهره شاد،چهره غمگین
تحقیقات نشان می دهد : نوزادان در ۲ ماهگی می توانند حالت هایی را که درچهره اطرافیانشان است تشخیص بدهند،حالت هایی مثل خشم،شادی،اندوه و … .
نوع بازی :
* روبه روی نوزادتان بنشینید و کارهایی کنید تا توجه اش به شما جلب شود و به صورت شما نگاه کند.بعد سعی کنید حالتهای مختلفی به صورتتان بدهید و صداهای گوناگونی از خودتان در آورید. انجام این بازی باعث می شود کودک سعی کند از چشم ها و گوش هایش بیشتر استفاده کند و در نتیجه قدرت بینایی و شنوایی او تقویت می شود.
* می توانید این حرکت ها را انجام دهید:
- آوازی برایش بخوانید.سعی کنید در حین گفتن کلمات در حرکات لب و دهانتان اغراق باشد،طوری که نوزاد به راحتی حرکت ها را از هم دیگر تشخیص دهد.
- چشم هایتان را باز و بسته کنید.
- زبانتان را بیرون بیاورید.
- با دهان تان شکلک های مختلفی در آورید.
- با لب هایتان صداهای مختلفی درآورید،مثل سوت،فوت،پوف.
- سرفه کنید یا خمیازه بکشید.
بازی هشتم : عجب زوری داری!
تحقیقات نشان می دهد : حتی حرکت ساده ای مثل دراز کردن دست و گرفتن اشیا به مغز نوزاد کمک می کند تا بتواند هماهنگی بین دست و چشمش را تقویت کند.
– این بازی هم دست ها و انگشتهای نوزاد را قوی می کند و هم مهارت های او را در دنبال کردن اشیا افزایش می دهد.
نوع بازی :
* نوزادتان را در آغوش بگیرید یا به پشت بخوابانید.
* انگشت سبابه تان را در دستش بگذارید.
* طولی نمی کشد که کودکتان انگشت شما را می گیرد چون این یک واکنش طبیعی است.
* هر بار که نوزادتان انگشت تان را می گیرد، با گفتن جمله های مثبتی مثل این عبارت ها او را تشویق کنید:
” آفرین، قهرمان کوچولو!” یا ” وای، عجب پهلوانی!” یا ” ماشاالله،عجب زوری داری!”
بازی نهم : تجربه های حسی
تحقیقات نشان می دهد : “دیدن” یا “بو کردن” اشیا اتصالات بین سلول های مغزی نوزاد را افزایش می دهد البته باید توجه داشت که نوزاد باید در کمال آرامش این مسایل را تجربه کند. به همین دلیل،بزرگترها باید با حالتی بسیار محبت آمیز اشیا را در اختیار او قرار دهند و اجازه دهند که او سر فرصت آنها را لمس یا بو کند. هیچ عجله ای در کار نیست!
– سعی کنید نوزادتان با بوها و جنس های متفاوت و متعدد آشنا شود. این مسیله باعث می شود خودش و دنیای اطرافش را بشناسد.
نوع بازی :
* پارچه هایی از جنس های مختلف آماده کنید(پارچه های ساتن،پشمی و حوله ای برای شروع کار مناسب هستند).
* سپس دست نوزادتان را در دست بگیرید و انگشت هایش را روی پارچه ها بکشید.
* حالا نوبت ” بو کردن” اشیا است. برای این کار می توانید به همراه کودکتان بیرون بروید و شاخه گلی را با هم بو کنید یا پرتقالی را که به تازگی قاچ زده اید به بینی اش نزدیک کنید تا بو کند.
توجه : مواظب باشید او را خیلی خسته نکنید.گوش به زنگ باشید چه وقت از بازی خسته می شود و دیگر نمی خواهد ادامه دهد.
بازی دهم : پای کوچولوت را خم کن!
تحقیقات نشان می دهد : تقویت کردن عضلات ران نوزاد برای سینه خیز رفتن و راه رفتن او در آینده بسیار مهم است.
– تا وقتی که این بازی را با ملایمت انجام دهید،اصلا موجب ناراحتی نوزادتان نمی شوید و او از انجام این بازی لذت می برد.
نوع بازی :
* نوزادتان را به پشت روی تشک بخوابانید و مچ پاهایش را بگیرید و با احتیاط زانوهایش را صاف کنید.
* وقتی پاهایش صاف شد،با انگشت هایتان به آرامی به کف پاهایش ضربه بزنید.
* او به طور ناخودآگاه انگشت هایش را جمع می کند و زانوهایش را خم می کند.
* در حین انجام بازی ،شعر زیر را با لحن آهنگینی برایش بخوانید :
” خم،خم،خم میشه،
پای کوچولوش خم میشه،
خم ،خم،خم میشه،
هورا!هورا! هورا…”
* شعرتان را با “هورا” گفتن و دست زدن تمام کنید. بعد از چند بار تکرار بازی ،نوزادتان کم کم می فهمد چه زمانی قرار است شما هورا بکشید و او جلوتر از شما ابراز شادی می کند( مثلا می خندد و یا دست و پاهایش را شادمانه تکان می دهد). این مسیله بازی را مهیج تر می کند.
بازی یازدهم : سایه ها
تحقیقات نشان می دهد : نورون های بینایی از حدود دو ماهگی شروع به شکل گیری می کنند.تحریک دید نوزاد به ایجاد این اتصالات در مغز او کمک می کند.
– نوزادان چندین بار در طول شب از خواب بیدار می شوند. به همین دلیل خوب است اشیایی دور و برشان باشد که آنها را دوباره به آرامی بخواباند.
نوع بازی :
* تابیدن نور اتاق خواب روی اشیا باعث ایجاد سایه های متنوعی روی دیوار اتاق می شود. این سایه ها شکل های مختلفی دارند که برای کودک جذاب است و نگاه او را به خود جلب می کنند.
* عروسکی را از سقف آویزان کنید.سایه هایی که با تکان خوردن آن ایجاد می شود توجه نوزاد را به خود جلب می کند و رشد بینایی اش را افزایش می دهد.
* وقتی نوزادتان کمی بزرگتر شد ،با کمک دست هایتان سایه های مختلفی را ایجاد کنید تا به آنها نگاه کند.
بازی دوازدهم : سلام
تحقیقات نشان می دهد : نوزادان در بدو تولد می توانند افراد و اشیایی را که در فاصله بین بیست تا سی سانتیمتری چشم هایشان قرار دارند،خیلی خوب ببینند.
– وقتی نوزادتان صورت مهربان و لبخند گرم شما را می بیند،خوشحال می شود.
نوع بازی :
* صورت تان را به صورت نوزادتان نزدیک کنید و شعر زیر را برایش بخوانید:
” سلام ،سلام دوست دارم خیلی زیاد.
سلام ،سلام دستمو به دستت می زنم.
( به دست نوزاد دست بزنید)
سلام ،سلام دستمو به گوشت می زنم
(به گوش نوزاد ذست بزنید)
سلام، سلام من گوشتو بوس می کنم
(گوش نوزاد را ببوسید.)”
* این شعر را چند بار تکرار کنید و هر بار به جای کلمه “گوش”، یکی دیگر از اعضای صورتش را اسم ببرید،مثلا دماغ،چشم،گونه یا لب.
بازی سیزدهم : بازی های غیر کلامی
تحقیقات نشان می دهد : نوازش کردن،در آغوش گرفتن وابراز محبت کردن به نوزاد نه تنها به او آرامش می دهد بلکه به رشد مغزش هم کمک می کند.
– وقتی نوزادتان را در آغوش می گیرید و به او ابراز محبت می کنید،او احساس می کند که وجودش برایتان مهم است و شما به خوبی از او مواظبت می کنید. داشتن چنین احساس امنیت و آرامشی باعث رشد خوب و سالم نوزاد می شود.
نوع بازی :
* شما به روش های مختلف می توانید با کودکتان ارتباط برقرار کنید. مثلا می توانید مستقیم به چشم هایش نگاه کنید یا او را محکم در آغوش بفشارید یا به صداهایی که از خودش درمی آورد با مهربانی و لبخند پاسخ دهید. با این ابراز محبت ها به کودکتان نشان می دهید که چقدر او را دوست دارید.
* نوزادتان را محکم در آغوش بگیرید و به آرامی دور اتاق بگردید.
* بعد بایستید و برای چند لحظه مستقیم به چشم هایش نگاه کنید،به او لبخند بزنید و بینی تان را به بینی اش بمالید.
* دوباره شروع به راه رفتن کنید و بعد مجددا چند ثانیه بایستید.این بازی را چند بار تکرار کنید.
بازی چهاردهم : صدای زیر،صدای بم
تحقیقات نشان می دهد : وقتی نوزاد در رحم مادر است،می تواند صدای افراد مختلف را از هم تشخیص دهد.
_ طبق نظر متخصصان مغز،وقتی نوزاد صدای زیری را می شنود(مثل وقتی که بزرگترها با لحن شیرین به زبان کودکانه با او حرف می زنند) قلبش تندتر می زند. افزایش ضربان قلب نشان دهنده این است که نوزاد در وجودش احساس امنیت و شادی می کند.
وقتی با صدای آهسته با نوزادتان صحبت می کنید،کودک تان احساس آرامش و رضایت خاطر بیشتری می کند.
نوع بازی :
* شعر ساده ای را انتخاب کنید و آن را با لحن کودکانه و به صدای بلند برای نوزادتان بخوانید. بعد همان شعر را دوباره با صدای آهسته بخوانید. در حین شعر خواندن،به واکنش نوزادتان نسبت به این دو نوع صدای مختلف دقت کنید.
بازی پانزدهم : بازی در موقع تعویض پوشک
تحقیقات نشان می دهد : یکی از بهترین اوقات برای تقویت مهارت های حرکتی نوزاد زمان عوض کردن پوشک اوست.
نوع بازی :
* چرا وقتی دارید پوشک کودکتان را عوض می کنید،اشیا جالبی را در دسترسش نگذارید تا به آنها نگاه کند؟
* بادکنکی را از سقف آویزان کنید.دقت کنید ارتفاعش به اندازه ای باشد که شما بتوانید به آن دست بزنید ولی دست نوزادتان به آن نرسد.
* همین طور که دارید پوشک نوزاد را عوض می کنید،بادکنک را آهسته حرکت دهید.
* طولی نمی کشد که نوزادتان مجذوب بادکنک می شود و دستش را دراز می کند تا آن را بگیرد.
* وقتی پوشک را عوض کردید،نوزادتان را بلند کنید و بگذارید به بادکنک دست بزند.
* می توانید عکس های خانوادگی تان را هم بالای سر نوزادتان قرار دهید تا به آنها نگاه کند. برای این کار می توانید از عروسکی استفاده کنید و عکس ها را با کمک نخ به ان آویزان کنید.
بازی برای افزایش هوش و خلاقیت از ۳ تا ۶ ماهگی
بازی اول : شناختن دست
تحقیقات نشان می دهد : تمرین مهارت های بینایی در شش ماه اول زندگی ضروری است.
– نوزادان عاشق نگاه کردن به چهره های مهربان و جذاب و اسباب بازی های رنگی هستند.
نوع بازی :
* اسباب بازی های رنگی مختلفی را بردارید و آنها را یکی یکی در مقابل نوزادتان آهسته عقب و جلو ببرید. آنقدر این کار را ادامه دهید تا توجه نوزادتان به آن اسباب بازی جلب شود و با چشم هایش حرکت آن را دنبال کند.
* در ۳ تا ۶ ماه اول زندگی نوزادان به مرور شناخت بیشتری نسبت به دست هایشان پیدا می کنند و می فهمند که کارهای زیادی می توانند با دست هایشان انجام دهند. آنها مرتب به دستهایشان نگاه می کنند آنها را مقابل صورتشان می گیرند و به این طرف و آن طرف تکان می دهند.
* دست های کودکتان را در دست بگیرید و به آرامی مقابل صورتش بیاورید و سپس آنها را به هم بزنید.همین طور که دارید دست می زنید،شعر زیر را هم برایش بخوانید:
” کوچولوی نازم دست بزن.
دستاتو هی به هم بزن.
دستاتو بزار رو صورت من.
دستاتو هی به هم بزن.”
(به جای کلمه “من”،اسم هر کس دیگری که دارد برای کودک شعر می خواند گفته شود،مثلا “صورت بابا” یا “صورت مامان”).
بازی دوم : مالیدن بینی ها به هم
تحقیقات نشان می دهد : وقتی با ملایمت و مهربانی نوزاد خود را در آغوش می گیرید و به او ابراز محبت می کنید، در او احساس امنیت و آرامش ایجاد می کنید و باعث می شوید اعتماد به نفسش بالا برود و در سال های آتی زندگی فرد مستقلی بشود .
_ این بازی به نوزاد شما کمک می کند تا پیوند عاطفی صمیمانه ای با شما برقرار کند .
نوع بازی:
*کودکتان را به هوا بلند کنید .بعد او را به آرامی پایین بیاورید و بینی خود را به بینی او بمالید و بگویید:«دماغ خوشگلش رو ،دماغ کوچولوش رو ،به دماغم می مالم .»
*این بازی را چند بار تکرار کنید و هر بار که به کلمه ی «می مالم » رسیدید ،بینی تان را به بینی او بمالید.
*حالا بدون اینکه او را بالا و پایین کنید ،کلمه ی «می مالم» را چند بار تکرار کنید و همزمان با گفتن آن ،بینی تان را به بینی نوزادتان بمالید (مثلا بگویید «دماغم را می مالم ،می مالم،می مالم به دماغش»
و بینی اش را سه بار به بینی خودتان بمالید ).
بازی سوم : بالا و پایین بردن دست و پا
تحقیقات نشان می دهد : وابستگی های عاطفی حس اعتماد را در نوزادان پرورش می دهد .
_این بازی هم باعث ایجاد اعتماد بین شما و نوزادتان می شود و هم عضلاتش را تقویت می کند .
نوع بازی :
*انگشت های نوزادتان را در دست هایتان بگیرید و بعد یواش یواش دست هایش را بلند کنید و همزمان این شعر را برایش بخوانید :
«از پله ها میریم بالا ،
میریم بالا،می ریم بالا.
از پله ها میایم پایین
میایم پایین ،میایم پایین .»
*حالا نوبت پاهایش است. پاهای نوزادتان را در دست بگیرید و آرام آرام آنها را بلند کنید و شعر بالا را از نو برایش بخوانید .
*به این بازی ادامه بدهید و هر بار یکی از اعضای بدنش را بلند کنید و همزمان شعر بالا را برایش بخوانید .
در انتهای بازی ،کودکتان را محکم بگیرید و چندین بار در بغل تکانش دهید و هر دفعه او را ببوسید .
بازی چهارم : تلق و تولوق …تلق و تولوق
تحقیقات نشان می دهد : تکان دادن دست ها و سایر اعضای بدن در هنگام صحبت با نوزاد کار بسیار مفیدی است چون این حرکت های نمایشی نوزاد را به ابراز احساسات تشویق می کند . این مسائله به نوبه ی خود مغز او را فعال می کند تا هورمون هایی را که برای تقویت حافظه مفیدند آزاد کند.
_در این بازی هم شعر وجود دارد و هم حرکت.ترکیب این دو با هم نه تنها برای نوزادتان شادی بخش است بلکه کنجکاوی او را هم تحریک می کند .
نوع بازی :
*همین طور که دارید شعر زیر را برای نوزادتان میخوانید ،انگشت هایتان را روی مچ دست او بکشید ،بعد روی ساعدش و سپس روی بازویش .بعد دوباره از بالای بازویش به مچ دستش برگردید:
«تلق و تولوق،تلق و تولوق
قطار داره میاد بالا .
بوق ،بوق،بوق،بوق،
قطار داره می ره پایین .»
*همین کار را با دست دیگر او هم تکرار کنید.
*هنگام گفتن کلمه ی «بوق»، سعی کنید ادای بوق زدن را هم درآورید. طولی نمی کشد که نوزادتان سعی می کند صدای بوق را تقلید کند.
بازی پنجم : برقراری ارتباط از طریق صحبت کردن
تحقیقات نشان می دهد : تعداد کلماتی که نوزادان هر روز می شنوند، بر هوش و ذکاوت ،مهارت های اجتماعی و موفقیت های تحصیلی آنها در آینده تاثیر می گذارد .
سعی کنید مدام با کودکتان حرف بزنید و با حوصله به واکنش های او جواب بدهید .وقتی طوری رفتار کنید که نوزادتان بفهمد دارید با تمام وجود به او گوش می دهید ،هم اعتماد به نفسش تقویت می شود و هم مهارت های زبانی اش .
نوع بازی :
*با نوزادتان شروع به حرف زدن کنید.جمله ی کوتاهی مثل این بگویید :«امروز چه روز قشنگیه».
به صحبت کردنتان ادامه بدهید و نوزادتان را تشویق به حرف زدن کنید .
*وقتی نوزادتان جواب می دهد ،صداهایی را که از خودش در آورده تقلید کنید و آنها را با همان لحن تکرار کنید .
*این قان و قون های ساده بعد ها تبدیل به «کلمه » میشوند .همین طور که نوزادتان دارد حرف می زند، سرتان را تکان بدهید یا به او لبخند بزنید و به این صورت به حرف هایش پاسخ بدهید .
*این واکنش شما به نوزادتان می فهماند که دارید به او گوش می دهید و از شنیدن صداهایی که او از خودش در می آورد لذت می برید .
*با گفتن یک جمله ی جدید بازی را ادامه بدهید .یادتان باشد همیشه در وسط صحبت هایتان کمی سکوت کنید و به پاسخ نوزادتان گوش کنید.
بازی ششم : ضبط کردن صداها
تحقیقات نشان می دهد : نوزادانی که تنها ۴ روز از عمرشان می گذرد می توانند زبانی را از زبان دیگر تشخیص دهند و خیلی زود به صداها (کلمه هایی) که مهم باشند توجه نشان می دهند.
– یکی از روش های عالی برای تقویت مهارت های زبانی کودک این هست که با انجام بازی های مختلف حس کنجکاوی او را تحریک کنید و وادارش کنید واکنش نشان بدهد. هر چه کودک را بیشتر تشویق به حرف زدن کنید،در آینده بهتر صحبت می کند.
نوع بازی :
* ضبط صوتی را کنار نوزادتان بگذارید. بعد شروع به حرف زدن با او کنید و او را تشویق کنید به صحبت های شما جواب بدهد.
* صداهایی را که نوزاد در جواب شما از خودش در می آورد ضبط کنید.
* بعد آن صداها را برایش پخش کنید و ببینید چه واکنشی نشان می دهد.
* آیا نوزادتان با شنیدن این صداها هیجان زده می شود؟ آیا به آن ها جواب می دهد؟
* اگر می بینید نوزادتان از گوش دادن به صداهای ضبط شده خوشش می آید،صداهای دیگری را امتحان کنید. مثلا صداهایی که در طبیعت به گوش می رسند(صدای پرندگان،صدای آب)
بازی هفتم : لگد زدن
تحقیقات نشان می دهد : تکرار پیوسته مهارت های حرکتی باعث افزایش فعالیت مدارهای عصبی موجود در مغز نوزاد می شود. این مدارهای عصبی از نواحی فکری مغز به نواحی حرکتی و از آنجا به عصب هایی می روند که عضلات را حرکت می دهند.
” لگد زدن ” به اشیا،هم مهارت های حرکتی نوزاد را پرورش می دهد و هم خیلی برای او لذت بخش است.
نوع بازی :
* اشیا رنگارنگی را به مچ پای نوزادتان ببندید. می بینید که خیلی زود توجه کودکتان به آن ها جلب می شود و با خوشحالی شروع به لگد زدن می کند.
* بسیاری از کفش های بافتنی که والدین به پای کودکان می کنند ،پنجه های رنگارنگی دارند.نوزادان خیلی دوست دارند این پنجه های رنگارنگ را تماشا کنند و با پاهایشان به آن ها لگد بزنند.
* جغجغه یا زنگوله ای را مقابل پاهای نوزادتان آویزان کنید. سپس به او نشان بدهید چطور به آن لگد بزند.
بازی هشتم : رقصاندن نوزاد
تحقیقات نشان داده است : وقتی ” ابراز محبت” به نوزاد همراه با ” آواز خواندن” و ” تکان دادن ” او باشد، اتصالات عصبی فراوانی را در مغز او به وجود می آورد که می تواند به رشد نوزاد در آینده کمک کند.
– این شعر را برای کودکتان بخوانید و حرکت های گفته شده را انجام دهید. کودکتان حتما از این بازی خوشش می آید.
نوع بازی :
* نوزادتان را محکم با دستانتان بگیرید و بلند کنید. بعد او را با ملایمت روی سطح نرمی برقصانید.
* شعر زیر را برایش بخوانید و کارهای گفته شده را انجام دهید :
” نی نی کوچولو رو برقصون،
نی نی کوچولو رو برقصون.
(او را تکان دهید)
آروم بذار رو دامنت،
(نوزاد را روی پاهایتان بگذارید)
یواش یواش نازش کن.
(آرام گونه او را نوازش کنید)
نی نی کوچولو را برقصون،
نی نی کوچولو را برقصون.”
(دوباره او را بلند کنید و تکان دهید)
بازی نهم : سینه خیز رفتن
تحقیقات نشان می دهد : حرکت هایی مثل ” تکان خوردن” و ” سینه خیز رفتن” موجب افزایش اتصالات عصبی در مغز نوزاد می شود. این اتصالات عصبی در تقویت مهارت های حرکتی بزرگ در آینده موثرند.
– نوزادان مدام خودشان را به این طرف و آن طرف تکان می دهند. این تکان خوردن ها و دست و پا زدن ها آنها را برای سینه خیز رفتن آماده می کند.
نوع بازی :
* نوزادتان را به شکم روی زمین بخوابانید و خودتان هم در مقابلش روی زمین بخوابید.
* اسباب بازی جذابی را مقابلش بگذارید. البته ان را در فاصله ای بگذارید که دستش به ان نرسد.
* اسباب بازی را به عقب و جلو حرکت دهید ( جغجغه یا توپ های زنگوله ای برای این بازی مناسبند).
* نوزاد با دیدن توپ و شنیدن صدای آن توجهش جلب می شود و سعی می کند توپ را بگیرد و احتمالا در حین این کار کمی خودش را به سمت جلو می کشد.
* بگذارید توپ را در دست هایش بگیرد و وقتی این کار را کرد حسابی او را تشویق کنید. موفق شدن در این بازی اعتماد به نفس زیادی را در کودک به وجود می اورد.
بازی دهم : عوض کردن دست
تحقیقات نشان می دهد : تکرار پیوسته یک مهارت حرکتی باعث زیاد شدن گردش های عصبی می شوند که از نواحی فکری مغز به قشر حرکتی و از آنجا به اعصاب حرکت دهنده عضلات می روند.
– وقتی به نوزادتان یاد می دهید چطور اشیا را از یک دستش به دست دیگرش بدهد،در واقع دارید به تقویت جریان های عصبی در مغز او کمک می کنید. این بازی مهارت های حرکتی کوچک کودک و نیز هماهنگی بین دست ها و چشم های او را هم تقویت می کند.
نوزادان معمولا بین ۳ ماهگی تا ۶ ماهگی شروع به دست به دست کردن اشیا می کنند.
نوع بازی :
* جغجغه کوچکی را توی یکی از دست های کودکتان بگذارید.
* بعد همان دستش را که جغجغه توی آن است را تکان بدهید.
* به او نشان دهید چطور جغجغه را از یک دست به دست دیگرش بدهد. این کار را در دو مرحله انجام بدهید :
- دست خالی اش را روی جغجغه بگذارید. او به طور ناخودآگاه آن را می گیرد.
- انگشت های دست اولش را از دور جغجغه باز کنید و بعد انگشتانش را ببوسید.
بازی یازدهم : هاپ،دو ، سه ،چهار
تحقیقات نشان می دهد : آواز خواندن و رقصیدن با کودک دو تا از بهترین کارهایی هستند که می توان برای کمک به رشد مغز او انجام داد.
– نوزادان موسیقی و ریتم را دوست دارند. انها در دوران جنینی، ضربان قلب را احساس می کنند و صدای گردش خون را در اعضای بدن می شنوند.
نوع بازی :
* کودکتان را محکم در آغوش بگیرید و همین طور که دارید ترانه های مورد علاقه تان را می خوانید دور اتاق بچرخانید. مهم نیست چه شعری می خوانید،فقط باید خودتان آن را دوست داشته باشید تا روی کودکتان هم تاثیر بگذارد.
* کودک تان شادی شما را احساس می کند و خودش هم خوشحال می شود.
* مثل سربازها به حالت رژه دور اتاق بگردید و بگویید :”هاپ،دو،سه ،چهار.”
* حالا می توانید حرکت را عوض کنید.مثلا بچرخید،تاب بخورید،روی پنجه راه بروید یا قدم های بلند بردارید.
بازی دوازدهم : غلتیدن
تحقیقات نشان می دهد :نوزادان با استفاده مداوم از عضلات سینه و دست خود، قدرت و انعطاف پذیری لازم برای غلتیدن را به دست می آورند.
– به نوزادتان کمک کنید تا از روی شکم به پشت بغلتد. این کار ماهیچه های شکم و کمر او را تقویت می کند.
نوع بازی :
بازی زیر هم مفرح است و هم نوزادتان را تشویق می کند غلت بزند.
* نوزادتان را به شکم روی یک سطح نرم و صاف بخوابانید. می توانید او را روی فرش اتاق یا وسط تختش بگذارید.
* یک خرس عروسکی را مقابل صورتش بگیرید و با تکان دادن سر و دست و پای آن،شکلک ها و اداهای مختلف درآورید. همین طور که دارید خرس را تکان می دهید می توانید این شعر را هم برای کودکتان بخوانید :
“خرس کوچولو،خرس کوچولو،
دور بزن، دور بزن . (خرس عروسکی را بچرخانید)
خرس کوچولو، خرس کوچولو،
دستاتتو بذار روی زمین. ( خرس را به زمین نزدیک کنید.)
* وقتی مطمین شدید نوزادتان دارد به خرس عروسکی نگاه می کند،آن را به سمت راست یا چپ حرکت دهید تا کودکتان با چشم هایش، و احتمالا بدنش،آن را دنبال کند.
* شعر را چند بار تکرار کنید و هر بار خرس عروسکی را به یک طرف حرکت دهید. وقتی نوزادتان از این بازی خسته شد،بازی را متوقف کنید و روزهای بعد دوباره آن را تکرار کنید.
بازی سیزدهم : عروسکت کجاست؟
تحقیقات نشان می دهد : تجربه هایی که کودک در ماه های اول زندگیش پشت سر می گذارد، تاثیر زیادی روی ساختار مغز و توانایی ذهن او در آینده دارد.
– با حرکت دادن اسباب بازی ها در مقابل چشم های نوزادتان حس کنجکاوی او را که عامل مهمی در یادگیری است تحریک می کنید.
نوع بازی :
* اسباب بازی مورد علاقه نوزادتان را مقابل او بگیرید و بعد ان را از دیدرس او پنهان کنید.
* کودکتان را تشویق کنید دنبال اسباب بازی بگردد. برای این کار سوال هایی از این قبیل از او بپرسید : ” اگه گفتی عروسکت کجاست ؟نکنه توی آسمونه؟” و به بالای سرتان نگاه کنید.
* بعد بپرسید : ” نکنه روی زمینه ؟” و به زمین نگاه کنید.
* در آخر بپرسید : “نکنه توی دستمه ؟”
* حالا عروسک را از پشت سرتان ظاهر کنید و جلوی صورت کودکتان بگیرید و با شادی بگویید: ” آره، اینجاست. هورا! “
* با بزرگتر شدن نوزاد، هر بار که اسباب بازیش را از مقابل چشمانش دور می کنید،او شروع به جستجو می کند تا آن را پیدا کند.
* همین که کودکتان کنجکاو شود بفهمد اسباب بازیش کجا می رود با نگاهش حرکت دست های شما را دنبال می کند.
بازی چهاردهم : بالا و پایین کردن
تحقیقات نشان می دهد : ” بالا و پایین کردن” و ” تکان دادن ” کودک،حرکت هایی هستند که به کودک کمک می کنند سریع تر راه بیفتد.
نوع بازی :
* شما به شیوه های مختلف می توانید این بازی را انجام دهید. مثلا می توانید وانمود کنید دارید می روید خرید. برای این کار کودکتان را روی پاهایتان بنشانید یا به شکم یا به پشت روی زانوهایتان بخوابانید و سپس به بالا و پایین یا چپ و راست تکان دهید.
* موقع تکان دادن نوزاد می توانید شعر زیر را برایش بخوانید :
” می رویم خرید،می رویم خرید،
یه عروسک خوشگل می خریم.
می یاییم خونه.
می یاییم خونه.
می خندیم و شعر می خونیم
می رویم خرید.
می رویم خرید.
یه کیک شیرین می خریم.
می یاییم خومه.
می یاییم خونه.
کیک رو دوتایی می خوریم. “
توجه : همیشه موقع تکان دادن و بالا و پایین کردن نوزاد او را محکم بگیرید. بازی هایی که همراه با بالا و پایین کردن نوزاد و تکان دادن او باشد خیلی برای او لذت بخش است. بعلاوه به او کمک می کند تا یاد بگیرد چطور تعادل خودش را حفظ کند.
بازی پانزدهم : بازی پاها
تحقیقات نشان می دهد : ورزش،عضلات کودکان را قوی می کند و آن ها را برای راه رفتن آماده می کند.
– اگر در حین انجام این بازی برای نوزادتان شعر هم بخوانید،توجه او بیشتر جلب شده و قدرت حرف زدنش هم تقویت می شود.
نوع بازی :
* کودکتان را به پشت روی سطح سفتی بخوابانید.
* مچ پاهایش را بگیرید و پاهایش را با ریتم زیر خم و راست کنید :
” یک ،دو ،سه ،پاهاتو خم کن.
یک ،دو ،سه ، پاهاتو خم کن.”
* شعر بالا را با ملودی ترانه ای که برایتان آشناست بخوانید. اگر هم ترانه ای را به خاطر نمی آورید،خودتان آهنگی برایش بسازید. به هر حال هر چه بازی را جذاب تر کنید کودک شما بیشتر لذت می برد.
بازی برای افزایش هوش و خلاقیت از ۶ تا ۹ ماهگی
بازی اول : بخوان و بگو
تحقیقات نشان می دهد : هر چه کودک زود تر با آهنگ کلمات آشنا شود ، زود تر شروع به حرف زدن می کند .آن دسته از بچه هایی که مدام کلمه های مختلف را از زبان اطرافیان شان میشنوند ،تا سه سالگی دیگر تقریبا در حرف زدن مهارت کامل پیدا می کنند .از آن طرف ،بچه هایی که والدین و اطرافیان شان زیاد با آنها صحبت نمیکنند ،معمولا با زحمت حرف زدن را یاد می گیرند .
_محققان دانشگاه کنستانتز آلمان دریافته اند «قرار گرفتن در معرض موسیقی »،مدار های عصبی را در مغز به جریان می اندازند .
نوع بازی :
*چند تا از ترانه های مورد علاقه تان را انتخاب کنید و آنها را برای کودکتان بخوانید.
*هر ترانه ای که بخوانید، کودک شما از شنیدن کلمه های آن لذت می برد.مهم نیست که معنی آنها را نمی فهمد.
*اگر در شعری که میخوانید کلمه ای هست که فکر می کنید کوچولویتان معنی آن را می فهمد ،آن کلمه را بلند تر از بقیه بخوانید .
*فقط به شعر خواندن اکتفا نکنید. سعی کنید همان کلمه ها را به شیوه های مختلفی ادا کنید ،مثلا به صورت در گوشی ،آهسته ،بلند یا حتی جیغ .
*فرقی نمی کند کلمه ها را با لحن آهنگین برایش بخوانید یا با لحن معمولی .در هر حال ،ریتم شعر به رشد مغز کودک شما کمک میکند.
بازی دوم : نخود فرنگی و هویج
تحقیقات نشان می دهد : انجام بعضی از بازی هایی به هماهنگی بین دست و چشم نیاز دارد. وقتی کودک در حین بازی به طور همزمان از دست ها و چشم هایش استفاده می کند ،فعالیت سلول های عصبی درون مغزش افزایش میابد و اتصالات عصبی بیشتری شکل می گیرد.
_بچه ها از غذا خوردن با دست هایشان لذن می برند. در حقیقت این کار قدم مهی برای تقویت مهارت های حرکتی کوچک است.وقتی بچه ها خودشان غذا را بر میدارند و توی دهانشان می گذارند، احساس قدرت می کنند و فکر می کنند بر اوضاع مسلط اند .این مسائله باعث می شود که احساس فوق العاده خوبی پیدا کنند.
نوع بازی :
*مقداری نخود فرنگی و هویج پخته را جلوی کودکتان روی میز بگذارید .
*شعر زیر را با آهنگ برایش بخوانید :
«نخود و هویج ، نخود و هویج ،
ایناها اینجاس ، ایناها اینجاس.
بذار تو دهن ، بذار تو دهن.
به ، به ، به ، خوشمزه س.
به ، به ، به ، به ، به ، به .»
*وقتی که نخود ها و هویج ها را با انگشت هایش گرفت، دستش را به طرف دهانش ببرید .ممکن است کودکتان بخواهد به شما هم غذا بدهد !
بازی سوم : بازی با آینه
تحقیقات نشان می دهد : از آنجایی که نورون های بینایی خیلی زود شروع به شکل گرفتن میکنند ، باید شرایطی فراهم کرد که کودکان در ماه های ابتدایی زندگی تجربه های بینایی مختلفی را پشت سر بگذارند.
_نگاه کردن در آینه برای کودک خیلی لذت بخش است و باعث می شود که او از زاویه ی دیگری با خودش آشنا شود. به نظر می رسد هر چه کودک چیز های بیشتری می بیند ،بیشتر تمایل به دیدن پیدا می کند .
نوع بازی :
*می توانید در حین نگاه کردن در آینه کار های زیر را همراه با کودکتان انجام دهید.
- لبخند بزنید .
- اعضای مختلف بدنتان را تکان دهید .
- شکلک در آورید و صداهای خنده دار از خودتان درآورید.
- با لب هایتان صداهای مختلفی در آورید مثلا سوت بزنید یا فوت کنید .
- صدای حیوانات مختلفی در آورید.
- بدنتان را به چپ و راست حرکت دهید .
بازی چهارم : اسباب بازی ات کجا رفت؟
تحقیقات نشان می دهد : تحقیقی در دانشگاه آلاباما نشان داد انجام بازی هایی مثل خانه سازی یا تیله بازی و نیز بازی های قدیمی مثل دالی موشه ،توانایی های ادراکی ،جنبشی و گفتاری کودک را تقویت می کند .
_این بازی تمرکز و دقت کودکتان را افزایش می دهد .
نوع بازی :
*همراه با کودکتان روی زمین بنشینید .
اسباب بازی کوچکی را در دست بگیرید و درباره ی آن شروع به حرف زدن کنید .ت نشان می دهد : تحقیقی در دانشگاه آلاباما نشان داد انجام بازی هایی مثل خانه سازی یا تیله بازی و نیز بازی های قدیمی مثل دالی موشه ،توانایی های ادراکی ،جنبشی و گفتاری کودک را تقویت می کند .
_این بازی تمرکز و دقت کودکتان را افزایش می دهد .
نوع بازی :
*همراه با کودکتان روی زمین بنشینید .
اسباب بازی کوچکی را در دست بگیرید و درباره ی آن شروع به حرف زدن کنید .
*اسباب بازی را از دید کودکتان دور کنید ،مثلا آن را پشتتان پنهان کنید یا توی جیبتان بگذارید.
از کودکتان بپرسید :«اسباب بازی ات کجا رفت؟».
*اسباب بازی را دوباره جلوی صورتش بگیرید و بگویید : «دالی موشه،ایناهاش!»
*به بازی ادامه دهید و هر بار جای اسباب بازی را عوض کنید.
بازی پنجم : دالی موشه با عروسک
تحقیقات نشان می دهد : هر بار که یک نوع بازی دالی موشه با کودک انجام می شود ،هزاران اتصال جدید بین سلول های مغزی او شک می گیرد یا اتصالات قبلی پایدار تر می شود .این اتصالات در بقیه عمر کودک ثابت باقی می ماند.ایجاد چنین اتصالاتی در سال های بعد به مراتب دشوار تر است .
_بچه ها عاشق تماشا کردن و بازی کردن با عروسک هستند .
نوع بازی :
*عروسکی را به کودکتان نشان دهید و بعد آن را پشت سرتان پنهان کنید .
*بعد عروسک را دوباره جلوی صورت کودکتان بگیرید و بگویید :«دالی…!(اسم کودک را بگویید )»
*حالا دوباره آن را پشتتان پنهان کنید .
*این کار را ادامه بدهید تا زمانی که کودکتان کم کم حدس بزند عروسکش چه موقع ظاهر می شود .
*بعد عروسک را از جاهای مختلف ظاهر کنید ،مثلا از بالای سر خودتان یا بالای سر کودکتان.
همیشه با گفتن عبارت «دالی…»عروسک را جلوی صورت او بیاورید (البته خیلی به صورتش نزدیک نکنید).
*عروسک را به کودکتان بدهید و ببینید آیا از شما تقلید می کند یا نه.
بازی ششم : من اینجام!
تحقیقات نشان می دهد : بازی های” دالی موشه ” به کودکان می آموزد چیزهایی که ناپدید شده اند دوباره بر می گردند. درک این مسیله باعث می شود که اعتماد کودک به والدین و اطرافیانش بیشتر شود. داشتن یک رابطه ی محکم و عمیق با کودک به او کمک می کند در آینده تنش های معمول زندگی را بهتر تحمل کند.
– کودکان خردسال همه نوع بازی دالی موشه را دوست دارند.
نوع بازی :
* کودکتان را روی زمین بنشانید.
* حوله ای را بردارید و ان را روی سر و صورتتان بیندازید.
* همزمان با برداشتن حوله و نشاندن صورتتان به کودکتان بگویید : ” دالی موشه!”
* این بازی معمولا منجر به خنده کودک می شود و هر چه بیشتر آن را انجام دهید ، جذاب تر و بامزه تر می شود.
* حوله را روی سر کودکتان بیندازید و ببینید آیا آن را برمی دارد یا نه.
* یادتان باشد هر دفعه که حوله را برمی دارید بگویید : “دالی موشه ! “
بازی هفتم : اینجا صدا،آنجا صدا،همه جا صدا
تحقیقات نشان می دهد : وقتی والدین کودک توی چشم های او نگاه می کنند و با صدای آهنگین و دلنشین برایش حرف می زنند،قلب کودک تندتر می زند.
– تقویت مهارت های شنیداری کودک به حرف زدن او در آینده کمک خواهد کرد.
نوع بازی :
* کودکتان را در معرض صداهای مختلف قرار دهید.
* کاغذ های مختلفی را مچاله کنید. کاغذ طلق و زرورق صداهای جالبی دارند.
* با دهانتان صداهای مختلفی درآورید و همزمان انگشت های کودکتان را روی لب هایتان بگذارید. می توانید صداهای زیر را در اورید:
- مثل زنبور وز وز کنید.
- زیر لب چیزی را زمزمه کنید.
- لب هایتان را باد کنید بعد هوا را بیرون بدهید.
- صدای آژیر در آورید.
- سرفه کنید.
- وانمود کنید دارید عطسه می کنید.
بازی هشتم : لمس پارچه های مختلف
تحقیقات نشان می دهد : وقتی بین کودک و اطرافیانش ارتباط عاطفی برقرار می شود ، آن دسته از سلول های مغزی او که کمک می کنند یاد بگیرد چطور خودش را آرام کند، تقویت می شوند.
– بازی هایی با کودکتان انجام دهید که ” هماهنگی ” بین دست ها و چشم هایش را می طلبد چون این نوع بازی ها اتصالات درون مغز کودکتان را تقویت می کند.
نوع بازی :
* اشیایی را که از جنس های مختلفی تهیه شده اند آماده کنید،مثلا چیزهای از جنس پشم،پنبه، مخمل یا ساتن.
* همراه با کودکتان روی زمین بنشینید و یکی از این اشیا را به سمت او دراز کنید و صبر کنید تا ان را در دست بگیرد. وقتی آن را گرفت، حسابی تشویقش کنید.
* وقتی که کودکتان به ان شی دست زد، اسم آن را به او بگویید و سپس آن را کف دستش بگذارید و برایش توصیف کنید که جنسی دارد. مثلا بگویید : ” ببین چه مخمل نرمی ! “
* او معنی تمام حرف هایتان را نمی فهمد ولی صدای شما را با احساسی که از دست زدن به آن شی تجربه می کند به هم ربط می دهد.
بازی نهم : چیزهای کوچولو
تحقیقات نشان می دهد : مهارت های حرکتی مربوط به ماهیچه های بزرگ و کوچک جدا از هم پرورش پیدا می کنند. اگرچه حرکت هایی که به تقویت این مهارت ها کمک می کنند ، در هر دو یکسان است اما برای رشد بهتر باید به هر کدام از آن ها به صورت جداگانه پرداخت.
– با انجام یک سری بازی ها می توانید مهارت های حرکتی کوچک را در کودکتان تقویت کنید.
نوع بازی :
* اشیا ی بی خطر مختلفی را در اختیار کودکتان قرار دهید تا با آن ها بازی کند. می توانید این کار را با پیمانه های مخصوص اندازه گیری، توپ و سایر اسباب بازی های کوچک شروع کنید.
*شی ای را توی دستش بگذارید و بعد تشویقش کنید آن را رها کند.
* جعبه ای در اختیارش بگذارید تا اسباب بازی های مورد علاقه اش را توی ان بیندازد و بعد آن ها را از توی آن بیرون بیاورد.
* تشویقش کنید شی ای را به شما بدهد و بعد آن را حتما به او برگردانید.
* ببینید آیا می تواند دو تا شی را همزمان توی یک دستش نگه دارد یا نه( این کار احتمالا کمی برایش دشوار است).
بازی دهم : گربه موش ،دست بزن به گوش
تحقیقات نشان می دهد : کودکان باید به چیزهای مختلف دست بزنند و با آن ها آشنا شوند. این تجربه ها برای “رشد” مغز و سایر قسمت های بدن آن ها ضروری است. پشت سر گذاشتن چنین تجربه هایی همانقدر حیاتی است که خوردن مواد مغذی و ویتامین ها.
– کودک شما از واکنش نشان دادن به نوازش دست شما و پاسخ گفتن به صدایتان خیلی لذت می برد.
نوع بازی :
* همین طور که دست کودکتان را در دست گرفته اید،برایش شعر بخوانید و بگذارید به قسمت های مختلف بدن شما دست بزند.
* می توانید شعر زیر را برایش بخوانید:
“سفیدو سیاه، دست بزن به پا.
سیب و هلو ، دست بزن به مو.
گربه و موش، دست بزن به گوش.
گنجشک و کلاغ، بزن به دماغ. “
* هر بار که اسم یکی از اعضای بدن را می برید ، دست کودکتان را روی ان عضو بگذارید. مثلا وقتی می گویید:” سیب و هلو دست بزن به مو ” ، دست هایش را روی موهایتان بکشید.
* حالا بازی را برعکس کنید و همین طور که دارید شعر می خوانید به اعضای بدن او دست بزنید.
بازی یازدهم : اسباب بازی های انعطاف پذیر
تحقیقات نشان می دهد : حرکت دادن عضلات کوچک بدن نوزاد روی رشد بخش هایی از مغز که با حرکت ان قسمت از اعضای بدن در ارتباط هستند تاثیر مثبت می گذارد.
– وقتی کودک شما شی ای را در دست هایش فشار می دهد در واقع دارد مهارت های حرکتی کوچکش را تقویت می کند.
کودکان از بازی کردن با اسباب بازی های انعطاف پذیر خیلی خوششان می آید. به نظر می رسد اسباب بازی های لاستیکی مناسب تر از اسباب بازی های دیگر هستند.
نوع بازی :
* اگر فشردن اسباب بازی برای کودکتان سخت است ، دستتان را روی دستش بگذارید و با هم ان را فشار دهید. به محض اینکه کودکتان بازی را یاد بگیرد و بفهمد که فشار دادن اشیا چه حسی دارد ، خودش به تنهایی این کار را می کند.
* همین طور که دارید اسباب بازی را فشار می دهید می توانید شعر زیر راهم برایش بخوانید :
فشار بده ، فشار بده
عروسکتو فشار بده
فشار بده فشار بده
بالشتو هی فشار بده
زنبورا رو نه، گل ها رو نه
برگار و نه ، درختا رو نه
عروسکتو فشار بده
فشار بده ،فشار بده
بالشتو هی فشار بده
فشار بده ، فشار بده.
بازی دوازدهم : بای بای کردن
تحقیقات نشان می دهد : دانشمندان می گویند برقراری ارتباط عاطفی با کودکان مهم ترین عامل رشد و پرورش آنهاست چون باعث می شود بچه ها سریع تر یاد بگیرند و احساس بهتری به خودشان پیدا کنند.
نوع بازی :
* دست ها و پاهای کودکتان را برای افراد یا حیوانات خانگی که می شناسید تکان دهید.
* بهترین زمان برای انجام این بازی وقتی است که افرادی واقعا در اتاق باشند.
* شعر زیر را با لحن آهنگینی برایش بخوانید :
” واسه بابا بای بای کن ، بای بای کن،
بای بای بای… بای بای بای،
به بابا سلام کن، سلام کن، سلام.
حالا بای بای کن ، بای بای کن ، بای بای
بای بای بای … بای بای بای . “
* می توانید دست ها یا پاهایش را برای مامان ، مامان بزرگ ،بابابزرگ ، دوستان و حیوانات خانگی تکان دهید.
روش های زیادی برای تمرین ” دست تکان دادن ” وجود دارد و طولی نمی کشد که کودکتان می تواند بدون کمک شما این کار را انجام دهد.
بازی سیزدهم : بالا بردن
تحقیقات نشان داده است : در آغوش گرفتن و ابراز محبت کردن به کودک ،مغز او را تحریک می کند تا هورمون های مهمی را که به رشدش کمک می کند ازاد کند.
– موسیقی و حرکت ، به صورت همزمان ، نیمکره های مغز را تحریک می کنند.
نوع بازی :
* کودکتان را در آغوش بگیرید و دور اتاق بگردانید و همزمان شعر زیر را با لحن آهنگینی برایش بخوانید :
” دور یه باغ چارگوشه
گربه دوید دنبال موشه.
گربه می گه بازی چه خوبه
می پره بالا پیش نی نی جون.
(به جای ” نی نی جون ” می توانید اسم کودکتان را بگویید.)
* وقتی به کلمه ” بالا ” رسیدید کودکتان را به هوا بلند کنید و سپس او را پایین بیاورید و ببوسید.
بازی چهاردهم : دستت بهش می رسه ؟
تحقیقات نشان می دهد : مغز کودکان اتصالات عصبی و ماهیچه ای لازم برای سینه خیز رفتن و بلند شدن را ایجاد می کند. البته سرعت شکل گیری این اتصالات در بچه های مختلف متفاوت است. هیچ راه فراری نیست ! کودک شما به زودی شروع به بالا رفتن از هر چیزی می کند که سر راهش باشد. پس چرا به کمکش نیایید و ماهیچه های حرکتی بزرگ او را تقویت نکنید !
نوع بازی :
* چند تا کوسن و بالش بردارید و ان ها را روی زمین روی هم بچینید.
* کودکتان را جلوی بالش ها بنشانید. مطمین باشید به او خیلی خوش خواهد گذشت چون طولی نمی کشد که سعی می کند از آن ها بالا برود!
* یکی از اسباب بازی های مورد علاقه اش را بردارید و آن را بالای بالش ها قرار دهید. این کار ، او را حتی بیشتر هم وسوسه می کند.
بازی پانزدهم : کلید
تحقیقات نشان می دهد : انجام بازی هایی که ماهیچه های کوچک کودک را به کار می گیرد،باعث افزایش رشد مغز او می شود.
– این بازی روش بسیار خوبی برای تقویت مهارت های حرکتی کوچک در کودکان است.
کلید ها اسباب بازی محبوب کودکان هستند چون صدا می دهند و راحت می شود ان ها را در دست گرفت. در ضمن بچه ها دوست دارند انها را زمین بیندازند.
نوع بازی :
* کلید ها را در دست بگیرید و به کودکتان بگویید : ” با سه شماره کلیدا رو می اندازیم زمین. یک ،دو ، سه! “
* کلیدها را روی زمین بیندازید و مطمین شوید کودک افتادن انها را دیده است.
* حالا دوباره کلیدها را از روی زمین بردارید و آنها را در دست او بگذارید و جمله را تکرار کنید.
* انگشت هایش را باز کنید تا کلیدها از دستش رها شوند و روی زمین بیفتند.
* بعد از چند بار ، کودک شما بازی را یاد می گیرد و مطمینا از آن خوشش می آید.
بازی شانزدهم : شعر خواندن
تحقیقات نشان می دهد : آواز خواندن ، بچه ها را با الگوهای گفتاری و مهارت های حسی – حرکتی آشنا می کند.
– هر چه کودک شما کلمه های بیشتری بشنود، بخش های گفتاری مغزش بیشتر رشد می کند.
” گفتگوهای ” آهنگین ، شالوده یادگیری زبان در کودکان هستند.
نوع بازی :
* درباره کارهایی که در طول آن روز انجام داده اید با زبان شعر برای کودکتان حرف بزنید.
* مثلا درباره از خواب بیدار شدن، لباس پوشیدن، صبحانه خوردن ، رانندگی کردن و چیزهای دیگر صحبت کنید.
* همچنین می توانید درباره افراد دیگری که در زندگی کودک شما هستند،با او حرف بزنید.
- درباره پدر بزرگ و مادربزرگش برایش بخوانید. مثلا بگویید :” مامان بزرگ یک دنیا دوستت دارد ،اون لپای خوشگلتو بوس می کنه “.
- درباره خواهرها و برادرهایش حرف بزنید : ” خواهرت (اسم خواهرش را بگویید) دوستت دارد،دوستت داره،دوستت داره.”
- راجع به حیوانات خانگی تان حرف بزنید.
بازی هفدهم : صدا از کجا می اید ؟
تحقیقات نشان می دهد : شنیدن مداوم موسیقی قدرت استدلال کودک را در آینده بالا می برد،به خصوص در زمینه مفاهیم مکانی و زمانی.
– انجام بازی هایی که قدرت شنیدن و درک صداها را در کودک شما بالا می برد ، باعث افزایش اتصالات مغزی او می شود. این درک و اگاهی چیزی است که با گذر زمان و کسب تجربه های مختلف به دست می آید.
نوع بازی :
* یک اسباب بازی کوکی را که آهنگ می زند بردارید و جایی دور از چشم کودکتان بگذارید.
* سپس آن را کوک کنید و از کودکتان بپرسید : ” صدا از کجا می آید؟”
* وقتی که کودکتان رویش را به جهت صدا برمی گرداند،او را حسابی تشویق کنید.
* این بازی را در نقاط مختلف اتاق تکرار کنید.
* اگر کودکتان سینه خیز می رود می توانید اسباب بازیی را زیر بالش یا جای دیگری پنهان کنید تا او با شنیدن صدا خودش را به آن برساند.
بازی هجدهم : کوچولوی من چه کار می کنه ؟
تحقیقات نشان می دهد : صحبت کردن با کودکان از سن خیلی کم به انها کمک می کند سریع تر شروع به حرف زدن کنند.
– تمام بازی های فکری که تا حالا انجام داده ایم در این شعر یکجا جمع شده است .
نوع بازی :
* جمله های زیر را برای کودکتان بخوانید و حرکت های گفته شده را انجام دهید :
” کوچولوی من چه کار می کنه؟
کوچولو خودشو تکون می ده.(کودکتان را تکان بدهید.)
کوچولوی من چه کار می کنه ؟
کوچولو توی تختش می خوابه.(کودکتان را به پشت بخوابانید.)
کوچولوی من چه کار می کنه؟
واسه ی بابا لبخند می زنه.(صورت تان را به صورت کودکتان نزدیک کنید و به او لبخند بزنید.)
کوچولوی من چه کار می کنه ؟
کوچولو سرشو تکون می ده.(سر کودکتان را بگیرید و به آرامی به این طرف و آن طرف تکان بدهید.)
کوچولوی من چه کار می کنه ؟
قایم باشک بازی می کنه.( دست هایتان را روی چشم هایتان بگذارید.)
کوچولو ،حالا چه کار کنیم؟
کوچولو بیا نگاه کنیم.(دست هایتان را از روی چشم هایتان بردارید.)
کوچولو،بگو چی می بینی؟
کوچولو، بگو کی می بینی؟ (صورتتان را نزدیک صورت کودکتان بیاورید.)
من برگشتم پیش کوچولو
آره بابا جون،آره بابا جون. (کودکتان را با محبت در اغوش بگیرید.)
بازی برای افزایش هوش و خلاقیت از ۹ تا ۱۲ ماهگی
بازی اول : بابا و مامان و عمو یادگار
تحقیقات نشان می دهد : یک رابطه ی عاطفی قوی با تحت تاثیر قرار دادن سیستم های بیولوژیکی کودک ،اضطراب را کاهش می دهد .
_در این بازی وانمود کنید میخواهید کودکتان را زمین بی اندازید اعتماد او به شما بر هر ترسی در او غلبه خواهد کرد و او از این شور و هیجان لذت خواهد برد.
نوع بازی :
*کودکتان را رو به خود روی پاهایتان بنشانید و همین طور که زانوهایتان را بالا و پایین می کنید ،شعر زیر را برایش بخوانید:
«مامان و بابا و عمو یادگار،
رفتن با اسب دریا کنار.
بابا افتاد ،
مامان افتاد،
عمویادگار پی تی کو پی تی کو
رفت تا رسید دریا کنار .
عمو یادگار پی تی کو پی تی کو
رفت تا رسید دریا کنار .
*وقتی به عبارت «بابا افتاد »رسیدید ، کودکتان را محکم بگیرید و وانمود کنید دارید از یک طرف می افتید .
همین کار را در موقع گفتن عبارت «مامان افتاد »،تکرار کنید و این بار وانمود کنید دارید از طرف دیگر می افتید .
بازی دوم : داخل و خارج
تحقیقات نشان می دهد : تجربه هایی که کودک در ماه های اول زندگی پشت سر می گذارد تاثیر بسزایی روی نحوه ی شکل گیری مدارهای عصبی در مغزش دارد .
_درک مفاهیم مکانی از قبیل داخل، خارج ، پشت، زیر، رو و… در رشد مغز تاثیر بسزایی دارد. انجام بازی هایی که درک کودک را از مفاهیم مکانی بالا می برد، برای سال های آینده اش خیلی مفید است .بهتر است با مفهوم داخل و خارج شروع کنید.
نوع بازی :
*جعبه یا پاکت کاغذی بزرگی را بردارید و یکی از اسباب بازی های مورد علاقه ی کودکتان را توی آن بگذارید
*به کودکتان کمک کنید تا دستش را توی پاکت کند و اسباب بازی را پیدا کند و آن را درآورد.
*دوباره اسباب بازی را در پاکت یا جعبه بگذارید و چندین بار بازی را تکرار کنید .
*شعری از خودتان بسازید(مهم نیست که چندان معنا دار نباشد) و هر بار که اسباب بازی را سر جایش برمیگردانید آن را بخوانید. مثلا بگویید :
«داخل جعبه
بیرون جعبه
خرگوشک من ،بیرون جعبه اس
حالا دوباره می ره تو لونه اش .»
(کلمه ی «لونه اش» را بلند تر ادا کنید .)
بازی سوم : دست می زنم به چشمام
تحقیقات نشان می دهد : نوازش کردن و ابراز محبت به کودک به گوارش او کمک می کند واز اضطراب و ناراحتی او می کاهد.
_این شعر به کودکتان کمک میکند اندام های خود را بهتر بشناسد.
نوع بازی :
*شعر زیر را بخوانید و اول به اعضای مختلف بدن خودتان اشاره کنید:
«دست می زنم به چونه م ،به گونه م،به موهام ،
دست می زنم به کله م،به پاشنه م،به چشمام،
دست می زنم به زانوم ،به گردنم ،به گوشام ،
بعد خم می شوم دست می زنم به پاهام.»
*بعد دست کودکتان را بگیرید و همین طور که دارید شعر را دوباره می خوانید(این بار او را خطاب قرار دهید)، به اعضای بدن او اشاره کنید مثلا بگویید :
«دست می زنم به چونه ت ، به گونه ت ، به موهات…»
*می توانید جمله هایی با همین وزن و قافیه برایش بخوانید
بازی چهارم : اسباب بازی های حلقه ای
تحقیقات نشان می دهد : کمک به رشد مغز کودک به این معناست که او را مدام در محیط هایی قرار دهیم که هم از نظر عاطفی و هم از لحاظ فکری تحریک کننده و جذاب و غنی باشند.
_با مجموعه ای از حلقه های بزرگ و کوچک می شود بازی های زیادی را به منظور رشد ذهنی کودک انجام داد.با تمام اسباب بازی ها می شود بازی های نو و جذابی انجام داد.
به کودکتان کمک کنید تا راه های مختلف بازی با اسباب بازی ها را یاد بگیرد.
*با در نظر گرفتن مهارت ها و نیاز های تکاملی کودکتان او را تشویق کنید یکی از کار های زیر را انجام دهد:
- حلقه ها را از بزرگ به کوچک یا کوچک به بزرگ یا هر روش دیگری روی هم بچیند.
- حلقه ها را پرتاب کند.
- حلقه ها را دور انگشت هایش بیندازد.
- حلقه ها را توی دهانش بگذارد.
- حلقه ها را بچرخاند.
بازی پنجم : کوچولو کجاست؟
تحقیقات نشان می دهد :امروزه دانشمندان به این اطمینان رسیده اند که نحوه ی برقراری ارتباط والدین با کودک و نیز تجربه هایی که برایش فراهم می کنند،روی قدرت یاد گیری و رشد عاطفی او تاثیر می گذارد.
_می توانید این بازی را با عکس های اعضای خانواده یا دوستانتان هم انجام دهید.
نوع بازی :
*چند تا از عکس هایش را بردارید و در جاهای مختلف پنهان کنید.
*جاهایی را انتخاب کنید که برای کودکتان آشناست، مثلا بالای جایی که پوشکش را عوض می کنید ، توی جعبه ی اسباب بازی هایش یا زیر بشقابش.
*به او بگویید :«بیا کوچولو رو پیدا کنیم!»
*سوال های مختلفی از این قبیل بپرسید : «نکنه تو ظرف شوییه؟»، «نکنه روی صندلیه؟»
*در آخر از او بپرسید :«نکنه توی جعبه ی اسباب بازیه(یا هر جای دیگری که آن را گذاشته اید )؟»
*وقتی کودکتان عکس مورد نظر را پیدا کرد،تشویقش کنید و برایش دست بزنید.
بازی ششم : وروجک آهسته،توی قوطی نشسته
تحقیقات نشان می دهد : خانه سازی ،اجرای حرکت های نمایشی و نقش بازی کردن،باعث تقویت حس کنجکاوی،توانایی ریاضی و قدرت بیان کودک می شوند و کمک می کنند در آینده بهتر بتواند مشکلاتش را حل کند.
– این بازی دوست داشتنی به کودک نشان می دهد که غافلگیر کردن می تواند بامزه باشد!
نوع بازی :
* کودکتان را در آغوش خود بنشانید.
* دست هایتان را مشت کنید و شست تان را زیر بقیه ی انگشت هایتان جمع کنید.
* شعر زیر را برای کودکتان بخوانید . وقتی به عبارت ” چرا،می یام” رسیدید، انگشت شستتان را ظاهر کنید.
” وروجک ما آهسته
توی قوطی نشسته
نمی یای بیرون ؟
چرا می یام”.
* کمک کنید کودکتان انگشت هایش را مشت کند و بعد به او نشان دهید چطور شستش را ظاهر کند.
* این بازی را به شیوه زیر هم می توانید انجام دهید :
خم شوید و بعد یکمرتبه بپرید بالا.
بازی هفتم : بازی موقع حمام
تحقیقات نشان می دهد : مهارت ها و توانایی های زبانی کودک در محیطی بیشتر تقویت می شود که از نظر گفتاری غنی باشد.
– شعر ” تیک و تیک و تاک ” شعر کودکانه بسیار خوبی است که می توانید موقع حمام کردن کودکتان ان را برایش بخوانید و با او بازی کنید.
” تیک و تیک و تاک ،
تیک و تیک و تاک.
موشه از دیوار دوید بالا.
یه دفه ساعت ، یه دونه زنگ زد
موشه از دیوار دوید پایین.
تیک و تیک و تاک
تیک و تیک و تاک.
* همزمان با گفتن عبارت ” موشه از دیوار دوید بالا ” ، لیف یا صابون را به آرامی ، از پایین به بالا روی دست کودک بکشید.
* موقع گفتن عبارت ” موشه از دیوار دوید پایین ” ، لیف را از بازوی کودک به سمت مچ دست او بکشید.
* می توانید این بازی را با بالا و پایین کردن یک اسباب بازی در کنار دیواره ی وان هم انجام دهید.
بازی هشتم : چشمک زدن
تحقیقات نشان می دهد : تحقیقات ثابت کرده است بالاترین میزان یادگیری و درک موسیقی بلافاصله بعد از تولد است. در مغز نوزادان تعداد زیادی ژن و سیناپس عصبی وجود دارد که ان ها را فورا آماده یادگرفتن موسیقی می کند.
– موسیقی ریتم زبان را نظم می دهد.
نوع بازی :
* همینطور که دست های کودکتان را در دست گرفته اید،شعر زیر را برایش بخوانید.
* وقتی به آخرین کلمه هر مصرع رسیدید ، دست های او را به هم بزنید و ان کلمه را برای تاکید بلندتر ادا کنید.
” چشمک بزن ستاره
کوچولو تو رو دوست داره
(دست هایش را به هم بزنید)
اون بالا توی آسمون
چشمک بزن برامون
( دست هایش را به هم بزنید)
چشمک بزن ستاره.
(دست هایش را به هم بزنید)
کوچولو تورو دوست داره
(دست هایش را به هم بزنید)
(به جای کوچولو اسم کودکتان را بگویید .)
بازی نهم : شعر دندان
تحقیقات نشان می دهد : عشق و محبتی که والدین به کودک نشان می دهند پیوند عاطفی محکمی بین ان ها و فرزندشان ایجاد می کند. ابراز این عشق و علاقه تاثیر به سزایی روی نحوه ی برقراری اتصالات در مغز کودک دارد.
– این بازی یکی از بازی هایی هست که بچه ها خیلی دوست دارند و ممکن است برای خودنمایی در مقابل دوستان و آشنایان از ان استفاده کنند.
نوع بازی :
* به کودکتان یاد بدهید دهانش را باز کند و دندانهایش را نشان دهد.
* زبانتان را به او نشان دهید و ببینید آیا کودکتان از شما تقلید می کند یا نه.
* حالا زبانتان را روی دندان های بالایی تان بمالید.
* شعر زیر را بخوانید و حرکت های گفته شده را انجام دهید :
” بیست و چار تا اسب سفید
(به دندان هایتان اشاره کنید)
ایستاده بودن ردیف
یه گاو قرمز رسید
(زبانتان را نشان دهید)
همشونو از دم لیسید
(زبانتان را به دندان های بالایی تان بمالید ).”
* دوباره شعر را بخوانید و به دندان ها و زبان کودکتان اشاره کنید.
* او را تشویق کنید زبانش را به شما نشان دهد و ان را روی دندان های بالایی اش بکشد.
بازی دهم : آشنایی با کتاب
تحقیقات نشان می دهد : سفر یادگیری زبان از رحم مادر آغاز می شود، یعنی از جایی که جنین پیوسته صدای مادرش را می شنود.
یکی از هدیه های فوق العاده خوبی که می توانید به کودکتان بدهید این است که با صدای بلند برایش کتاب بخوانید.
کودکان به شکل کتاب، دیدن تصاویر ، ورق زدن صفحات ،در دست گرفتن و لمس کردن کتاب علاقه دارند.
نوع بازی :
* به عکسی اشاره کنید و بگویید عکس چه چیزی است. وقتی به یک عکس چند بار اشاره کنید،کودکتان اسم شی یا شخص را یاد می گیرد.
* از کودکتان بپرسید : ” …… کجاست ؟ “. ببینید آیا به عکس مورد نظر شما اشاره می کند یا نه.
* بگذارید کودکتان کتاب را در دست بگیرد، آن را زمین بیندازد یا صفحاتش را ورق بزند. این نوع امتحان کردن، راه را برای ” خوب صحبت کردن ” و ” خوب خواندن ” هموار می کند و اوقات خوشی را برای شما و کودک تان به ارمغان می آورد.
* همان کتاب را چندین بار برای کودکتان بخوانید.
بازی یازدهم : آواز خواندن
تحقیقات نشان می دهد : خواندن شعر و انجام بازی های موزیکال کودکانه در حقیقت تمرین های عصبی هستند که به کودکتان کمک می کنند الگوهای زبانی و مهارت های حرکتی را یاد بگیرد.
– در حینی که کودک شما دارد مهارت های زبانی اش را افزایش می دهد ، قطعا از کشف کارهای دیگری که می تواند با دهانش انجام دهد لذت خواهد برد.
نوع بازی :
* شعر ی را که کوچولوی شما از شنیدن ان لذت می برد انتخاب کنید ، شعرهای محبوبی مثل ” چشمک بزن ستاره ” ، ” تپلویم تپلو ” ، ” یه توپ دارم قلقلیه ” و امثال ان.
* شعر را به روش های مختلف برایش بخوانید-
مثلا با صدای بلند ، با صدای آهسته ، زیر لب و غیره.
* هر چه کودک شما این شعر را به شیوه های متنوع تری بشنود ،بیشتر سعی می کند از شما تقلید کند و مهارت های زبانی اش بیشتر تقویت می شود.
بازی دوازدهم : چهره شاد
تحقیقات نشان می دهد : محققان دریافته اند کودکان قصه هایی را که احساسات عمیق آنها را برمی انگیزد ، بهتر به خاطر می سپارند.
– با استفاده از قصه کودکتان را تشویق کنید احساساتش را بروز دهد.
نوع بازی :
* تصاویر بچه های شاد و خندان را از مجله ها جدا کنید. عکس های رنگی بهتر است.
* آن عکس ها را روی مقوا بچسبانید و همراه با کودکتان به ان ها نگاه کنید.
* در مورد احساساتی که در ان عکس ها به تصاویر کشیده شده است با کودکتان حرف بزنید. تصاویر یک چهره شاد در ذهن کودک شما نقش می بندد و اتصالات جدیدی را در مغز او ایجاد می کند.
* همراه با کودکتان به چهره های شاد نگاه کنید و همین طور که به او لبخند می زنید برایش شعر بخوانید.
بازی سیزدهم : تکرار کن !
تحقیقات نشان می دهد : حرف زدن با کودک به گسترش دامنه لغت او در اینه کمک می کند.
– تقلید کردن یک مهارت ذاتی در کودکتان است .
نوع بازی :
* کلمه ای را بگویید و کودکتان را تشویق کنید از شما تقلید کند و ان را تکرار کند.
* کلمه هایی را انتخاب کنید که برایش آشنا هستند. در ضمن بهتر است با کلمه های یک بخشی شروع کنید.
* شما احتمالا این کار را تا حالا با پرسیدن و یاد دادن چیز هایی از قبیل ” گاوه چی می گه؟ ” انجام داده اید.
* هر بار که کودکتان گفته های شما را تکرار کرد ، او را تشویق کنید و در آغوش بگیرید.
* بعضی از کلمه های یک بخشی آسان عبارتند از :
” آب” و ” باد” .
کلمه های دو بخشی زیر هم برای شروع کلمه های ساده ای هستند :
” بابا ” ، ” مامان ” ، ” انار” ، ” بای بای ” .
بازی برای افزایش هوش و خلاقیت از ۱۲ تا ۱۵ ماهگی
بازی اول : آواز خواندن و نوازش کردن
تحقیقات نشان می دهد : برای اینکه مغز کودک رشد کند و شکوفا شود باید به او محبت کرد،او را در آغوش گرفت،با او حرف زد ،برایش شعر و کتاب خواند و اجازه داد دنیای اطرافش را کشف کند.
_این بازی مهارت های شنیداری و قدرت درک ریتم را در کودک تقویت می کند .
سعی کنید موقع عوض کردن پوشک کودکتان یا موقع حمام کردن او و یا در هر فرصتی که پیش آمد برایش آواز بخوانید و همزمان او را نوازش کنید.
نوع بازی :
*شعر مورد علاقه ی خود را برای کودکتان بخوانید و همراه با ریتم آن ،با انگشت سبابه تان ضربه های ملایمی به شکمش بزنید یا گونه اش را نوازش کنید و یا کمرش را بمالید.
*همیشه شعر را با بوسه ای گرم به پایان ببرید.
*همچنین می توانید یک خط شعر را بخوانید و فقط به جای یک کلمه از آن ، با دست ، به آرامی به کودکتان ضربه ای بزنید . برای مثال ،«چشمک بزن…(به کلمه ی «ستاره» که رسیدید با دست آهسته ضربه ای به کودک بزنید ولی دیگر کلمه ی «ستاره»را نگویید).
بازی دوم : بالا و پایین انداختن
تحقیقات نشان می دهد ارتباط مثبت کودک با بزرگ سالانی که دلسوز هستند و به او توجه نشان می دهند، مغز کودک را تحریک میکند،باعث افزایش سیناپس ها می شود و اتصالات موجود در مغزش را محکم تر می کند.
_بالا و پایین انداختن کودک برای او خیلی لذت بخش است و موجب محکم تر شدن رابطه ی شما با کودکتان می شود.
نوع بازی :
*کودکتان را روی پاهایتان بنشانید و زیر بغلش را محکم بگیرید.
*همین طور که دارید او را بالا و پایین می اندازید شعر زیر را برایش بخوانید
«بپر بالا، بپر پایین
بالا ،پایین ،بالا، پایین
این ور ،اون ور ، اینجا ، اونجا
بالا، پایین ، بالا ،پایین.
بپر بالا ، بپر پایین
ویژ…!
بپا نیفتی!
(کودکتان را به یک سمت خم کنید ).»
*شعر را یک بار دیگر بخوانید و این بار کودک را از طرف دیگر «خم» کنید.
*شعر را دوباره تکرار کنید و وقتی به کلمه ی «ویژ» رسیدید ،زانوهایتان را از هم باز کنید و همین طور که کودک نوپایتان رامحکم از کمر گرفته اید بگذارید پایین بیاید.
بازی سوم : به به!
تحقیقات نشان می دهد : کودک لحن صدا و حالت چهره ی فرد را زود تر از کلمات او درک می کند. آموزش احساسی با تمام حوزه های مربوط با یادگیری مرتبط است .
_ابراز محبت و علاقه به کودکتان برای رشد مغز او مفید است.
نوع بازی :
*همین طور که دارید غذا و عصرانه ای برای کودکتان آماده می کنید شعر زیر را برایش بخوانید.این کار مهارت های زبانی کودکتان را تقویت می کند :
«دنبال شیر می گردیم.
دنبال شیر میگردیم.
موقع شیر خوردنه
موقع شیر خوردنه.»
*به سمت یخچال بروید و قوطی شیر را در آورید و بگویید :«من خیلی شیر دوست دارم به به !به به!»
*می توانید به جای شیر درباره ی هر غذایی که دوست دارید شعر را بخوانید .غذای مورد نظرتان را به او نشان دهید و بعد درباره ی آن غذا با کودکتان صحبت کنید.
*این نوع بازی ها مهارت های زبانی کودک را تقویت می کنند.
بازی چهارم : دالی موشه بازی
تحقیقات نشان می دهد : با هر بازی دالی موشه ،هزاران اتصال در میان سلول های مغزی تشکیل یا تقویت می شود.این مسائله به نوبه ی خود باعث پیچیدگی بیشتر در مدار بندی تو در تویی می شود که معمولا تا پایان عمر برقرار است.
_بازی دالی موشه نه تنها برای کودک نو پای شما بازی مفرحی است بلکه در رشد مغزش هم اهمیت زیادی دارد.
نوع بازی :
*شما می توانید به صورت های زیر با کودکتان دالی موشه بازی کنید :
- دستتان را روی چشمتان بگذارید .
- حوله ای را روی صورتتان بیندازید.
- پشت در یا پشت یکی از اسباب و اثاثیه بزرگ منزل تان پنهان شوید و یکمرتبه بیرون بپرید.
- دست های کودک نوپایتان را روی چشم هایش بگذارید و بعد آنها را بردارید.
- اسباب بازی یا عروسکی را زیر پارچه ای پنهان کنید و بعد پارچه را از رویش کنار بزنید.
- با خودکار شکل صورتی را روی انگشت شست تان بکشید و بعد آن را زیر انگشت های دیگرتان پنهان کنید.
بازی پنجم : حرف زدن با زبان کودکانه
تحقیقات نشان می دهد : بچه های کوچک به «حرف های کودکانه»والدین شان توجه زیادی می کنند .این مسائله به نوبه ی خود باعث می شود بچه ها بیشتر به اهمیت کلمات پی ببرند.
_حرف زدن با زبان کودکانه یعنی اینکه با صدای بلند با کودکتان صحبت کنید و برایش شعر بخوانید .
نوع بازی :
*بعضی از شعر های دلخواهتان مثل «چشمک بزن ستاره» یا «عمو زنجیر باف»را با زبان کودکانه برای فرزندتان بخوانید .
*کودکتان را در آغوش بگیرید و شعرها را به دو حالت برایش بخوانید: اول با لحن معمولی و بعد با زبان کودکانه .
*وقتی شعر را برای بار دوم با زبانه کودکانه برای کودکتان می خوانید توجه خاصی به کلمات شما نشان می دهد.
بازی ششم : ابراز محبت
تحقیقات نشان می دهد : بعضی از اتصالاتی که در مغز کودک شکل می گیرد ، در برقراری ارتباط صمیمانه او با دیگران در سال های بعد تاثیر به سزایی دارد. دکتر بروس پری ، روانپزشک دانشکده پزشکی هیلر در تگزاس معتقد است بچه هایی که در سال های اولیه عمرشان محبت نمی بینند ، از این اتصالات بی نصیب می مانند.
– این بازی به کودک یاد می دهد که چطور محبتش را ابراز کند.
نوع بازی :
* با کودک نوپایتان روی زمین بنشینید و چند تا از اسباب بازی ها و عروسک های مورد علاقه اش را در کنارتان روی زمین بگذارید.
* یکی از عروسک هایش را بردارید و آن را در آغوشتان تکان دهید و همزمان کلمه ی محبت امیزی مثل این بگویید :
” چقدر بازی با تو کیف داره “، ” خز قهوه ای قشنگش رو نیگا !” یا ” دوست دارم بغلت کنم.”
* حالا همین کار را با کودکتان بکنید .
* یکی از عروسک هایش را به او بدهید و از او بخواهید آن را در آغوش بگیرد و ببوسد.
* تا زمانیکه کودکتان از بازی خسته نشده آن را ادامه دهید. طولی نمی کشد که می بینید کودکتان خودش به تنهایی دارد این بازی را انجام می دهد.
بازی هفتم : تکان دادن و لالایی خواندن
تحقیقات نشان می دهد : در معرض موسیقی قرار گرفتن کودک، تاثیر بسزایی روی درک او از مفاهیم مکانی و زمانی دارد، یعنی روی توانایی او در تجسم تکه های جدا شده و سر هم کردن دوباره آنها در ذهنش . این نوع استدلال زیربنای ریاضیات، مهندسی و رشته های دیگر است.
– کودکتان را در آغوش بگیرید و همین طور که دارید برایش لالایی می خوانید ، او را به عقب و جلو حرکت دهید.
نوع بازی :
* می توانید شعرهای زیر را برایش بخوانید :
- ” گنجشک لالا ،سنجاب لالا “
- ” لا لا لا لا ، گلم باشی ، لالایی “
* کودکتان را به عقب و جلو حرکت دهید. این کار به او آرامش می دهد و اعتماد بین شما را زیاد می کند.
* در پایان آخرین حرف شعر کودکتان را محکم در آغوش بگیرید.
بازی هشتم : خواندن کتاب
تحقیقات نشان می دهد : خواندن کتاب یا تعریف کردن قصه به ” رشد ” مغز کودک کمک می کند و او را تشویق می کند تا کتاب را با چیزهایی که در زندگیش از همه بیشتر دوست دارد یعنی با صدای شما و آغوش گرمتان ، پیوند بزند.
– روش های بسیاری وجود دارد که با کمک ان ها می توانید عشق به مطالعه را در کودکتان زیاد کنید.
نوع بازی :
* کودک نوپایتان را تشویق کنید تا با کتاب هایی که تصاویر برجسته دارد یا از پارچه یا مقوایی محکم تهیه شده اند بازی کند.
* به تصاویر توی کتاب اشاره کنید و اشیای مختلف را نام ببرید.
* اشعار کودکانه توی کتاب را با لحن آهنگین برایش بخوانید .
* وقتی دارید برای کودکتان کتاب می خوانید ، لحن صدایتان را با توجه به موضوع یا شخصیت ها عوض کنید و شکلک های بامزه از خودتان درآورید تا توجه او جلب شود.
* پیوسته برای کودک نوپایتان کتاب بخوانید ولی سعی کنید مدت زمان این کار کوتاه باشد تا کودک خسته نشود.
بازی نهم : می تونی من رو بگیری ؟
تحقیقات نشان می دهد : مواد معدنی موجود در بدن مواد خامی هستند که برای اتصالات مغزی لازمند. یکی از دلایلی که بعضی از کودکان زودتر از بقیه سینه خیز رفتن و راه رفتن را یاد می گیرند این است که مواد معدنی مورد نیاز دوران رشد خود را زودتر می سازند.
– سینه خیز رفتن به صورت دایره وار همراه با کودکتان بسیار مفرح است.
نوع بازی :
وقتی کودک نوپایتان دارد سینه خیز می رود ، با انجام بازی زیر او را به ادامه حرکت تشویق کنید.
* یکی از اسباب بازی های دلخواه کودکتان را در گوشه ای از اتاق بگذارید.
* روی زمین بنشینید و سینه خیز به سمت آن بروید. وقتی به اسباب بازی رسیدید آن را بردارید و از زبان اسباب بازی به نوزادتان بگویید :
” یالا… ( اسم کودکتان ) ، می تونی بیایی من رو بگیری؟ “
* کوچولویتان را تشویق کنید تا سینه خیز به طرف اسباب بازی بیاید.
* اگر کودکتان تازه راه افتاده است ، اسباب بازی را در جای مرتفع تری قرار دهید تا او سعی کند روی پایش بایستد و خودش را بالا بکشد و ان را بگیرد.
بازی دهم : هل دادن اشیا
تحقیقات نشان می دهد : اگر سلول های عصبی مرتبط با مهارت های دیداری و حرکتی در سن کم ورزیده نشوند، در بزرگسالی آنقدر که باید ” انعطاف پذیر ” نیستند که بتوانند در مواجه با تجربه ها و موقعیت های مختلف به هم متصل شوند.
– وقتی کودکان چیزی را هل می دهند ، احساس می کنند قوی هستند و بر اوضاع تسلط دارند. این نوع بازی ها روش فوق العاده ای هستند برای حس اعتماد به نفس و هماهنگی در کودکان نوپا .
نوع بازی :
* چند شی مختلف را انتخاب کنید تا کودکتان ان ها را هل بدهد. از چیزهایی استفاده کنید که وزن بسیار کمی دارند،مثلا از عروسک ، اسباب ابزی های کوچک یا اسباب بازی هایی که بشود ان ها را هل داد.
* بگویید : ” یک ، دو ، سه ، هل بده ! ” و بعد یکی از اسباب بازی ها را هل بدهید.
* دوباره بشمارید و کودکتان را تشویق کنید تا این بار او اسباب بازی اش را هل بدهد.
* وقتی کوچولویتان تمام روز کلمه ” ده ” ( منظورش همان عدد ” سه ” است) را به زبان آورد می فهمید که از این بازی خوشش آمده است.
بازی برای افزایش هوش و خلاقیت از ۱۵ تا ۱۸ ماهگی
بازی اول: آوازخواندن
تحقیقات نشان می‌دهد هر چه کودک زودتر با موسیقی آشنا شود، توانایی بیشتری برای درک موسیقی و لذت بردن از آن پیدا میکند.
با آوازخواندن، توانایی و حساسیت کودکتان را نسبت به موسیقی تقویت کنید.
اگر نمی‌توانید شعری را با گام‌های درست یا با آهنگ خوشایند بخوانید اصلاً مهم نیست. مهمترین مسئله این است که از آوازخواندن لذت ببرید.
نوع بازی:
می‌توانید شعرهای زیر را برایش بخوانید؛ البته هر شعر دیگری هم که بلد باشید و آن را دوست داشته
باشید و آن را دوست داشته باشید برای این بازی مناسب است:
– صبح که از خواب پا میشم.
– به به هوا عالیه!
– موش موشک من
– خدا، خدای مهربون
– تپلویم تپلو
* شعر را از نوع بخوانید و همزمان از حرکتهای دست و صورتتان نیز استفاده کنید.
* دست کودک نوپایتان را برای دست زدن، بای‌بای کردن و امثال آن بگیرید و تکان دهید. اول خودتان حرکت را انجام دهید و بعد اجازه دهید کودکتان این کار را بکند.
* از آوازخواندن با کودکتان در هر ساعتی از شبانه‌روز لذت ببرید، مثلاً وقتی توی اتومبیل هستید یا توی صف سوپرمارکت ایستاده‌اید یا در مطب دکتر نشسته‌اید. تمام اوقات برای آواز خواندن باکودک مناسب است.
بازی دوم: جنسش چیه
تحقیقات نشان می‌دهد آن دسته از بچه‌هایی که در محیط‌هایی بزرگ میشوند که به میزان زیادی در معرض زبان و گفتگوهای کلامی هستند تقریباً در اکثر موارد تا سه سالگی در حرف زدن مهارت کامل پیدا میکنند. کسانی که در کودکی از شنیدن زبان بی‌نصیب مانده‌اند، در آینده دچار مشکل میشوند و باید زحمت زیادی برای یادگرفتن و مهارت یافتن در آن بکشند، هر چقدر هم که آدم‌های باهوشی باشند و یا تحت آموزش‌های وسیع قرار بگیرند.
این بازی حس لامسه کودک را تقویت میکند و باعث می شود بافت‌های مختلف را بهتر درک کند. بعلاوه مهارت های زبانی او را نیز تقویت میکند.
نوع بازی:
* اشیا مختلفی را که بافت‌های جالبی دارند در اختیار کودکتان قرار دهید تا به آنها دست بزند و تفاوت‌هایشان را احساس کند؛ مثلاً یک چیز سفت (چوب یا سنگ) و یک چیز نرم (اسباب‌بازی اسفنجی)
* دستش را روی شی سفتی که انتخاب کرده‌اید بگذارید و اسم آن شی را همراه با صفت سفت بگویید.
* برای مثال بگویید: چوب سفت حالا دستتان را روی شی سفت دیگری بگذارید و دوباره نامش را بگویید، مثلاً میز سفت
* این کار را چند بار تکرار کنید و بعد اشیاء نرم را به او معرفی کنید، مثلاً یک پتوی نرم یا بالش نرم.
* کلمه سفت را با لحن خشن و کلمه نرم را با لحن خیلی ملایمی ادا کنید.
بازی سوم: می‌یای با هم بازی کنیم؟
تحقیقات نشان می‌دهد که آهسته و شمرده صحبت کنید تا کودک نوپای شما بتواند تک تک کلمه‌ها را از هم تشخیص دهد. تأکید کردن روی یک کلمه یا تکرار کردن آن هم می‌تواند مفید باشد.
این بازی روشی سرگرم‌کننده و جالب برای تقویت مهارت‌های زبانی کودک است.
نوع بازی:
* یکی از اسباب‌بازی‌های مورد علاقه‌اش را بردارید (مثلاً خرس عروسکی‌اش) و آن را به گوش‌تان نزدیک کنید، طوری که انگار دارید به حرفهای خرس گوش می‌دهید. به کودکتان بگویید: آقا خرسه می‌گه می‌یای با هم بازی کنیم؟
* جمله ؟می‌یای با هم بازی کنیم؟ را با صدای بلند بگویید.
* خرس عروسکی را به کودک نوپایتان بدهید و از او بپرسید، آقا خرسه چی می‌گه؟
* بازی را با سئوال کردن درباره اینکه سایر اسباب‌بازی‌ها یا وسایل توی اتاق چه می‌گویند ادامه دهید. برای مثال بگویید: صندلی می‌گه: بشین روی من.
* همیشه وقتی دارید به جای اسباب‌بازی یا شیءای صحبت میکند، با صدای بلند حرف بزنید.
بازی چهارم: غلتاندن توپ
تحقیقات نشان می‌دهد که هر حرکت جدیدی باید بارها و بارها تکرار شوند تا جریان‌های عصبی را که از نواحی فکری مغز به قشر حرکتی و از انجا به اعصاب مرتبط با عضلات می‌روند، تقویت کند.
شما با غلتاندن توپ به سمت کودکتان و تشویق کردن او به غلتاندن مجدد آن به سمت خودتان می‌توانید مهارت‌های حرکتی او را تقویت کنید.
کودک نوپای شما به سنی رسیده که غلتاندن توپ برایش بازی مفرح و سرگرم‌کننده‌ای است. بازی زیر را با او انجام دهید.
نوع بازی:
* با کودکتان روی زمین بنشینید. اسمش را صدا بزنید تا توجهش به شما جلب شود و به شما نگاه کند بعد توپ را به سمت او بغلتانید.
* او را تشویق کنید تا توپ را دوباره به سمت شما بغلتاند.
* در حین غلتاندن توپ با لحن آهنگینی بگویید؛ توپ رو قل می‌دم طرفِ…….. (اسم کودک).
* وقتی کودکتان توپ را به طرف شما غلتاند بگویید: (اسم کودک)…….. توپ رو قل می‌ده طرفِ (بابا).
* فقط زمانی این جمله‌ها را بگویید که توپ واقعاً بین شما دو نفر رد و بدل می‌شود.
بازی پنجم: بلوک بازی
تحقیقات نشان می‌دهد مهارت‌های حرکتی بزرگ و کوچک به طور مستقل از هم پرورش پیدا میکنند، گرچه هر دو به مبناهای فیزیکی یکسانی نیاز دارند. اگر کودکی در طول یک هفته انرژی زیادی را روی مهارت‌های حرکت بزرگ بگذارد، فرصت کافی برای تقویت مهارت‌های حرکتی کوچکش نخواهد داشت.
روی هم چیدن بلوکها به پرورش مهارت‌های حرکتی کوچک فرزندتان کمک میکند.
نوع بازی:
* می‌توانید این کار را با بلوک‌های آماده هم انجام دهید، ولی اگر خودتان بتوانید بلوک‌های موردنظرتان را درست کنید، جالب‌تر و سرگرم‌کننده‌تر است.
* با استفاده از قوطی‌های خالی شیر، بلوک‌های یک بار مصرف درست کنید. آنها را با بند به هم ببندید و روی قوطی‌ها را با کاغذ بپوشانید.
* کودکتان را تشویق کنید با مداد شمعی یا با عکس برگردان بلوکها را تزئین کند.
* با کودکتان شروع به بازی کنید و بلوکها را روی هم بگذارید. هر بار که بلوکی را روی بلوک دیگر گذاشت، او را تشویق کنید.
* بعضی وقت‌ها کودکتان از خراب کردن چیزی که ساخته است بیشتر خوشش می‌آید.
بازی ششم: وقت قصه
تحقیقات نشان می‌دهد که خواندن کتاب با صدای بلند برای کودکان باعث فعال‌شدن قوه تخیل آنها می‌شود و میزان شناخت آنها را از دنیای اطراف‌شان بیشتر میکند. به علاوه کمک میکند مهارت‌های زبانی و شنیداری‌شان تقویت شود و آنها را آماده میکند تا زبان نوشتاری را درک کنند.
این بازی به تقویت مهارت‌هایی که کودک قبل از شروع خواندن، باید آنها را یاد بگیرد کمک میکند. در ضمن او را به کتاب و کتابخوانی علاقمند میکند.
وقتی میخواهید برای کودکتان کتابی بخوانید نکات زیر را به خاطر داشته باشید؛
* کتاب خواندن برای کودکان نوپا ممکن است سخت و خسته‌کننده باشد، فراموش نکنید که بچه‌ها دوتا چهار دقیقه بیشتر نمی‌توانند آرام بنشینند.
* بچه‌های نوپا از کتاب‌هایی خوششان می‌آید که پر از تصاویر بچه‌هایی باشد که کارهای آشنایی مثل غذا خوردن، دویدن و خوابیدن را انجام می‌دهند.
* کتاب‌هایی که درباره سلام و خداحافظی کردن باشند، در میان بچه‌های این گروه سنی محبوبیت زیادی دارند.
* داشتن شعر و متن‌های ساده‌ای که برای کودک قابل حدس زدن باشد، معیارهای خوبی برای انتخاب کتاب هستند.
* برای اینکه توجه کودکتان را به کتابی که دارید برایش میخوانید بیشتر جلب کنید، نام او را با نام کودک قهرمان داستان عوض کنید.
* شما می‌توانید در هر جایی برای کودکتان کتاب بخوانید، روی تخت، توی حمام (البته با ا ستفاده از کتاب‌های ضد آب!)، روی زمین یا توی تاب.
بازی هفتم: در آغوش گرفتن
تحقیقات نشان می‌دهد کودکان عاشق والدینشان هستند. روانشناسان این عشق را دلبستگی می‌نامند. تئوری دلبستگی که نخستین بار جان بالبی روانپزشک انگلیسی در سال ۱۹۵۰ آن را ارائه داد، یکی از ماندگارترین تئوری‌های قرن بیستم در زمینه رشد انسان است.
در آغوش گرفتن کودکتان شیوه بسیار مؤثری برای پرورش دادن توانایی‌های مغزی اوست.
در‌آغوش گرفتن کودک در مواقع خطر حتی از این مهم‌تر است چون باعث می‌شود کودک آرامش خاطر پیدا کند.
* اگر کودک شما دارد در جایی پرسه می‌زند که نباید می‌رفته، او را بلند کنید و در آغوش بگیرید و برایش توضیح دهید که : تو نباید بری اونجا چون خطرناکه.
* او از لحن صدای شما می‌فهمد کاری که انجام داده کار اشتباهی بوده است.
* علاوه بر این، وقتی کودکتان را این طور در آغوش می گیرید و با او حرف می‌زنید، می‌فهمد که به او اهمیت می‌دهدی و میخواهید از او محافظت کنید.
بازی هشتم: رفتن به پارک
تحقیقات نشان می‌دهد کمک به رشد مغز کودک به این معناست که او را مدام در محیط‌هایی قرار دهیم که هم از نظر عاطفی و هم از نظر فکری غنی باشند و او را به فعالیت و واکنش وادارند.
این بازی مهارت‌های زبانی کودک نوپایتان را تقویت میکند.
کودکان تازه راه افتاده عاشق اسباب‌بازی‌ها و حیوانات عروسکی‌شان هستند و اغلب اوقات صدای آنها را می‌شنوید که دارند با عروسک‌هایشان حرف می‌زنند.
* این بازی را با کودکتان انجام دهید: وانمود کنید میخواهید با او و حیوان عروسکی‌اش به پارک بروید.
* سئوال‌هایی از او بپرسید که او را تشویق به حرف زدن کند. مثلاً بگویید: به نظرت خرسی امروز چی بپوشه؟، بیرون هوا سرده؟، اگه خرسی کفش نپوشه، پاهاش چی میشه؟
* این هم چند نمونه سئوال دیگر: به نظرت ناهار رو ببریم توی پارک بخوریم؟ و میمونت چی دوست داره بخوره؟
* همیشه به جواب‌های کودکتان واکنش نشان دهید چون باعث می‌شود او بیشتر حرف بزند.
* مهارت‌های زبانی برای زمانی هم که کودکتان بزرگتر می‌شود و خواندن یاد می‌گیرد ضروری است.
بازی نهم: لبخند بزن!
تحقیقات نشان می‌دهد که تجربه‌های حسی کودک و ارتباطات اجتماعی او با بزرگسالانی که احساس میکند مواظب و پشتیبان او هستند، توانایی‌های ذهنی‌اش را تقویت می کند.
این بازی به کودک کمک میکند خودش و توانایی‌هایش را بهتر بشناسد.
* همراه با کودکتان در آینه نگاه کنید.
* همینطور که کودکتان دارد در آینه به خودش نگاه میکند از او بخواهید این کارها را انجام دهد:
– لبخند بزند.
– زبانش را بیرون بیاورد و آن را وارسی کند.
– دهانش را باز و بسته کند.
– به دندانهایش نگاه کند.
* چیزی برای خوردن به او بدهید و بگذارید همینطور که دارد غذایش را می‌جود، خودش در آینه تماشا کند (البته، با دهان بسته!)
بازی دهم: صدای اسباب‌بازی
تحقیقات نشان می‌دهد که قرار گرفتن در معرض انواع مختلف محرک‌های موسیقیایی و تقویت‌کننده‌های مهارت‌های شنیداری در سالهای اولیه زندگی برای رشد ذهنی کودک بسیار مهم است.
ببینید کودکتان دوست دارد با چه اسباب‌بازی‌هایی بازی کند، او را تشویق کنید صداهای اسباب‌بازی‌ها را در آورد.
* از او بخواهید صداهای زیر را از خودش درآورد:
– صدای قطار
– صدای ماشین
– صدای ساختگی حیوانات عروسکی
– صدای ریختن تکه‌های لگو: هر چه ساختمان ساخته شده بلندتر، صدا بلندتر.
بازی برای افزایش هوش و خلاقیت از ۱۸ تا ۲۱ ماهگی
بازی اول : کلمه،کلمه،کلمه
تحقیقات نشان می دهد : کودکان با شنیدن مکرر واژه ها زبان را یاد می گیرند. به همین دلیل هر چه زودتر با کودکتان شروع به حرف زدن کنید،بهتر است. عکس های توی کتاب ها و مجله ها سوژه خوبی برای صحبت کردن هستند.
نوع بازی :
* تصاویر آشنایی مثل عکس حیوانات،کودکان و غذاها را از مجله بچینید.
* همراه با کودکتان به عکس ها نگاه کنید و درباره هر کدام از آنها حرف بزنید.
* برای مثال به عکس گاو اشاره کنید و بگویید :” گاوه توی مزرعه اس. گاوه می گه ما ما.”
* حالا از کودکتان بپرسید گاو چه می گوید. اگرجوابی نداد، دوباره حرف هایتان را تکرار کنید.
* به عکس نوزادی اشاره کنید و بگویید” نی نی توی گهواره س. نی نی می گه اووه ، اووه.” بعد از کودکتان بخواهید صدای نوزاد را در بیاورد.
* درباره تصویری که کودکتان دارد به آن نگاه می کند حسابی حرف بزنید و بعد به سراغ عکس جدیدی بروید.
* بگذارید کودکتان یکی از عکس ها را انتخاب کند و درباره آن با شما حرف بزند یا داستان ساده کوتاهی در مورد یکی از عکس ها از خودش بسازد.
بازی دوم : آثار کلاسیک
تحقیقات نشان می دهد : جریان های مغزی مورد نیاز برای درک و حل مسایل ریاضی با گوش دادن به موسیقی کلاسیک تقویت می شود. بعلاوه گوش دادن به موسیقی،الگوهای ذاتی مغزی را که برای کارهای استدلالی پیچیده به کار می رود افزایش می دهد. شنیدن موسیقی همراه با انجام حرکت های موزون می تواند بسیار مفید باشد. چند نوع موسیقی تند و آهسته انتخاب کنید و برای کودکتان پخش کنید.
نوع بازی :
* همراه با موسیقی حرکت های موزون انجام دهید و کودکتان را هم تشویق کنید به شما ملحق شود.
* موسیقی های تندی مثل موسیقی ” پرواز زنبور” ( ریمسکی- کورساکف ) مناسب هستند چون می توانید وانمود کنید زنبوری هستید که دارید به سرعت دور اتاق می چرخید و وزوز می کنید.
* موسیقی های کلاسیکی که ملایم و آرام هستند کودکتان را آرام می کنند. بسیار خوب است که موقع خوابیدن کودک از این نوع موسیقی برایش پخش کنید.
* می توانید از این موسیقی های کلاسیک استفاده کنید :
- ” دانوب آبی” (اثر اشتراوس ): از آن نوع موسیقی هایی است که شما و کودکتان را به وجد می آورد.
- ” کارناوال حیوانات ” : آلات موسیقی در این اثر صدای حیوانات را تقلید می کنند.
- ” پیش درآمد ویلیام تل” ( اثر رسینی) : موسیقی شاد
- ” درخشش مهتاب ” ( اثر دبیوسی ) : اثری که مهتاب را توصیف می کند.
بازی سوم : بالا و پایین
تحقیقات نشان می دهد : آموزش مفاهیمی مانند بالا و پایین باعث افزایش اتصالاتی می شود که توانایی مغز را بالا می برند. این بازی هم به کودک کمک می کند مفاهیم مکانی را بهتر درک کند و هم مهارت های حرکتی کوچک او را تقویت می کند.
نوع بازی :
* با کودکتان روی زمین بنشینید.
* ۳ یا ۴ تا بلوک (از هر چیزی) بردارید و با آنها برجی بسازید.
* یکی از اسباب بازی هایش را بردارید و بالای برج بگذارید و بگویید : ” اسباب بازیت اون بالاست”.
* اسباب بازی را از بالای برج به پایین پرت کنید و بگویید: “اسباب بازیت این پایینه”.
* بازی را تکرار کنید و بگذارید کودکتان اسباب بازیش را بالای برج ببرد بعد پایین بیاورد یا برعکس.
بازی چهارم : آقا خرگوشه کجا قایم شده ؟
تحقیقات نشان می دهد : تک تک تجربه هایی که کودک از همان لحظه تولد پشت سر می گذارد،اتصالات عصبی را در مغز او به وجود می آورندکه باعث رشدش می شود. کودکان نوپا این بازی را خیلی دوست دارند.
نوع بازی :
* یکی از حیوانات عروسکی مورد علاقه کودکتان را بردارید.
* همین طور که کودکتان دارد به شما نگاه می کند،عروسک را در جایی پنهان کنید.
* جمله ای زیر را به کودکتان بگویید :
” آقا خرگوشه قایم شده؟ (یا هر حیوان عروسکی دیگر)
می دونی کجا قایم شده؟
با سه شماره پیداش می کنیم،
یک،دو ،سه! “
* به جایی که عروسک را پنهان کرده اید بروید و آن را بیرون آورید و بگویید: ” آقا خرگوشه اینجاس،هورا..”
* بازی را با پنهان کردن اسباب بازی های دیگر کودکتان ادامه بدهید. یادتان باشد که همیشه قبل از پیدا کردن اسباب بازی شعر بالا را برایش بخوانید.
* از کودکتان بخواهید یکی از اسباب بازی هایش را پنهان کند. بعد شعر را از نو برایش بخوانید و بگذارید آن را پیدا کند.
بازی پنجم : لحن های متفاوت
تحقیقات نشان می دهد : صحبت کردن و آواز خواندن با لحن های متفاوت شیوه مفیدی برای افزایش رشد زبانی کودک است.
نوع بازی :
* شعر ساده ای را برای کودکتان بخوانید.
* اول آن را با لحن معمولی بخوانید.
*حالا صدایتان را عوض کنید و کودکتان را هم تشویق کنید تا او هم لحنش را عوض کند.لحن های مختلفی را امتحان کنید. مثلا:
- صدای زیر
- صدای بم
- صدای نرم
- تودماغی(همین طور که دارید آواز می خوانید،بینی تان را بگیرید).
* این بازی به کودکتان کمک می کند الگوهای گفتاری را یاد بگیرد.
بازی ششم : بپر بالا ،بپر پایین!
تحقیقات نشان می دهد : کلمه هایی که کودک در سه سال اول زندگیش می شنود ،تاثیر زیادی روی دایره وازگان او در بزرگسالی دارد.
– کودکان عاشق شعرهایی هستند که با انجام حرکات بدنی همراه است. اگر کودکتان اسباب بازی یا عروسکی دارد که خیلی برایش عزیز است ، شعری درباره ان بسازید و برای او بخوانید.
نوع بازی :
* با خواندن شعر زیر و انجام حرکت های گفته شده مهارت های زبانی کودکتان را تقویت کنید :
” بپر بالا، بپر پایین،
( مثل خرگوش جست و خیز کنید )
بپر بالا ، بپر پایین ،
وایسا !
( سر جایتان بایستید .)
خسته شدم ، خسته شدم
( خمیازه بکشید )
روی زمین ولو شدم
(خودتان را روی زمین بیندازید ) “
* وقتی از جست و خیز کردن دست برداشتید، از کودکتان بپرسید چرا خرگوش کوچولو اینقدر خسته شده .
* در مورد چیزهایی حرف بزنید که ممکن است خرگوش موقع جست و خیز کردن آن ها را دیده باشد.
* درباره جاهایی صحبت کنید که ممکن است خرگوش رفته باشد، توی باغچه ، توی خیابون یا پشت بوته ها .
* کلمه ها را به کودکتان یاد بدهید. مطمین باشید قبل از اینکه خودتان هم متوجه شوید ، او شعری درباره خرگوش خواهد ساخت !
بازی هفتم : یه آدم خیلی مهم سراغ دارم !
تحقیقات نشان می دهد : کودکانی که در سال های ابتدایی زندگی در محیط مناسبی پرورش یابند،معمولا بهره هوشی بالاتری دارند و راحت تر با محیط مدرسه سازگار می شوند.
– این بازی مهارت های شنیداری کودکتان را تقویت می کند چون فرزندتان باید به شما گوش کند تا بداند چه کاری باید انجام دهد.
نوع بازی :
* با خواندن شعر زیر مهارت های شنیداری کودکتان را تقویت کنید :
” یه آدم خیلی مهم سراغ دارم.
می دونی کیه ؟ می دونی کیه؟
می چرخم و می چرخم
(بچرخید)
بهش اشاره می کنم.
می چرخم و می چرخم
بهش اشاره می کنم…
(به کودکتان اشاره کنید)! “
* از او بخواهید همین طور که شما دارید شعر می خوانید، او دور خودش بچرخد.
* شعر را تکرار کنید و حرکت را عوض کنید. مثلا به جای چرخیدن، بالا و پایین بپرید ، دست بزنید ادای پرواز کردن را درآورید یا کارهای مشابه انجام دهید.
* هر بار که حرکت جدیدی را انجام می دهید ، دوباره شعر را بخوانید و این بار از کودکتان بخواهید همان حرکت را انجام دهد.
بازی هشتم : موش و گربه
تحقیقات نشان می دهد : تمرین کردن باعث شکل گیری و تقویت آن دسته از پل های عصبی می شود که برای یادگیری مهارت های تحصیلی در زندگی فرد ضروری هستند.
– این بازی هم بسیار شادی بخش است و هم مهارت های حرکتی بزرگ کودک را تقویت می کند.
نوع بازی :
* به کودکتان بگویید که شما یک موش کوچولو هستید و او هم گربه ای است که قرار است دنبالتان بیاید و شما را بگیرد.
* به او بگویید : ” موش می گه : وای ، وای ” و ” گربه می گه : میو میو ،می خورمت.”
* چهار دست و پا روی زمین بنشینید و بگویید : ” اگه می تونی منو بگیر! ” بعد با سرعت شروع به حرکت کنید و کودکتان را تشویق کنید دنبال شما بیاید.
* چهار دست و پا پشت مبل ، زیر میز یا به اتاق های دیگر بروید.
* وقتی کودکتان بازی را یاد گرفت ، نقش تان را با هم عوض کنید. این بار شما گربه شوید و او موش.
بازی نهم : صدای جو جو
تحقیقات نشان می دهد : کودکتان را در معرض انواع مختلف محرک های حسی قرار دهید : رنگ ،موسیقی ، کلام ،صداهای طبیعی و ماشینی،بو ،مزه. با این کار مطمین می شوید کودکتان در بزرگسالی انعطاف پذیر ترین توانایی مغزی را برای یادگیری چیزهای مختلف خواهد داشت.
نوع بازی :
* کودکتان را از خانه بیرون ببرید.
* گوش کنید و ببینید آیا صدای پرنده ای می آید یا نه. وقتی صدای جیک جیک یا چهچهه پرنده ای را شنیدید، سعی کنید صدای آن پرنده را تقلید کنید. به کودکتان بگویید دارید ” صدای جو جو ” را از خودتان در می آورید.
* اگر به این کارتان ادامه بدهید ،کودکتان متوجه صدا می شود و سعی می کند ان را تقلید کند.
* صداهای جدیدی را اضافه کنید، مثلا صدای زوزه باد یا پارس سگ.
* دنبال صداهای دیگری در محیط اطرافتان بگردید. مثلا صدای اتومبیل، صدای موتورسیکلت و صدای قطار.
بازی دهم : زبان حیوانات
تحقیقات نشان می دهد : با گوش دادن،نگاه کردن و اظهار نظر کردن در مورد چیزهای مختلفی که کودکتان تجربه می کند،به فرزندتان نشان می دهید به او و کارهایش علاقه دارید و در ضمن باعث می شوید احساس کند افکار و گفتارش برای شما مهم است.
– کودکان عاشق تقلید صدای حیوانات هستند.این بازی آنها را با صدای حیوانات مختلف آشنا می کند.
نوع بازی :
* عکس سگی را به کودکتان نشان دهید.درباره صدایی که سگ از خودش در می آورد با او حرف بزنید.
* بعد عکس گربه ای را به او نشان دهید و درباره ی صدای آن حیوان با او حرف بزنید.
* حالا عکس یک ماهی را به او نشان دهید و به جای درآوردن صدا،به او نشان دهید که ماهی چطور دهانش را باز و بسته می کند.
جمله های زیر را به او بگویید:
” سگه چی می گه ؟
واق، واق.
گربه چی می گه؟
میو،میو.
ولی ماهیه
فقط می گه ( دهانتان را مثل ماهی باز و بسته کنید).”
*دفعه بعد که خواستید بازی را دوباره تکرار کنید،با نام حیوانی شروع کنید که کودکتان تا حالا دیگر با آن آشنا شده است. بعد حیوان جدیدی را با صدایش به او معرفی کنید. قبل از خواندن شعر می توانید ابتدا به اتفاق کودکتان به عکس ها نگاه کنید.
* همیشه بازی تان را با ماهی تمام کنید. وقتی پایان بازی برای کودکتان آشنا باشد، باعث می شود او احساس امنیت و آرامش خاطر کند.
بازی برای افزایش هوش و خلاقیت از ۲۱ تا ۲۴ ماهگی
بازی اول : گوش دادن به موسیقی
تحقیقات نشان می دهد : شنیدن موسیقی برای رشد کلامی و حرکتی و نیز برای تلفیق و همبستگی احساس کودک ضروری است.
نوع بازی :
* آهنگ های متنوعی برای کودکتان بگذارید و به واکنش کودکتان پاسخ دهید. اگر کودکتان بدنش را پیچ و تاب می دهد،شما هم این کار را بکنید. اگر بالا و پایین می پرد،شما هم بالا و پایین بپرید.
* دست های کودکتان را بگیرید و همراه با موسیقی حرکت های مختلفی انجام دهید. مثلا می توانید بالا و پایین بپرید،سر بخورید،بدوید،چرخ بزنید یا روی پنجه پا راه بروید.
* بدن تان را خیلی نرم و راحت همراه با موسیقی حرکت بدهید و بگذارید که کودکتان هم همین کار را بکند. وقتی کودک ببیند که شما دارید از موسیقی لذت می برید،او هم از آن لذت خواهد برد.
بازی دوم : لباس پوشیدن
تحقیقات نشان می دهد : گستردگی دایره وازگانی یک کودک دو ساله ارتباط تنگاتنگی با این مسیله دارد که چقدر بزرگترها با او حرف می زنند. در ماه بیستم، بچه هایی که مادران خوش صحبتی دارند به طور متوسط ۱۳۱ کلمه بیشتر از بچه هایی می دانند که مادران کم حرف تری دارند. در دو سالگی این فاصله دو برابر می شود یعنی به ۲۹۵ کلمه می رسد.
– بچه ها بازی کردن با لباس های قشنگ را دوست دارند.وقتی دارید درباره ی لباس های مختلف با کودکتان حرف می زنید، در واقع دارید زبان او را تقویت می کنید و واژگان جدیدی را به او یاد می دهید.
نوع بازی :
* انواع و اقسام لباس ها را آماده کنید : کلاه ، روسری،کفش، دستکش و خلاصه هر چیزی را که فکر می کنید کودکتان از آن خوشش می آید.
* کلاهی را سرتان بگذارید و بگویید:” حال تون چطوره آقای / خانم…..(اسم و فامیل کودک)؟”
* دستکشی را دستتان کنید و بگویید : ” وای،چقدر نرمه!”
*کودکتان را تشویق کنید تا یکی از لباس ها را بردارد و درباره آن حرف بزند. اگر کلمه های مناسب را پیدا نمی کند، به او کمک کنید.
* طولی نمی کشد که گفتگویی شکل می گیرد و زبان جریان می یابد.
بازی سوم : حرف زدن با حیوانات عروسکی
تحقیقات نشان می دهد : بچه هایی که ارتباط محکم و عمیقی با پدرو مادر یا پرستار خود دارند،در شرایط سخت و پرتنش خود را بهتر با شرایط وفق می دهند و کورتیزل کمتری در بدنشان ترشح می شود. این هورمون روی سوخت وساز،سیستم ایمنی و مغز تاثیر می گذارد.
– کارهای روزمره خود را برای کودکتان به نمایش در آورید. این کار به او کمک می کند آنها را بهتر درک کند.
نوع بازی :
* یکی از حیوان های عروسکی مورد علاقه کودکتان را بردارید.
* با عروسک شروع به حرف زدن کنید :
شما: ” من بیسکویتت را برداشتم و خوردم”.
عروسک:” اشکالی نداره. ولی خوب شد بهم گفتی.ممنون.”
شما: ” یکی دیگه می خوای؟”
عروسک :” آره،ممنون”(وانمود کنید دارید بیسکوییت می خورید)
شما:” بیا با هم لباس بازی کنیم.”
عروسک :”دوست دارم اون روسری قرمز را بپوشم.”
شما :”بیا فکر کنیم الان زمستونه.”
عروسک: ” و داره برف می یاد”.
* سعی کنید چیزهایی را برای کودکتان به نمایش درآورید که نشان دهنده اتفاقات و موقعیت های مهم زندگیش باشد.
* کودک را تشویق کنید او هم به جمع شما و عروسک بپیوندد.
* در مورد مسایل زیر هم می توانید با کودکتان حرف بزنید: جمع و جور کردن اسباب بازی ها،مسواک زدن و رفتن به دکتر.
بازی چهارم : نگاه کردن
تحقیقات نشان می دهد : استعدادها و توانایی های کودک در سال های اولیه ی زندگی او معلوم می شود یعنی از لحظه ی تولد تا سه سالگی. این سال ها ،سال هایی است که ما آینده درخشان کودکمان را می سازیم.
– برای انجام این بازی کودکتان باید تمرکز کند و خوب به حرف های شما گوش کند و بعد کارهایی را که می گویید انجام دهد.
نوع بازی :
* چندتا از اسباب بازهایی را که کودکتان بیشتر با آنها بازی می کند بردارید و در چهار سمت اتاق بگذارید.
* همراه با کودکتان روی زمین بنشینید.
* به او نشان دهید چطور چانه اش را رو به بالا نگه دارد.
* به او نشان دهید چطور سرش را به یک طرف حرکت دهد و بعد هم به طرف دیگر.
* همین طور که کودکتان دارد سرش را به جهت های مختلف می چرخاند،به یکی از اسباب بازی هایش اشاره کنید و از او بخواهید به آن نگاه کند.
* از او بخواهید به جاهای مختلفی نگاه کند،به سقف،به کف زمین و غیره.
بازی پنجم : کاربرد اشیا
تحقیقات نشان می دهد : این بازی روش خوبی برای تقویت مهارت های فکری کودک شماست. این بازی به او کمک می کند کارهای مختلفی را که می توان با یک اشیا خاص انجام داد در ذهنش تجسم کند، مثلا از یک فنجان هم برای نوشیدن استفاده کند و هم برای ریختن مایعات.
نوع بازی :
* اشیا مختلفی را که کودکتان با آنها آشناست بردارید (چیزهایی از قبیل برس مو،قاشق یا فنجان).
* اشیا را روی زمین بچینید .
* جلوی آنها بنشینید.
* یکی از آنها را بردارید(مثلا برس مو) و وانمود کنید دارید موهایتان را شانه می کنید.
* از کودکتان بخواهید یکی از آن اشیا را بردارد و روش استفاده از آن را به شما نشان دهد.
بازی ششم : نام های آهنگین
تحقیقات نشان می دهد : هر چه کودک کلمه های بیشتری بشنود،زبان را سریع تر یاد می گیرد. آوای کلمات باعث ایجاد مدارهای عصبی ای می شوند که برای رشد و تقویت مهارت های زبانی کودک ضروری هستند.
– این بازی کمک بسیار زیادی به افزایش دامنه ی لغت کودک می کند.
نوع بازی :
* همراه با کودکتان روی زمین بنشینید.
* اسم یکی از اشیایی را که در اتاق موجود است و کودکتان آن را می شناسد به او بگویید. مثلا به خرس عروسکی اش اشاره کنید و با لحن آهنگینی بگویید :
” یک خرس عروسکی می بینم (یا هر چیز آشنای دیگری ).”
* از کودکتان بخواهید به خرس عروسکس دست بزند.
* بازی را با نام بردن از شی دیگری در اتاق ادامه بدهید. هر بار که به شی ای اشاره می کنید، اول نامش را با لحن آهنگینی در یک جمله به کار ببرید و بعد از کودکتان بخواهید به ان اشیا دست بزند.
بازی هفتم : دست بزن!
تحقیقات نشان می دهد : کودک زودتر از انکه بتواند زبان را تجزیه و تحلیل کرده و آن را درک کند، قدر است موسیقی را درک و پردازش کند. موسیقی هایی که کودک در سال های ابتدایی زندگی می شنود باعث افزایش و تقویت استدلال های زمانی-مکانی و میزان یادگیری مفاهیم ریاضی در او می شود.
– وقتی بچه ها حرکت های کند و تند را انجام می دهند، کم کم این مفاهیم ملکه ذهنشان می شود.
نوع بازی :
* شعر زیر را با لحن کند برای کودکتان بخوانید:
” دست،دست، دست بزن،
آرام،آرام دست بزن
(دست هایتان را آهسته به هم بزنید.)
خوشحال و خندان،می پریم بالا
(به دست زدنتان ادامه بدهید)،
آخرش بلند می گیم … هورا ! “
(بالا و پایین بپرید و با صدای نه چندان بلند بگویید ” هورا” )
* حالا شعر را تندتر بخوانید.
” دست،دست دست بزن،
تندتر،تندتر، دست بزن،
(تندتر دست بزنید.)
خوشحال و خندون، می پریم بالا،
آخرش بلند می گیم … هورا ! “
(بالا و پایین بپرید و با صدای بلند بگویید: ” هورا !” )
* این شعر را با حرکت های مختلف بخوانید. همیشه اول حرکت ها را آهسته انجام دهید و بعد به انها سرعت بدهید.
* می توانید حرکت های زیر را انجام دهید:
پیچ و تاب دادن به دست هایتان، لرزاندن دست هایتان، تکان دادن دست هایتان، به زمین کوبیدن پاهایتان و تکان دادن باسن تان.
بازی هشتم : عمو زنجیرباف
تحقیقات نشان می دهد : بررسی دقیق اعصاب شناختی در بچه هایی که شعرهای کودکانه می خوانند و بازی های شمارشی انجام می دهند،نشان می دهد بخش هایی از مغز آنها بی کم و کاست در حال فعالیت است.
– یکی از شعرهای محبوب کودکان نوپا شعر “عمو زنجیرباف ” است. بچه ها عاشق تقلید صدای حیوانات هستند.
نوع بازی :
* شعر ” عمو زنجیرباف ” را برای کودکتان بخوانید.
* می توانید حیوانات مختلفی را نام ببرید و صدای آن ها را درآورید.
* عوض کردن واژه ها، دامنه لغات کودکتان را افزایش می دهد.
* برای اینکه کودکتان را بیشتر تشویق به بازی کنید، این شعر را به صورت متوالی بخوانید، یعنی اسم حیوان ها و صدایشان را پشت سر هم بگویید. برای مثال بگویید:
” بابا اومده، چی چی آورده،
نخود و کشمش با صدای چی؟
با صدای سگ : هاپ،هاپ،هاپ.
با صدای گربه میو، میو.
با صدای جوجه : جیک، جیک .”
بازی نهم : وای خدا جون!
این شعر در کودکتان احساس امنیت ایجاد می کند.
نوع بازی :
* شعر زیر را برای کودکتان بخوانید :
” وای خدا جون،
وای خدا جون،
ببین کی اینجاس،
ببین کی اینجاس،
وای خدا جون،
(اسم کودکتان)…… عزیزم اینجاس.”
* کودکتان را بغل کنید و او را محکم در آغوش بگیرید.
* شعر را دوباره بخوانید،وقتی کودکتان را بغل کردید،او را به هوا ببرید و بعد او را پایین بیاورید و به گرمی ببوسید.
* سعی کنید او را تکان دهید یا به آرامی به اطراف بچرخانید و یا هر نوع حرکت محبت امیز دیگری انجام دهید.
بازی دهم : اسب سواری
تحقیقات نشان می دهد : پشت سر گذاشتن تجربه های مختلف و برقراری ارتباط عاطفی باعث رشد مغز کودک می شوند. این دو عامل از عوامل حیاطی برای رشد کودک هستند.
نوع بازی :
* روی صندلی بنشینید، کودک تان را روبه روی خود روی پاهایتان بنشانید. او را از کمر بگیرید و زانوهایتان را بالا و پایین کنید.
* شعر زیر را برایش بخوانید :
پی تی کو پی تی کو ،
پی تی کو پی تی کو
زانوی بابا اسب منه
اسب سواری کیف داره
پی تی کو پی تی کو
پی تی کو پی تی کو
اسبو نگه دار
هب!
(کودک تان را به خود نزدیک کنید و محکم در آغوش بگیرید.)
* دوباره شروع به بالا و پایین انداختن کودکتان کنید و همزمان شعر زیر را برایش بخوانید :
” پی تی کو پیت، پی تی کو پیت
می ریم بالا، می ریم بالا.
(کودکتان را به هوا بلند کنید.)
پی تی کو پیت، پی تی کو پیت،
ببین ….. (اسم کودک تان ) می یاد پایین.”.
(همین طور که دارید کودک تان را پایین می آورید، او را از زیر بغل محکم بگیرید.)
بازی برای افزایش هوش و خلاقیت از ۲۴ تا ۲۷ ماهگی
بازی اول: حالت چهره
این بازی به بچه‌های دو ساله کمک میکند احساسات مختلف خود را بشناسند.
نوع بازی:
* با کودک دو ساله‌تان بنشینید و عکس چهره‌های مختلفی را از توی مجله‌ها و کتاب‌ها پیدا کنید.
* درباره حالتی که توی هر کدام از چهره‌ها هست از کودکتان سئوال کنید.
* عکس صورت کودکی را که شاد است پیدا کنید. حالتی را که در آن چهره است برای کودکتان توصیف کنید و بعد از او بخواهید حالت شادی به چهره‌اش بدهد.
* به پیدا کردن عکس‌هایی که چهره‌های شادی را نشان می‌دهند ادامه دهید.
* در روزهای بعد دنبال حالتهای مختلف دیگری بگردید، مثلاً هیجان‌زده، غمگین و لوس.
* سعی کنید حالت‌هایی را پیدا کنید که با احساسات کودکتان در آن روز جور باشد.
بازی دوم: حمومک مورچه داره
این بازی شیوه‌ای عالی برای افزایش شناخت و درک مفاهیم مکانی در کودکتان است.
نوع بازی:
* با کودک دو ساله‌تان بازی بشین و پاشو را انجام دهید. دستش را بگیرید، به صورت دایره‌وار حرکت کنید و شعر زیر را برایش بخوانید:
حمومک مورچه داره،
بشین و پاشو خنده داره،
خوب حالا بگو چه کار می‌کنیم
با هم پا می‌شیم، با هم می‌شینیم
* به آرامی روی زمین بنشینید. کودکتان قطعاً شیفته این بازی می‌شود!
* دوباره بازی را از نو انجام دهید ولی این بار به جای گفتن با هم پا می‌شیم، با هم می‌شینیم حرکت را عوض کنید و بگویید:
حمومک مورچه داره،
بشین و پاشو خنده داره،
خوب حالا بگو چه کار می‌کنیم،
با هم می‌چرخیم، با هم می‌چرخیم
* می‌توانید این حرکت‌ها را هم انجام دهید: دست بزنید؛ لی‌لی کنید؛ بالا و پایین بپرید؛ صدای اردک درآورید.
بازی سوم: کفشت پاته؟
این بازی به کودکتان کمک زیادی میکند تا با اعضای مختلف بدنش آشنا شود و مهارت خود را در مشاهده و درک چیزهای مختلف بالا ببرد.
نوع بازی:
* به کودک دو ساله‌تان بگویید: اگه کفش پاته، بالا و پایین بپر.
* با پرسیدن این سئوال به کودکتان کمک کنید: کفشت پاته؟ بهم نشونش بده، ببینم.
* به کفشش اشاره کنید و از او بخواهید بالا و پایین بپرد. شاید لازم باشد به او نشان دهید چطور این کار را بکند.
* هر بار که درباره یکی از اعضای بدون کودکتان از او سوال می‌کنید به آن عضو اشاره کنید و به او نشان دهید چطور حرکت‌ها را انجام دهد.
* می‌توانید این جمله‌ها را بگویید:
– اگه جوراب پاته، عقب و جلو برو.
– اگه بلوز پوشیدی، دست بزن.
– اگه شلوار پاته، سرت رو بالا و پایین کن.
* وقتی چند بار این بازی را تکرار کردید، خواهید دید که کودکتان بدون کمک شما می‌تواند حرکت‌ها را انجام دهد.
بازی چهارم : خرگوش ناز کوچولو
این بازی درک مفاهیم مکانی را در کودک شما تقویت میکند.
نوع بازی:
* از حیوانات عروسکی استفاده کنید و بازی زیر را با کودک دوساله‌تان انجام دهید. به جای کلمه خرگوش اسم هر حیوان عروسکی را که دارید با آن بازی می‌کنید ببرید.
* شعر زیر را برایش بخوانید و حرکتهای گفته شده را انجام دهید:
خرگوش ناز کوچولو
می پره پایین، می پره بالا
خرگوش ناز کوچولو
همه جا رو خوب نگاه می‌کنه
(خرگوش را به اطراف بچرخانید)
بالا رو قشنگ نگاه می‌کنه
(خرگوش را به هوا بلند کنید)
پایینو قشنگ نگاه می‌کنه
(خرگوش را به پایین بیاورید)
خرگوش ناز کوچولو
داره می دوه تند و تند و تند
(خرگوش به دست شروع به دویدن کنید)
خرگوش ناز کوچولو
رفته یه گوشه قایم شده
(خرگوش را به پشت خود پنهان کنید)
بازی پنجم: یادگیری شعر
تحقیقات نشان می‌دهد حافظه دانشی است که تثبیت شده است. وقتی فرایند یادگیری اتفاق می‌افتد، سیناپس‌های جدیدی در مغز شکل می‌گیرد و یا سیناپس‌های قدیمی تقویت می‌شود.
کودکان دو ساله مثل اسفنج هستند. آنها چیزی را یک بار میشنوند و فورا شروع به حفظ کردن آن میکنند، مخصوصاً اگر آن کلمه‌ها همراه با حرکت باشند.
یک روش جالب خواندن شعرهای بچه‌گانه این است که روی آخرین کلمه هر مصرع تأکید کنید و آن را بلندتر بگویید و همزمان حرکتی متناسب با آن انجام دهید. این کار به کودکتان کمک می‌کنید شعر را بهتر به خاطر بسپارد.
* در اینجا مثالی می‌آوریم. فراموش نکنید روی کلمه آخر تأکید کنید:
تیک و تیک و تیک
(دست‌هایتان را بالا ببرید)
یه دفه ساعت یه دونه زنگ زد
(یکی از انگشت هایتان را بالا ببرید)
موشه از دیوار دوید پایین
(همان انگشت را پایین بیاورید)
تیک و تیک و تیک
تیک و تیک و تیک
(همزمان با گفتن کلمه تاک دست بزنید).
بازی ششم: عروسک بازی
تحقیقات نشان می دهد که تجربه ها و ارتباط های مثبت سالهای ابتدایی زندگی بر رشد عاطفی کودک تأثیر می‌گذارد.
این بازی را با عروسکی که دست و پا دارد انجام دهید.
نوع بازی:
* با کودک دو ساله خود روی زمین بنشینید و به او نشان دهید که چطور دست‌های عروسکش را بگیرد و آنها را به بالا و پایین حرکت دهد.
* عروسک را به کودکتان بدهید و بگذارید او امتحان کند.
* می‌توانید کارهای زیر را انجام دهید:
– دست تکان دهید
– کف بزنید
– پاهایتان را به هم بزنید
– بوسه بفرستید
* نظر کودکتان را در مورد کارهایی که دارید انجام می دهید بپرسید.
بازی هفتم : پچ پچ کردن
نجوا کردن به کودک کمک میکند یاد بگیرد چطور بلندی صدایش را تنظیم کند. البته انجام این کار به تمرکز زیادی هم نیاز دارد.
بچه‌های دو ساله خیلی دوست دارند کسی در گوش‌شان چیزی بگوید و وقتی که خودشان این کار را انجام می‌دهند حسابی احساس غرور میکند.
* چیزی در گوش کودکتان زمزمه کنید ؛ مثلاً بگویید: بیا دست بزنیم
* از کودک دو ساله‌تان بخواهید او هم آهسته چیزی در گوش شما بگوید.
* انقدر به این کار ادامه دهید تا کودکتان کاملاً یاد بگیرد چطور صدایش را پایین بیاورد.
بازی هشتم: داستان میوه
اشیا معمولی که کودک شما روزانه با آنها سر و کار دارد سوژه‌های خوبی برای باز کردن سر صحبت با کودک و تقویت مهارت‌های زبانی او هستند.
نوع بازی:
* سه چهار تا میوه بردارید و به همراه کودکتان آن را بررسی کنید.
* میوه ها را تک تک قاچ بزنید و درباره آنها با کودکتان حرف بزنید: آیا میوه ای که در دستتان هست هسته، پوسته و … دارد؟
* داستانی درباره میوه ای که در دست دارید برای کودکتان بگویید. در اینجا مثالی می‌آوریم:
یکی بود یکی نبود. یه روز یه سیبی اومد پیش یوسف تا باهاش بازی کنه. سیب گفت: سلام یوسف. خیلی خوشحالم که اومدم پیشت ولی یه کمی تنهام. میشه از یه میوه دیگه هم بخواهیم بیاد و با ما بازی کنه؟
یوسف گفت: باشه، من به پرتقال زنگ می‌زنم.
یوسف تلفن رو برداشت و شماره گرفت و گفت: سلام پرتقال میشه بیای با هم بازی کنیم؟
* بگذارید کودکتان پیشنهاد کند دفعه بعد به چه میوه‌ای تلفن بزنید. با آوردن هر میوه جدیدی، آن را بررسی کنید، راجع به آن حرف بزنید و البته مزه آن را بچشید!
بازی نهم: نرم و راحت مثل باد
همین طور که دارید با نوای موسیقی به این طرف و آن طرف حرکت می‌کنید دستمالی را هم در دستتان بگیرید. این کار هم خیلی کیف دارد و هم به کودکتان یک حس تعادل و کنترل می‌دهد.
این بازی، بازی بسیار خلاقانه ای است و قطعا کودک شما دلش می خواهد بارها و بارها آن را تکرار کند.
نوع بازی:
* یک موسیقی شاد پخش کنید و همراه با کودک تان با روسری به این طرف و آن طرف حرکت کنید یا دایره‌وار بچرخید.
* روسری را در هوا تکان دهید و بعد آن را پایین بیاورید و به زمین نزدیک کنید.
* شما و کودکتان می‌توانید هر کدام یک سر روسری را بگیرید و با هم حرکت کنید.
* هر کاری انجام دهید، کودکتان از شما تقلید میکند.
بازی برای افزایش هوش و خلاقیت از ۲۷ تا ۳۰ ماهگی
بازی اول : تکرار کردن
تحقیقات نشان می دهد : کودکان با شنیدن مکرر کلمات زبان را یاد می گیرند. صحبت کردن مهارتی بسیار حیاتی است چون مهمترین شیوه ی برقراری ارتباط است.
– با کودک دو ساله تان شروع به بازی کنید و برایش آواز بخوانید و آخرین کلمه هر جمله را سه بار برایش تکرار کنید.
نوع بازی :
* می توانید جمله ای زیر را بگویید:” تو بستنی دوست داری،دوست داری،دوست؟ ”
موهاتو شونه کنم،شونه کنم، شونه؟
بیا با عروسک هات بازی کنیم،بازی کنیم،بازی”
* عبارت آخر را سه بار تکرار کنید،بار اول،آن را با تاکید بسیاری بگویید.
* کودکتان را تشویق کنید او هم جمله هایی از خودش بگوید و آنها را تکرار کند.
بازی دوم : موش بازی
تحقیقات نشان می دهد : اگر کودک در محیطی بزرگ شود که محرک های گوناگونی برای تقویت مهارت های مختلف او وجود داشته باشد ، تعداد اتصالاتی که در مغزش شکل می گیرد افزایش می یابد.
– بازی هایی که با انگشتان دست انجام می شوند، روش های جالبی برای تقویت زبان و مهارت های حرکتی کوچک کودک هستند.
نوع بازی :
* دست هایتان را پشت سرتان پنهان کنید. بعد شعر زیر را بخوانید و حرکت های گفته شده را انجام دهید:
پنج تا موش کوچولو،واسه بازی اومدند بیرون(دست هایتان را در مقابلتان بگیرید)
اونا می گشتند دنبال پنیر واسه ی خودشون
(وانمود کنید دارید غذا در دهانتان می گذارید)
یکهو یک پیشی تپل،پرید بیرون،اومد جلوشون
(دست هایتان را به شکل پنجه گربه درآورید)
چهارتا موش کوچولو،برگشتند توی سوراخ خیلی زود.”
* شعر را تکرار کنید و هر بار تعداد موش هایی را که به سوراخ برمی گردند کم کنید.
* وقتی رسیدید به یک موش کوچولو و گفتید:” یکهو یک پیشی تپل،پرید بیرون،اومد جلوش” ،لحظه ای مکث کنید و بعد سریع بگویید:” موش در رفت.خوب،چطور بود؟”
* بازی را تکرار کنید و این بار از کودکتان بخواهید همراه با شما حرکت ها را انجام دهد.
بازی سوم : قدم به قدم
تحقیقات نشان می دهد : کودک مهارت های حرکتی بزرگ، مهارت های حرکتی کوچک،مهارت های فکری… و خلاصه همه چیز را از طریق بازی یاد می گیرد.وقتی کودکان چیزی را یاد می گیرند، بی نهایت خوشحال می شوند.هدف از بازی کردن با بچه ها هم همین است: اینکه چیزهای مختلفی را امتحان کنند تا بفهمند هر چیزی به چه دردی می خورد.
_ این بازی کمک می کند ماهیچه های بزرگ کودک و هماهنگی بین اعضای بدن او تقویت شود.
نوع بازی:
* دست کودکتان را در دست بگیرید و همین طور که دارید شعر زیر را برایش می خوانید با او راه بروید:
” قدم به قدم، قدم به قدم،
قدم به قدم،وایسا !”
* وقتی به کلمه ” وایسا ” رسیدید، بایستید.
* حالا به جای راه رفتن،لی لی کنید.
” لی لی لی ،لی لی لی، لی لی.
لی لی لی ، لی لی لی، وایسا!”
* دوباره با گفتن کلمه ” وایسا” بایستید.
* مدام حرکت ها را عوض کنید ولی فراموش نکنید به کلمه ” وایسا” که رسیدید ، سر جایتان بایستید.
* طولی نمی کشد که کودکتان دقیقا می فهمد کی باید بایستد.
* این حرکت ها را هم می توانید انجام بدهید: بالا و پایین پریدن،شنا کردن، چرخیدن، دویدن و رژه رفتن.
بازی چهارم : تو هم می تونی این کار رو بکنی؟
تحقیقات نشان می دهد : مغز در هیچ مرحله ای از زندگی به اندازه ی این دوران با چنین سهولتی این همه کار را یاد نمی گیرد.
– این بازی هم قدرت فکر کردن و ارتباط برقرار کردن کودکتان را تقویت می کند و هم قدرت تخیل او را.
نوع بازی :
* وانمود کنید دارید از یک شی خیالی استفاده می کنید. برای کودکتان توصیف کنید چه کاری دارید انجام می دهید.
مثلا وانمود کنید دارید شیر می خورید.
* به او بگویید : ” دارم شیر می خورم.”
* از کودکتان بپرسید : ” تو هم می توانی این کار را بکنی؟”
* در ادامه، حرکت های ساده دیگری را که کودکتان با آنها آشناست انجام بدهید مثلا وانمود کنید دارید :
- توپی پرتاب می کنید.
- دندان هایتان را مسواک می زنید.
- صورتتان را می شویید.
- موهایتان را شانه می کنید.
* بعد از انجام هر کدام از این کارها خیالی از کودکتان بپرسید: ” تو هم می توانی این کار رو بکنی؟”
بازی پنجم : بو کردن
تحقیقات نشان می دهند : مغز انسان به طرز منحصر به فردی طوری ساخته شده که بتواند از تجربه های گرم و محبت آمیز و از آموزش های مناسبی که در سال های ابتدایی زندگی می بینند نهایت بهره را ببرد.
– بازی کردن با میوه ها و گل ها به شیوه زیر باعث تقویت مهارت های حسی کودکتان می شود.
* سه تا چیز مختلف را که بوهای متفاوتی دارند انتخاب کنید. بهتر است با غذاها و گل ها شروع کنید. مثلا بوی پرتقال،بوی ترشی و بوی گل یاس بوهای جالبی هستند.
* به کودکتان بگویید بیایید هر دو وانمود کنید دو تا خرس هستید که دارید در جنگل می گردید.
* به او بگویید : ” خرس کوچولو، یه بوهای خوبی میاد.”
* وانمود کنید دارید پرتقال را از روی درختی می چینید. بعد پوستش را بکنید و بگذارید کودکتان آن را بو کند.
* این بازی را با دو تا چیز دیگری که انتخاب کردید ادامه بدهید.
* به کودکتان بگویید :” خرس کوچولو، بیا بنشینیم روی چمن ها و دوباره اینها رو بو کنیم.”
* در آخر به کوچولویتان بگویید : ” می خواهی یکی از این چیزهایی رو که بو کردیم بچشی؟”
* وقتی “چشیدن” را هم به بازیتان اضافه کنید،باعث می شوید او با یک تجربه حسی دیگر هم آشنا شود.
بازی ششم : جای خالی را پر کن !
تحقیقات نشان می دهد : صحبت کردن با کودکان بهترین شیوه برای تقویت مهارت های زبانی آنهاست.
– کودکان دو ساله زبان را خیلی سریع یاد می گیرند. این بازی روشی بسیار عالی برای تقویت مهارت های زبانی کودک و نیز قدرت تخیل او است.
نوع بازی :
برای تقویت زبان کودک می توانید بازی زیر را انجام دهید :
* داستانی بسازید که اسم کودکتان هم در آن باشد. هر بار که به اسم او رسیدید،بگذارید او اسمش را به زبان بیاورد.
* برای مثال بگویید :
” یکی بود،یکی نبود، یه دختر کوچولویی بود که اسمش….(اسم کودکتان) بود. این دختر کوچولو که اسمش….(بگذارید کودکتان بگوید) بود رفت تو آشپزخونه تا ناهارش را بخوره.”
* ماجراهای دیگری را به داستان اضافه کنید تا کودکتان تشویق شود کلمه های بیشتری را بگوید. مثلا :
” …….. (اسم کودکتان) در کابینت را باز کرد و یه کم …… برداشت.”
* شما می توانید داستانی ساده یا پیچیده، کوتاه یا بلند بسازید. این مسیله بستگی به کودکتان دارد.
بازی هفتم : خانه سازی
تحقیقات نشان می دهد : مغز یک کودک دو ساله دو برابر مغز یک دانشجو فعال است.
– برای اینکه این بازی را برای کودکتان مهیج تر کنید، حیوانات یا آدمک های پلاستیکی را در اختیارش بگذارید تا انها را در خانه هایی که می سازد بگذارد.
* با کودکتان روی زمین بنشینید و تعداد زیادی بلوک خانه سازی را در اختیارش بگذارید.
* با سه یا چهار تا از بلوک ها یک خانه ساده بسازید.
* اگر کودکتان به تنهایی شروع به ساختن خانه ای نکرد، او را تشویق کنید تا از شما تقلید کند و چیزی بسازد.
* اگر کودکتان خواست خانه های پیچیده تری بسازد مانعش نشوید و او را آزاد بگذارید.
بازی هشتم : پیدا کردن سنگ
– این بازی مفرح کودک شما را با طبیعت آشنا می کند. اگر کودکتان هنوز اشیا را در دهانش می کند، دقت کنید سنگ هایی را انتخاب کنید که خطر خفگی برای او نداشته باشند.
* در یک روز خوب و آفتابی به همراه کودکتان برای سنگ جمع کردن از خونه بیرون بروید.
* برای او توضیح دهید که می خواهید چکار کنید و جعبه ای را هم برای گذاشتن سنگ ها در ان با خودتان ببرید.
* به کودکتان بگویید دنبال سنگ خاصی هستید. برای مثال : ” بیا یه سنگ کوچولو پیدا کنیم.” یا ” بیا یه سنگ صاف پیدا کنیم. “
* می توانید به دنبال سنگ های گوناگونی بگردید: بزرگ، کوچک، صاف،ناهموار،سفید ،قهوه ای و غیره.
* وقتی کارتان تمام شد ، سنگ ها را به خانه بیاورید و انها را بشویید.
* به همراه کودکتان با دقت به سنگ ها نگاه کنید و راجع به منشا انها حرف بزنید.
* بگذارید کودکتان سنگ ها را از هم سوا کند.
بازی نهم : چرخ های اتوبوس
تحقیقات نشان می دهد : موسیقی رشد مغز را بهینه می کند،قدرت منطق و استدلال کودک را بالا می برد و ارتباط او و والدینش را بیشتر می کند.
* شعر زیر را با آهنگ برای کودکتان بخوانید :
” چرخ های اتوبوس می چرخند و می چرخند (دست هایتان را مشت کنید و روی هم بغلتانید) ،
می چرخند و می چرخند، می چرخند و می چرخند (به حرکت مشت هایتان ادامه بدهید.)
چرخ های اتوبوس می چرخند و می چرخند
توی خیابون های شهر می گردند و می گردند.”
* بازی را با خواندن شعرهای دیگری ادامه دهید :
” درهای اتوبوس باز می شن ،بسته می شن (از دست ها استفاده کنید)
بوق های اتوبوس صدا می دهند، بوق، بوق (وانمود کنید دارید بوق می زنید)
بچه ها تو اتوبوس می پرند بالا می پرند پایین” (بالا و پایین بپرید)
* و این شعر محبوب :
” نی نی کوچولو،توی اتوبوس،
می کنه گریه ،اوو ،اوو ،او ” (وانمود کنید دارید گریه می کنید)
* می توانید شعرهای دیگری هم بخوانید. مثلا :
” بره ها / گاوها / گربه ها/ توی اتوبوس می گن بع بع …./ ماما…/ میومیو…”
بازی دهم : گنجشکک من
– در حین خواندن این شعر کودکتان را محکم در آغوش بگیرید. با این کار احساس امنیت را در او تقویت می کنید.
* شعر زیر را برای کودکتان بخوانید و کارهای گفته شده را انجام دهید :
” اینجا یه لونه است، یه لونه گرم
توی این لونه،گنجشکک من
قایم می شه، قایم می شه.
( دست هایتان را محکم دور کودکتان بیندازید و او را محکم در آغوش بگیرید).
اینجا یه لونه استف
مخفی و راحت.
گنجشکک من ، توی این لونه
بازی می کنه،آواز می خونه.
(یکی از اسباب بازی هایش را به او بدهید.)
اینجا یه لونه است،
دنج و گرم و نرم.
گنجشکک من توی این لونه،
لالا می کنه،لالا می کنه. “
(کودکتان را به ارامی تکان دهید و وانمود به خوابیدن کنید.)
بازی برای افزایش هوش و خلاقیت از ۳۰ تا ۳۳ ماهگی
بازی اول : شعرهای مورد علاقه
تحقیقات نشان می دهد : قانون علت و معلول یکی از اجزای کلیدی منطق است: ” اگه من بخندم،مامان هم می خنده”. درک این مسیله که ” چیزی باعث وقوع چیز دیگری می شود”،سیناپس هایی را در مغز شکل می دهد که به درک مفاهیم پیچیده تر منطق کمک می کند.
_ هر چه این بازی را نمایشی تر و جذاب تر انجام دهید،کودکتان بیشتر از آن لذت خواهد برد. این نوع بازی ها برای همیشه با او خواهد ماند. بچه های دو ساله عاشق قافیه، ریتم و حس هایی هستند که با واژه ها زنده می شوند، به خصوص در شعر.
نوع بازی :
* می توانید شعرهای زیر را برای کودکتان بخوانید.
- ” قطار،قطار راه می ره “
- ” تیک تیک تاک “
- ” اتل ،متل، توتوله “
- ” یه توپ دارم قل قلیه “
*از کودکتان بخواهید با شما هم صدا شود . سعی کنید شعر خواندنتان همراه با حرکت های نمایشی باشد.
* این بازی روش واقعا جذابی برای یادگیری مهارت های زبانی است.
بازی دوم : بازی زنجیره ای
تحقیقات نشان می دهد : در طول سه سال اول زندگی، مغز کودکی که در ابتدا کاملا به بزرگترهایش وابسته بوده،کم کم چنان پیچیده می شود که او را قادر می سازد راه برود، حرف بزند، مسایل را تجزیه و تحلیل کند، نگران شود، دیگران را دوست بدارد، بازی کند، دنیای اطرافش را کشف کند و یک شخصیت عاطفی مستقل و منحصر به فرد پیدا کند.
_ ” رعایت توالی در کارها ” مهارت مهمی است که کودک باید قبل از رسیدن به سن خواندن آن را یاد بگیرد. اگر به کودکتان کمک کنید تا یاد بگیرد به افکارش نظم و ترتیب بدهد در آینده خیلی برایش مفید خواهد بود. رعایت توالی در کارها بدین معنا است که به کودک کمک کنیم یاد بگیرد یک سری کار را طبق ترتیب یا الگوی خاصی انجام دهد. بعلاوه رعایت توالی بدین معناست که کودک بتواند الگویی را تکرار کند و چیزهای دیگری را به آن اضافه نماید.
نوع بازی :
* انجام کارهای شخصی مثل دست شستن،لباس پوشیدن یا مسواک زدن نقطه شروع مناسبی برای درک مفهوم توالی هستند.
* جمله های زیر را با لحن آهنگینی به کودکتان بگویید :
” حالا وقتشه که دستامون رو بشوییم.
حالا وقتشه که دستامون را بشوییم.
بعدش وقت چیه؟”
* از کودکتان بپرسید بعد چه کار می کند.
اگر گفت : ” دندون هام رو مسواک می زنم”، درباره مسواک زدن برایش با لحن آهنگین صحبت کنید.
* هر بار کار جدیدی اضافه کنید.
بازی سوم : جستجوی گنج
تحقیقات نشان می دهد : گرچه مغز انسان در تمام طول عمر او توانایی یادگیری دارد اما هیچ چیز جای سه سال اول زندگی را که اوج فرایند یادگیری در ان اتفاق می افتد نمی گیرد.
_ کودک شما مطمینا از جستجو کردن و یافتن چیزهای با ارزش لذت خواهد برد.
نوع بازی :
* سه یا چهارتا از چیزهایی را که برای کودکتان با ارزش است توی باغچه منزلتان مخفی کنید.
* در نزدیکی آنها روبان یا کاغذ کشی ببندید تا کودک راحت بتواند آنها را پیدا کند.
* به کودکتان بگویید چه چیزهایی را پنهان کرده اید مثلا :
- اسباب بازی های کوچولویی را که زیر برگ ها پنهان کرده اید.
- اسباب بازی هایی را که روی شاخه های پایینی درخت گذاشته اید.
- اسباب بازی هایی را که روی تاب یا پای سرسره گذاشته اید.
* دست کودکتان را بگیرید و با هم توی باغچه به دنبال ان اشیا بگردید.
بازی چهارم : بررسی چاله آب
تحقیقات نشان می دهد : داشتن رابطه عاطفی قوی با بزرگترهای دلسوز به کودک کمک می کند در مقابل فشارهای معمول زندگی مقاومت کند.
_ این نوع فعالیت مهارت های فکری کودک را تقویت می کند. این بازی را بعد از باران انجام دهید.
نوع بازی :
* از خانه بیرون بروید و چاله آبی را پیدا کنید که آب باران در آن جمع شده باشد.
* اگر زمین اطراف چاله سفت بود دور چاله را با گچ سفید خط بکشید.
* اگر چاله در جایی گلی بود ، با یک تکه چوب دور آن خط بکشید.
* در طول روز همراه با کودکتان به آن نگاه کنید و ببینید چطور آب کم کم بخار شده و چاله خشک می شود.
* در حین تماشا می توانید گفتگوی فوق العاده ای در مورد اتفاقی که برای آب می افتد با کودکتان داشته باشید.
بازی پنجم : قصه گفتن
تحقیقات نشان می دهد : درست است که یادگیری دستور زبان با شنیدن جمله های کوتاه آسان تر است اما تحقیقات نشان داده است بچه هایی که والدینشان از جمله های مرکب زیادی استفاده می کنند ( جمله هایی که با کلمه هایی مانند ” چون”، ” بنابراین”، ” به خاطراینکه” به هم وصل می شوند)، زودتر از بچه هایی که والدینشان این کار را نمی کنند یاد می گیرند و از جمله های مرکب در صحبت هایشان استفاده کنند.
_ می توانید در حین خواندن شعر این بازی را انجام دهید.
نوع بازی :
* قصه آشنایی را که عبارت های تکراری دارد برای کودکتان تعریف کنید.
* گفتگوی زیر که از داستان ” شنگول منگول و حبه انگور ” گرفته شده مثل خوبی از عبارت های تکراری است :
صدای گرگ : “شنگول جون ،شنگول جون، بزار بیام تو
صدای شنگول : ” محاله،محاله،اصلا امکان نداره.”
صدای گرگ : ” پس من هم فوت می کنم و پوف می کنم و پاشنه ی خونتون رو در میارم.”
* طولی نمی کشد که کودکتان می تواند همراه با شما کلمه ها را به زبان آورد.
* همین که کودکتان کلمه ها را یاد گرفت، می توانید جای بعضی از کلمه ها مکث کنید تا کودکتان آنها را بگوید.
* از شعرها و آواز های زیر هم که عبارت های تکراری دارند می توانید استفاده کنید :
- ” عموزنجیرباف “
- “تق و تق و تق، صدا می یاد، صدای کفش پاش می یاد “
بازی ششم : نازنازی اومد !
تحقیقات نشان می دهد : تجربه های بعد از تولد خیلی بیشتر از مسایل ذاتی و ژنتیکی بر نحوه ی شکل گیری اتصالات در مغز انسان نقش دارند.
– این بازی مهارت های شنیداری و نیز قدرت هماهنگی را در کودک نوپای شما تقویت می کند.
* در شعر زیر از اسم کودکتان استفاده کنید و برای آن قافیه بسازید. برای مثال ف اگر اسم کودکتان مریم است، بگویید : ” مریمی اومد، ناز نازی اومد “:
” مریمی اومد ،ناز نازی اومد
از بالای کوچه مون اومد
پاهاش رو نگاه! با این پاها
مریمی ما، می ره همه جا “
* از کودکتان بخواهید حرکتی انجام دهد، مثلا :
” مریم گلی، مریم گلی
بالا بپر، پایین بپر.
با پاهای کوچولوت
لی لی کنان و خندون
برو توی خیابون ” (با کودکتان لی لی کنید)
* بازی را ادامه دهید و حرکت ها را عوض کنید. برای مثال : بدوید، روی پنجه پا راه بروید، سر بخورید، اسکیت بازی کنید یا رژه بروید.
بازی هفتم : دسته بندی اسباب بازی ها
– این بازی مهارت های فکری کودک شما را تقویت می کند.
بچه های دو ساله عاشق اسباب بازی هایشان هستند. هرچه بیشتر بازی کنند ، بیشتر از بازی شان لذت می برند.
* همراه با کودک دو ساله تان روی زمین بنشینید و تعدادی اسباب بازی مقابل تان بریزید.
* اسباب بازی ها را بر اساس رنگ شان دسته بندی کنید. به کودک تان بگویید : ” بیا هر چه اسباب بازی قرمزه پیدا کنیم و بگذاریمشون پیش هم .” به این کار ادامه دهید و رنگ های دیگری را جدا کنید.
* می توانید اسباب بازی ها را براساس اندازه ، رنگ یا ویژگی های دیگرشان دسته بندی کنید (مثلا اسباب بازی های چرخ دار، یا حیوانات عروسکی و غیره).
* نظر کودکتان را در مورد نحوه جدا کردن اسباب بازی ها بپرسید. شما و او با نگاه کردن به اسباب بازی ها می توانید روش های دسته بندی زیادی پیدا کنید.
بازی هشتم : اگه من یه صندلی بودم…
تحقیقات نشان می دهد : چیزی که بچه های کوچک برای رشد بهینه ی مغزشان نیاز دارند محیطی است که در آن هم واژه های زیادی گفته شود و هم به کلمه هایی که او می گوید جواب داده شود. محیطی که او با حضور در ان با دامنه بسیار وسیعی از لغات آشنا شود.
– در مورد چیزهای مختلفی که در اتاق وجود دارد برای کودکتان حرف بزنید و حرکت های خیالی انجام دهید. این کار باعث تقویت قوه تخیل و مهارت های زبانی کودک دو ساله شما می شود.
* شعر زیر را با آهنگ برای کودکتان بخوانید :
” اگه من بودم یه صندلی
یه صندلی ریز و تمیز
می تونستم بشینم اینجوری.
اگه من بودم یه هواپیما
یه هواپیمای ریز و تیز پرواز
می تونستم برم اون بالا بالاها
اگه من بودم یه توپ رنگی
یه توپ ریز و کوچیک و موچیک
می تونستم قل بخورم اینطوری”
بازی نهم : چی می بینی؟
تحقیقات نشان می دهد :در طول دوران حیاتی یادگیری یا همان سه سال طلایی اول زندگی، مسیرهایی در مغز به وجود می آیند که اساس مهارت های آتی فرد را تشکیل می دهند.
* اگر دارید با کودکتان بیرون خانه قدم می زنید ،از او بپرسید چه چیزهایی می بیند. وقتی کودکتان به شما جواب می دهد، با پرسیدن سوال های دیگر او را به فکر کردن وا دارید.
* به عنوان مثال ، اگر کودکتان گفت درخت می بیند، می توانید این سوال ها را از او بپرسید :
- درخت کوتاه است یا بلند؟
- چه رنگی است؟
- برگ هایش چه شکلی است؟
- بالاترین و پایین ترین قسمت درخت کجاست؟
بازی دهم : دوباره!
تحقیقات نشان می دهد : وقتی ریتم و ملودی زبان بخشی از زندگی کودک شود، او همان قدر راحت خواندن را یاد می گیرد که راه رفتن و حرف زدن را یاد گرفته است.
– خواندن قصه برای کودکتان به او کمک می کند تا بتواند مدت زمان بیشتری به چیزها توجه کند.
– وقتی کودک دو ساله ای از شعر،کتاب یا اوازی خوشش بیاید، دلش می خواهد بارها و بارها آن را بشنود.
* اگر از تعریف کردن مکرر داستانی خسته شده اید ، از کودکتان بخواهید که او آن قصه را به زبان کودکانه اش برایتان تعریف کند.
* داستان را بخوانید و به کودکتان اجازه دهید بعضی از کلمه ها را او بگوید. احتمالا تا حالا دیگر داستان را حفظ کرده است.
* قصه های ساده ای که کودکان به راحتی آنها را به خاطر می سپارند مناسب این سن هستند.
بازی برای افزایش هوش و خلاقیت از ۳۳ تا ۳۶ ماهگی
بازی اول : یه وروجک کوچولو
تحقیقات نشان می دهد : مغز هر کودکی با سرعت خاص خودش پیوند های عصبی و عضلانی را که برای نشستن ، سینه خیز رفتن،راه رفتن و حرف زدن لازم است به وجود می آورد.
_ کودک شما از شعرهایی که همراه با حرکت باشند لذت می برد و وقتی که آن ها را خوب یاد بگیرد، همراه با شما آنها را می خواند.
نوع بازی :
* شعر زیر را بخوانید و حرکت های گفته شده را انجام دهید . سپس از کودکتان بخواهید با شما همراه شود :
” من یه جعبه ی کوچولویم(دولا شوید و سرتان را با دست هایتان بگیرید)
آروم و ساکت،یه جا می شینم (کوچکترین حرکتی نکنید)
حالا درم را بر می دارم(آهسته آهسته دستتان را بردارید و سرتان را نمایان کنید)
حالا چی می بینی؟ هورا، هورا(بالا و پایین بپرید و دستاهیتان را در هوا تکان دهید).
یک وروجک کوچولو!”
بازی دوم : سازهای موسیقی
تحقیقات نشان می دهد : دکتر مارک ترامو،عصب شناس دانشکده پزشکی دانشگاه هاروارد معتقد است شنیدن موسیقی مدارهای عصبی تازه ای را در مغز به وجود می آورد.این مدارها مثل بقیه مدارهایی که در اوایل زندگی شکل می گیرند،پایدار می مانند.
_ مجموعه ای از سازهای موسیقی را برای کودکتان فراهم کنید تا با کمک آنها با انواع مختلف صداها آشنا شود.
نوع بازی :
* با طبل و چوب شروع کنید.
* طبل : اول به کناره طبل بکوبید،بعد به وسط آن. صداهای متفاوتی تولید می شود.صداهای بم یا صداهای زیر.
* چوب : چوب ها را روی سطوح مختلف بزنید تا صداهای متفاوتی ایجاد شود. مثلا اول به زمین بکوبید و بعد به میز.این کار کودک شما را مجذوب خود می کند.
بازی سوم : امروز شیر می خوری یا پنیر ؟
تحقیقات نشان می دهد : ترشح بعضی از هورمون ها باعث سریع تر شدن فرایند اتصالات مغزی می شوند. احساسات مثبت و شاد باعث افزایش ترشح این هورمون ها می شوند.
با انجام این بازی خیالی به کودکتان کمک می کنید تا ” انتخاب کردن ” را یاد بگیرد.
نوع بازی :
* با کودکتان روی زمین بنشینید و چند حیوان عروسکی را کنارتان بگذارید.
* با یکی از حیوان ها شروع به صحبت کنید مثلا بگویید : ” آقا خرسه ،امروز دوست داری شیر بخوری یا پنیر؟،” از کودکتان بخواهید جای آقاخرسه جواب بدهد.
* راجع به خوبی ها و بدی های انتخابی که کرده است صحبت کنید.
* حیوان عروسکی دیگری بردارید و بگویید : ” خرگوش کوچولو،امروز می خواهی توی خونه بازی کنی یا بیرون؟ “
* می توانید در مورد جواب کودکتان با هم بحث و گفتگو کنید.
* خیلی مهم است که کودک در مورد انتخاب هایش احساس خوبی داشته باشد.
بازی چهارم : آهنگ کلمات
تحقیقات نشان می دهد : بررسی های انجام شده روی مغز کودکان نشان می دهد میزان رشد در سال اول زندگی فوق العاده است. به همین خاطر هم هست که بچه ها اطلاعات جدید را با سرعتی به مراتب بیشتر از افراد بزرگسال جذب کرده و سازماندهی می کنند.
– این بازی کودک شما را با قافیه سازی آشنا می کند.
نوع بازی :
* صداهای زیر را با لحن آهنگین برای کودکتان بخوانید :
دنگ و دنگ ، دینگ و دینگ
ها ها ها ، هو هو هو
هورا!
* در حین خواندن دور اتاق بچرخید و به کلمه ” هورا ” که رسیدید ، دست بزنید.
* از صداهای مشابه برای آواز خواندن و بازی با کودکتان استفاده کنید.
بازی پنجم : گام های رنگی
تحقیقات نشان می دهد : در سنین کودکی که دوران حیاتی زندگی انسان می باشد، تارهای عصبی نازک و بلندی در مغز رشد می کنند که با ایجاد مسیر ، پالس های الکتریکی را از یک سلول به سلول دیگر می برند. شبکه حاصل از این فرآیند که روزانه در مغز کودک گسترده تر می شود،شالوده ی عصبی لازمی را که کودک بر پایه ی آن مهارت های آتی زندگیش را بنا می کند شکل می دهد.
– شما می توانید درک کودکتان را از مفاهیم مکانی بالا ببرید. برای این کار می توانید از او بخواهید کار بیشتری انجام دهد.
نوع بازی :
* بشقاب های یکبار مصرفی را روی زمین بچینید و با آن ها خیابان درست کنید.
*سعی کنید از بشقاب های رنگی استفاده کنید.
* همین طور که دارید همراه با کودکتان بین خیابان ها حرکت می کنید ، برایش شعر بخوانید.
* هر بار که شعر خواندنتان را متوقف می کنید ،راه رفتن تان را هم قطع کنید و بایستید. اگر کودکتان رنگ ها را می شناسد، از او بپرسید الان روی چه رنگی ایستاده است.
*از کودکتان بخواهید کارهای زیر را انجام دهد . این حرکت ها قدرت درک کودکتان را از مفاهیم مکانی بالا می برد:
” بیا از روی بشقاب ها رد بشیم.” ، ” بیا توی بشقاب ها راه برویم.” ، ” بیا دور بشقاب ها راه برویم.”
می توانید حرکت های دیگری را هم انجام دهید. مثلا لی لی کنید،بالا و پایین بپرید یا روی پنجه راه بروید.
بازی ششم : گربه بازی
تحقیقات نشان می دهد : سرعت رشد مغز انسان از زمان تولد تا شش سالگی در بالاترین میزان خود می باشد. محققان بر این باورند که شخصیت، نوع نگاه، زبان ، مهارت های تقلیدی و الگوهای یادگیری فرد تا سه سالگی دیگر شکل گرفته اند.
– بازی های خیالی فرصت های جدیدی را برای تشویق کودک به حرف زدن فراهم می کنند.
* جایی از اتاق را به عنوان محل زندگی بچه گربه ها رد نظر بگیرید و با استفاده از پتو و وسایل دیگر یک لانه گربه درست کنید.
* وانمود کنید شما گربه مادر یا پدر هستید و کودکتان هم بچه گربه است.
* از گربه کوچولویتان بپرسید اسمش چیست و همین طور که دارید بازی می کنید با آن اسم صدایش بزنید.
* می توانید بگویید : ” میومیو، میو میو ….
(اسم کودک )، بیا بریم توی لونه.”
* داخل لانه بروید و از کودکتان هم بخواهید همین کار را بکند.
* به بازی ادامه بدهید و حرکت های مختلفی انجام دهید.
* نظر کودکتان را هم جویا شوید.
* می توانید حرکت های زیر را در لانه ای که ساخته اید انجام دهید : پریدن ،رژه رفتن، سینه خیز رفتن و غذا خوردن.
* وانمود کنید دارید مثل گربه گوشت می خورید. شاید هم بد نباشد واقعا عصرانه ای در لانه بخورید.
بازی هفتم : کلک های بامزه
تحقیقات نشان می دهد : اگر سلول های عصبی مربوط به بینایی و نیز نورون های حرکتی بین سنین دو تا یازده سالگی پرورش نیابند، در بزرگسالی دیگر به آن اندازه انعطاف پذیر نیستند که به هم ” وصل ” شوند.
– بازی های زنجیره ای روش خوبی برای آماده کردن کودک جهت شروع خواندن هستند.
* شعر زیر را با لحن آهنگین برای کودکتان بخوانید :
” من می تونم یه کلک بامزه بزنم ،
یه کلک بامزه ،یه کلک بامزه
من می تونم یه کلک بامزه بزنم
مثلا می تونم این کار رو بکنم “
(بالا و پایین بپرید)
* شعر را تکرار کنید و در اخر، بعد از بالا و پایین پریدن، یک حرکت دیگر اضافه کنید.
* به شعر خواندن ادامه بدهید و حرکت های دیگری را به بازی اضافه کنید.
* می توانید کارهای زیر را هم انجام دهید : تکان دادن پاها، بر هم زدن دست ها،چرخیدن،تکان دادن سر و دست زدن به انگشت های پا.
بازی هشتم :خرید از فروشگاه
تحقیقات نشان می دهد : در طول سه سال اول زندگی ،کودکی که در ابتدا کاملا به دیگران وابسته بوده است دارای چنان مغز پیچیده ای می شود که او را تبدیل به فرد مستقلی می کند.
– کودک شما خیلی دوست دارد که در انجام کارهای روزانه به شما کمک کند.
* از کودکتان بخواهید در تهیه لیست خرید به شما کمک کند.
* او را به فروشگاه ببرید و با هم به دنبال اقلامی که در لیست نوشته اید بگردید.
* وقتی به خانه برگشتید،بگذارید که کودکتان هم در مرتب کردن اجناسی که خریده اید به شما کمک کند.
* در صورت امکان، با چیزهایی که از فروشگاه خریده اید ،غذایی تهیه کنید.
* از زحمت های کودکتان تشکر کنید.
بازی نهم : ریتم
تحقیقات نشان می دهد : شنیدن موسیقی آن دسته از مدارهای عصبی را به هم متصل می کند که می توانند مدارهای مربوط به یادگیری ریاضی را هم تقویت کنند.
– این بازی به کودکان کمک می کند با ریتم آشنا شوند.
* شعر زیر را بخوانید و حرکت های گفته شده را انجام دهید :
“یک ،دو ، سه
دست بزن به زانویت
با سه شماره
یک، دو، سه
زانو،زانو،زانو .”
* شعر را تکرار کنید و اعضای دیگر بدنش را نام ببرید،مثلا بگویید : ” دست بزن به بازویت ” یا ” دست بزن به انگشت های پایت.”
* لازم نیست کلمه هایتان حتما وزن و قافیه داشته باشند.
بازی دهم : سبد لباس
تحقیقات نشان می دهد : هر حرکت جدیدی باید بارها و بارها تکرار شود تا باعث تقویت مدارهای عصبی شود.
– این بازی روشی عالی برای ایجاد توازن و هماهنگی در کودکان است.
* صندوق های پلاستیکی یا سبدهایی که لباس های شسته شده را در ان می ریزند،وسایل بسیار خوبی هستند که با کمک ان ها کودکتان بتواند مهارت های پرتابی را تمرین کند.
* همراه با کودکتان اشیا مختلفی مانند توپ یا کاغذ مچاله شده را به درون سبد پرتاب کنید.
* پرتاب کردن هر شی ای، مهارت حرکتی خاص خود را می طلبد.
* سبد را در فاصله مناسبی از کودکتان قرار دهید تا پرتاب هایش موفقیت آمیز باشند.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر